Kwart miljoen mensen zeggen: Balkenende 2 weg ermee!
2-10-2004 in Amsterdam: Historische gezamenlijke vakbondsdemonstratie
Amsterdam
|
Alle treinen en stations bomvol op 2-10-2004. (Foto Manifest)
|
|
Politie gaat plat ter voorbereiding op 2-10-2004.
|
Steun kabinet laag
Een meerderheid van de CDA-kiezers zegt weinig of heel weinig vertrouwen te hebben in het kabinet. Een jaar geleden had 61 procent van de CDA-aanhang nog wél vertrouwen in Balkenende 2. Het vertrouwen in het kabinet heeft hierdoor een nieuw dieptepunt bereikt. Van de stemgerechtigde bevolking heeft 77 procent (heel) weinig vertrouwen in het kabinet. De aanhang van alle coalitiepartijen heeft nu in meerderheid (heel) weinig vertrouwen in dit kabinet. Onder PvdA-kiezers heeft 97 procent er (heel) weinig vertrouwen in. Zo'n gering vertrouwen in een zittende regering is zeer ongebruikelijk in Nederland, en mogelijk zelfs niet eerder voorgekomen. Een jaar geleden genoot de ploeg van Balkenende ook al weinig steun, maar stond in elk geval de CDA-aanhang nog in ruime meerderheid achter het kabinet. (NRC, 30-9-2004)
|
Wil van der Klift
De demonstratie in Amsterdam was indrukwekkend. De grootste vakbondsmanifestatie ooit. Een omvangrijke weerspiegeling van werknemers en uitkeringsgerechtigden, van jong tot oud, toog naar Amsterdam. Dit absolute hoogtepunt na de voorbereidende acties en werkonderbrekingen maakt duidelijk dat de arrogantie van het kabinet volstrekt misplaatst is. Tienduizenden mensen konden Amsterdam of het Museumplein niet eens bereiken. Gedurende langere tijd kwamen de demonstranten van en naar het Museumplein elkaar in lange stoeten tegen. Duizenden konden alleen de buitenkant van het Museumplein bereiken.
Deze massale 'vertegenwoordiging', want nog honderdduizenden konden om tal van redenen niet komen, maakt duidelijk dat de geest uit de fles is.
De vakbeweging leeft
Op 2 oktober toonde de bevolking van Nederland dat de vakbeweging levend is. De 1,75 miljoen leden wisten dat uiteraard al, maar de provocaties van de neoliberalen in het kabinet en de Nederlandse media moesten zichtbaar worden beantwoord. en dat gebeurde op 2 oktober in Amsterdam. De demonstratie toonde bovendien aan dat de vakbeweging ook aantrekkelijk is voor jonge werknemers. Mensen van allerlei pluimage: jongeren, 30-ers, 40-ers, 50-ers, bejaarden, gehandicapten, brandweermannen, zorgverleners, onderwijzers, ambtenaren, militairen, bouwvakkers, mensen uit de vervoerssector, ze waren er allemaal. Een meerderheid van 77 procent van de Nederlanders vindt dat het kabinet zijn werk niet goed doet. In een eerder onderzoek gaf 80 procent aan dat het kabinet de economie niet beïnvloedt of zelfs verslechtert. Meer dan de helft van de respondenten is tegen de ideologie om burgers meer verantwoordelijkheid te geven. Zij hebben liever goede collectieve voorzieningen.
Reacties van rechts
Volgens het kabinet snappen de demonstranten niet wat er aan de hand is. Een betere publieksvoorlichtingscampagne zal dat euvel moeten verhelpen. Volgens het kabinet zijn de gewone mensen te dom om de plannen te snappen. De demonstranten weten uiteraard heel goed wat er aan de hand is: het kabinet Balkende 2 is een afbraakkabinet, dus weg ermee. De mensen op het Museumplein weten dat dit kabinet vooral 'vrinden' heeft in ondernemerskringen. De demonstranten weten dat de rijken worden gespekt. Ze weten ook datdeze neoliberale rgeringsploeg neerkijkt op gewone mensen. De arrogantie van regeringsvertegenwoordigers was ook na de demonstratie niet verdwenen. 'Ophitsende volksmenners' en 'mannen van platte stuitende teksten', vonden de ministers Brinkhorst en Van Aartsen van de vakbondstop. De Geus wenste wel met de vakbeweging te spreken, maar zonder iets in de aanbieding te hebben. Boris Dittrich, fractievoorzitter van D66, vindt dat het kabinet nu weer met de bonden om tafel moet, terwijl hij eerder zei dat de zaak met de veranderingen die de coalitie in het regeringsbeleid heeft aangebracht wel klaar was.
Na 2 oktober gaan de acties door
De demonstratie toonde aan dat de vakbondsacties het verzet tegen de regeringsmaatregelen, de onrust in de maatschappij weerspiegelen. De vakbeweging als kloppend hart van de maatschappij heeft dit verzet juist ingeschat. De omvang van de demonstratie maakt het voor alle 'bestuurders' niet meer mogelijk om het protest te negeren. De werkgevers zien de bui al hangen als het volle verzet, middels een estafette-actie, in de 'sectoren en bedrijfstakken' terechtkomt tijdens de komende CAO-onderhandelingen. Alhoewel de Tweede Kamer-verkiezingen nog ver weg zijn, kunnen ook de regeringspartijen, met name het CDA, niet aan dit breed gedragen protest voorbij. Maar ook de vakbondstop heeft een enorme verantwoordelijkheid op zijn schouders genomen, de demonstranten laten zich niet meer met een kluitje in het riet sturen.
Het kabinet wil het tarief voor de vennootschapsbelasting volgend jaar verlagen van 34,5 procent naar 31,5 procent. De tariefsverlaging kost de belastingbetaler in totaal 1.660 miljard euro. Omhoog de belasting voor de allerrijksten, riep Lodewijk de Waal op het Museumplein. We zullen hem aan deze oproep herinneren.
Stakingen en werkonderbrekingen, geen referendum
Uitspraken als van Doekle Terpstra zoals: "Wij kunnen ook, samen met de regering zorgen voor draagvlak. Ook wij, ook die mensen hier op het Museumplein weten dat er veranderingen noodzakelijk zijn. Maar dan op een andere manier dan het kabinet voorstelt." Het gaat niet alleen om 'draagvlak, tempo en compassie', het gaat erom de Lissabon-agenda van tafel te krijgen. Geen kruimels, maar handen af van de verzorgingsstaat. Geen participatiemaatschappij van individuen, maar solidariteit en samenwerking, een rechtvaardig en solidair beleid. Onderlinge solidariteit, geen maatschappij van zelfredzaamheid en 'calculerende burgers', geen maatschappij van ieder voor zich, geen verzekeringsmaatschappij. Het gaat ook niet om een paar amendementen op of wat alternatieven voor het regeringsbeleid. Het gaat ook niet om het herstel van het poldermodel. Wie dat nastreeft snapt niet dat er een andere - crisis - wind waait door de wereld, die snapt niet dat óók op 2 oktober bij onze zuiderburen werd gedemonsteerd in Berlijn tegen dezelfde afbraakagenda, in Duitsland uitgevoerd door de SPD en de 'Groenen'.
Het idee van de Federatieraad van de FNV om een referendum over de kabinetsplannen te houden wordt gekenmerkt door een aantal zwakheden. Gebruikmaken van de tijdelijke referendumwet om de hele Nederlandse bevolking te vragen zich tegen de kabinetsplannen uit te spreken is een omslachtige methode. Het maakt de vakbeweging kwetsbaar en afhankelijk. Het instrument mist de kracht van de vakbeweging. Regering en kabinet zijn niet bang voor de kwart miljoen demonstranten, ze zijn bang voor de 1,75 miljoen vakbondsleden, die gezamenlijk alles kunnen bereiken wat ze maar willen als ze de 'boel platgooien'. Ludieke massa-acties en referenda horen al bijna tot het gewone volksvermaak. Daar weten de arrogante rechtse 'volksvertegenwoordigers' wel raad mee, maar stakingen en werkonderbrekingen, daar zijn ze wel gevoelig voor.
Strijdbaarheid leidt tot ledenwinst
Het is de toegenomen strijdbaarheid die leidde tot aanzienlijke ledenwinst. Sinds het begin van de acties eind augustus hebben de bonden veel nieuwe aanmeldingen binnengekregen. De ABVAKABO FNV, de grootste ambtenarenbond, kreeg er 4.400 nieuwe leden bij. Dat zijn er tienmaal zoveel als normaal in deze tijd van het jaar. Andere bonden zagen het aantal leden ook groeien.
De afgelopen weken hebben al meer dan 100.000 mensen op verscheidene plaatsen in het land tegen het kabinetsbeleid geprotesteerd. Zo ging op 20 september in Rotterdam de haven plat en betoogden 60.000 mensen in het centrum van de stad. In Den Haag, Utrecht, Noord-Holland, Eindhoven, Arnhem en andere plaatsen namen duizenden mensen deel aan demonstraties en werkonderbrekingen. Het openbaar vervoer in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam staakte en ongeveer 11.000 mensen leverden eerder op de Dam al kritiek op de kabinetsplannen.
In de komende onderhandelingen over de nieuwe CAO's moeten de bonden reparatie van de bezuinigingen eisen. Plannen voor acties in de bouw en het openbaar vervoer (13 oktober), zijn het juiste antwoord. Die acties houden de druk op de ketel. Op termijn kan worden gedacht aan een algemene staking.