De Europese Unie en de AKP bereidden gezamenlijk een nieuwe Turkse strafwet voor in overeenstemming met de toetreding van Turkije tot de EU. In het wetsontwerp van de AKP waren een paar artikelen toegevoegd aan het ontwerp van de EU met betrekking tot het plegen van overspel.
De besluitvormers binnen de AKP hadden blijkbaar aangenomen dat, omdat de nieuwe strafwet door de EU werd onderschreven, deze daarmee automatisch publieke legitimiteit zou krijgen. En zij veronderstelden blijkbaar dat het wetsontwerp daarom niet meer in het openbaar ter discussie gesteld zou worden, laat staan dat de wet aangevallen zou worden. Onder die omstandigheden maakte de AKP van de gelegenheid gebruik om een aantal fundamentalistische aspecten aan de nieuwe strafwet toe te voegen, met de bedoeling overspel strafbaar te maken. De AKP deed dit voornamelijk om hun islamitische militante Milli Gorus- aanhangers tevreden te stellen.
Maar toen kwam de situatie in een stroomversnelling. Plotseling openden de Turkse media een zware aanval op de AKP. De regerende partij werd ervan beschuldigd een crisis met de EU te veroorzaken, door te proberen overspel strafbaar te stellen. De CHP, de grootste oppositiepartij in Turkije, verklaarde niet met de nieuwe strafwet in te zullen stemmen, tenzij de AKP de artikelen over overspel uit het wetsontwerp zou verwijderen.
Daarna probeerde de AKP, door middel van absurde redenaties, de indruk te wekken dat de partij deze crisis over de wetsartikelen met betrekking totoverspel bewust gecreëerd zou hebben, evenals het plotseling intrekken van de wetsartikelen, om de aandacht van de EU af te leiden van andere thema's. De EU zou daardoor geen andere eisen stellen. Niemand geloofde deze redenering daadwerkelijk.
Verheugen steunde eerst strafbaar stellen van overspel
Toen de crisis haar hoogtepunt bereikte zei Cemil Cicek, de woordvoerder van de AKP, het volgende: "Verheugen had op 6 september een ontmoeting met minister-president Erdogan en met de minister van Buitenlandse Zaken Gul. Tijdens deze ontmoetingen discussieerden zij over de nieuwe strafwet. Gul en Erdogan lichtten hem in over de voorgestelde artikelen aangaande overspel in de nieuwe strafwet. Verheugen zei hen dat dit bij de EU niet op problemen zou stuiten." Later, op 23 september, zei Verheugen echter het volgende: "Toen ik in Turkije was bleek dit onderwerp (de overspelkwestie, EM) helemaal niet zo belangrijk." Volgens Cicek zou de leider van de belangrijkste oppositiepartij Baykal aanvankelijk tijdens informele gesprekken ook hebben aangegeven dat zijn partij het eens was met de overspelartikelen in de nieuwe strafwet en dat Baykal de AKP hierin zou steunen. Later zou hij van gedachten zijn veranderd. Behalve in de islamitische media kregen dergelijke verklaringen van Cicek weinig ruimte, alleen de hele oplettende lezers konden de informatie vinden.
Al met al is deze crisis alleen gecreëerd door de media. Gedurende de hele crisis heeft de EU de fundamentalistische toevoegingen aan de nieuwe strafwet nooit officieel onderschreven, er is alleen sprake van een paar niet-officiële en vage uitlatingen.
De AKP heeft een grote blunder begaan door te vertrouwen op een niet-officiële verklaring. Ook al gaf de EU aanvankelijk informeel steun aan de wetsartikelen met betrekking tot overspel en deed de EU in een later stadium niets officieels om de artikelen tegen te houden, door Turks (en tevens Europees) liberaal links en in andere wereldlijke kringen werd de EU als een soort redder in de nood gezien.
Vertaling J. Bernaven.