Hier zijn recente artikelen over het schijnproces beschikbaar.

Milosevic strijdvaardig, dus mond gesnoerd


"Er zijn geen gelukkige bedelaars en geen rijke koloniën".  


ICTY (Illegal Criminal Court against Yugoslavia).  


 

Door Wil van der Klift

De ex-president van Joegoslavië begon op 31 augustus met zijn verdediging. Milosevic (63) oogde uitgerust, in goede conditie en strijdvaardig. Eén van zijn juridisch adviseurs, Zdenko Tomanovic, bevestigde na de zitting in de wandelgangen van het International Criminal Tribunal Joegoslavië, (I.C.T.Y.) in Den Haag het 'goede humeur' van de ex-president. Om Milosevic de mond te snoeren wordt hij nu te ziek verklaard om zijn verdediging zelf te voeren. De laatste juridische façades van het schijntribunaal worden over boord gezet.

Milosevic ging in zijn openingspleidooi amper in op 'het bewijs' dat de aanklagers sinds het begin van het proces op 12 februari 2002 hebben gepresenteerd. Del Ponte riep bijna driehonderd getuigen op om te bewijzen dat Milosevic zich schuldig gemaakt zou hebben aan genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, gepleegd tijdens de balkanoorlogen in de jaren '90, maar kon nauwelijks indruk maken met haar verhaal. De Joegoslavische ex-president noemde de aanklachten tegen hem een "leugen" en een "verdraaiing van de geschiedenis".

De angst voor een afgang en de kracht van het optreden van Milosevic leiden tot paniekreacties bij de rechters en openbare aanklagers van dit schijntribunaal. Milosevic herhaalde eerder geuite verwijten en politieke analyses. Het tribunaal is illegaal en dient alleen maar om van de misdaden, die de NAVO in 1999 pleegde tijdens de bombardementen op Joegoslavië, af te leiden. Het Servische volk is slachtoffer voor Westerse belangen. Volgens Milosevic wordt een verkeerd beeld geschetst van de gebeurtenissen bij het uiteenvallen van Joegoslavië in de jaren '90 "om degenen te beschermen die echt verantwoordelijk zijn." De ware misdaad is volgens hem de "gewelddadige vernietiging van een Europees land", het multiculturele Joegoslavië.

Dat gebeurde volgens Milosevic door een "dictaat van Duitsland en het Vaticaan, bijgestaan door de Verenigde Staten en de Europese Unie." Als kwade geniën achter de internationale steun voor de separatistische deelrepublieken Slovenië en Kroatië ziet hij met name paus Johannes Paulus II en de toenmalige Duitse minister van Buitenlandse zaken Genscher en diens opvolger Kinkel. Het uiteenvallen van Joegoslavië is te wijten aan deze buitenlandse steun aan separatistische elementen in Slovenië, Kroatië, Bosnië en Kosovo.

Getuigen

De amici curiae (vrienden van het hof) hebben bij de rechters namens Milosevic een schriftelijk verzoek ingediend tot dagvaarding van de Amerikaanse oud-president Bill Clinton en de Britse premier Tony Blair. Milosevic' juridisch adviseur Zdenko Tomanovic noemde een aantal getuigen die voor de maand september gepland staat. Daartoe behoren de voormalige Russische premier Primakov en de voormalige Griekse premier Mitsotakis, evenals andere Russische en Griekse politici.

Milosevic krijgt een advocaat toegewezen

Het dreigde al langer. Het gemarchandeer met zijn gezondheid moest de weg vrijmaken voor het ontnemen van de kans om zichzelf te verdedigen. Het bewijs van Del Ponte is flinterdun en Milosevic toont keer op keer aan dat hij in staat is de vele leugens en verdraaiingen door te prikken. Rechters en aanklagers dringen Slobodan Milosevic daarom tegen zijn zin en tegen zijn recht in, twee advocaten op. Daarmee worden nog meer fundamentelerechtsregels met voeten getreden. Verdachten hebben recht om zichzelf te verdedigen, en zouden indien ze dat willen uiteraard zelf hun advocaten moeten benoemen. Er wordt echter voorbijgegaan aan het feit dat Milosevic niet verplicht kan worden met toegewezen raadslieden samen te werken.

Bij hun besluit beriepen de rechters zich op een medisch rapport waarin staat dat Milosevic zijn eigen verdediging niet meer kan voeren. Volgens de rechters is Milosevic daarvoor fysiek te zwak. Milosevic had tot nu toe geen advocaat, omdat hij de rechtsgeldigheid van het hof bestrijdt. Hij noemde het besluit een "grof schandaal" en een schending van zijn fundamentele rechten. "Nu ik me mag verdedigen ontneemt u mij dat recht." De ex-president van Joegoslavië gaat dat besluit voorleggen aan de Kamer van Beroep van het 'tribunaal'.

Milosevic wilde weten hoe zo'n beslissing mogelijk is. "Geef mij een antwoord", voegde 'Slobo' rechter Robinson toe. Milosevic wees erop dat hij gedurende twee jaar kennelijk wel gezond genoeg was om alle pleidooien van de aanklagers en hun getuigen aan te horen. Nu hij zich kan verdedigen mag hij dat ineens niet meer. Juist nu 'de waarheid' eindelijk boven water kan komen. Ook wilde hij uit een petitie, die tientallen juristen hebben gericht aan de voorzitter van de VN-Veiligheidsraad, voorlezen. Robinson, geheel in lijn met de schandalige gebruiken van dit politieke tribunaal, kapte het betoog van Milosevic echter af.

De voorzitter van de rechters, Patrick Robinson uit Jamaica, vindt dat er een "reëel gevaar" bestaat dat het proces "onredelijk lang" gaat duren als er geen advocaat wordt toegewezen. De rechters wezen de amici curiae Steven Kay en Gillian Higgins, twee van de drie advocaten die zogenaamd moeten toezien op een eerlijk verloop van het proces, aan. Volgens Kay en Higgins zou het tribunaal niet de bevoegdheid hebben een advocaat toe te wijzen op grond van de slechte gezondheid van de verdachte. Zo lang Slobodan Milosevic in staat is zichzelf te verdedigen zou hij dat moeten kunnen doen, inclusief het bestuderen van stukken, privé-voorgesprekken met getuigen en hun latere ondervraging voor het Joegoslavië-tribunaal. Kay wees er zelfs op dat de amici Milosevic tot nu toe niet verdedigden. Ze sprongen alleen in als de rechten van de ex-president volgens hen in het gedrang kwamen. De amici weigerden ook zelf getuigen te gaan oproepen, zoals aanklager Nice voorstelde. Maar toen puntje bij paaltje kwam draaiden zij om als een blad aan een boom. Dat was uiteraard te verwachten van twee heren die zich al eerder voor het karretje van het 'tribunaal' hadden laten spannen.

Schijnverdedigers

Na hun aanvankelijke afwijzing zijn Kay (50) en Higgins (31) dus toch omgegaan. Milosevic zal na de gedwongen toewijzing van advocaten alleen een bijrol in zijn eigen proces hebben. Kay en Higgins krijgen de "plicht te bepalen hoe de zaak van de verdachte gepresenteerd moet worden". De advocaten bepalen welke getuigen worden opgeroepen en gaan die ondervragen. Als de rechters van het tribunaal daarvoor toestemming geven, mag daarna ook Milosevic vragen aan de getuigen stellen.

Volgens de rechters is het de plicht van de raadslieden te proberen van Milosevic instructies te krijgen over de manier waarop de verdediging wordt gevoerd. De toegewezen advocaten moeten weliswaar "rekening houden met de meningen die door de verdachte naar voren worden gebracht", maar de toegevoegde raadslieden krijgen het recht de koers te bepalen die "het beste is in het belang van de verdachte", zo vinden de rechters. Schandaliger kan het niet.

Schijnproces

Gerard Strijards, hoogleraar internationaal strafrecht, hekelt het besluit met verwijzing naar artikel zes derde lid van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarin staat dat iedere verdachte het recht heeft "zichzelf te verdedigen of daarbij de bijstand te hebben van een raadsman naar eigen keuze". Tribunaal-deskundige Göran Sluiter noemt het besluit "slecht en aanvechtbaar". Volgens hem is het in strijd met internationale verdragen, zoals het Bupo-verdrag (het VN-verdrag inzake burger- en politieke rechten). Milosevic gedraagt zich volgens Sluiter correct in de rechtszaal en hindert de rechtsgang niet. "Een slechte gezondheid is geen reden om een advocaat toe te wijzen." Het toewijzen van een advocaat is volgens Sluiter "zeer negatief" voor de uitstraling van het VN-hof. Taru Spronken, bijzonder hoogleraar verdediging in strafzaken aan de Universiteit Maastricht, vindt de toewijzing in strijd met een eerlijke rechtsgang. "Dit is niet in het belang van de verdediging", meent Spronken. "Dit is in het belang van een snelle voortgang van het proces." Volgens Frans Kalshoven (volkerenrecht) verliest het proces aan geloofwaardigheid: "Het proces dreigt een schijnproces te worden". Dat was het volgens ons al van meet af aan, maar nu vallen bij veel mensen de schellen van de ogen. Het schijnproces is een nieuwe fase ingegaan. Rechters, aanklagers en nu zelfs zijn 'verdedigers' vallen steeds meer door de mand als partijdige vazallen van de NAVO. Er rest slechts verzet vanuit de bevolking tegen zoveel onrecht.

Bron: Diverse recente artikelen NRC en HC.