De 'Rizospastis' 30 jaar legaal


Risospastis 10 oktober 2004 met verslag demonstratie op 9 oktober.  

Anna Ioannatou

"Om te beginnen hebben we een krant nodig", schreef Lenin in mei 1901. De krant 'Rizospastis' verscheen voor het eerst in 1908 als 'nationale politieke en sociale courant', die wekelijks uitkwam tot maart 1911. Daarna opnieuw in 1916 eens in de twee weken in Thessaloniki. In 1917 verhuisde de 'Rizospastis' naar Athene, alwaar hij vanaf 23 juli dagelijks als ochtendblad verscheen.

Van meet af aan was de 'Rizospastis' al anders dan de andere kranten uit die tijd. Men besteedde speciaal aandacht aan de activiteiten en het wel en wee van de werkende klassen. Het was de eerste stap van toenadering tot de arbeidersbeweging.

Het opnieuw verschijnen van de krant in 1917 viel dus samen met de stormachtige ontwikkelingen in Rusland vanaf de burgerlijke revolutie in februari tot de proletarische revolutie in oktober van dat jaar. Deze ontwikkelingen zetten hun stempel op de eerste levensfase van de 'Rizospastis', die met de revolutionaire gebeurtenissen sympathiseerde en daar dan ook regelmatig over schreef. Bovendien volgde de krant de pogingen op de voet, die toen in Griekenland ondernomen werden om de socialistische vakbondsbeweging in een confederatie te verenigen, maar ook de pogingen tot het oprichten van een socialistische partij. Een jaar later (november 1918) wordt inderdaad de Algemene Confederatie van Griekse Werknemers opgericht en tien dagen daarna de Socialistische Arbeiderspartij Griekenland, later omgedoopt tot Communistische Partij (KKE). De 'Rizospastis' was dus al vanaf de oprichting verbonden met de wederwaardigheden van deze partij en met het lot van de jonge Sovjetdemocratie in Rusland.

Binding krant en partij

Vanaf 15 september 1919 wordt de ondertitel van de krant van 'dagblad met democratische beginselen' veranderd in 'socialistisch dagblad.' Die verandering werd nodig geacht vanwege de razendsnelle ontwikkelingen, die een nieuwe, socialistische oriëntatie vereisten.

De Nationale Raad van de Socialistische Arbeiderspartij had in mei 1919 besloten de 'Rizospastis' vanwege haar politiek-sociale gerichtheid financieel en politiek nauwer aan zich te binden. In juni 1920 komt de krant officieel onder politieke controle van de partij te staan. Nog een jaar later komt het hamer en sikkel-symbool aan beide kanten van de naam 'Rizospastis' te staan en daar zijn ze gebleven. Een maand daarna wordt de krant het officiële orgaan van de Socialistische Arbeiderspartij en de Algemene Confederatie van Griekse Werknemers en daarmee tevens collectief organisator van de arbeidersbeweging.

Sindsdien zijn krant en partij lotsverbonden. De 'Rizospastis' is dus geen zogenaamde onafhankelijke krant, aldus het hypocriete verwijt van ideologische tegenstanders. Net alsof er onafhankelijke kranten zouden bestaan. De burgerlijke pers immers staat onder controle van haar geldschieters en dient een zeer concrete ideologie, die als pluralistisch gepresenteerd wordt zonder het te zijn.

O die burgerlijke 'democratie!'

Na de Tweede Wereld Oorlog laat de toen door het Engels/Amerikaanse imperialisme gesteunde Griekse bourgeoisie haar ware 'democratische' gezicht zien. Krant en partij worden officieel verboden sinds 17 oktober 1947 enblijven dat gedurende de komende 27 jaar. De regering had een resolutie aangenomen inzake "via de pers gepleegde vergrijpen." Er kwam een wet voor (uiteraard) 'het herstel van de orde en de veiligheid' in het land. De 'Rizospastis' had op de misdaden van het Engels/Amerikaanse imperialisme gewezen en had daarmee dus een ernstig vergrijp gepleegd, zo beweerde men van officiële zijde. Illegaal bleef de krant echter uitkomen onder enorme risico's. Heel wat redactieleden zijn in de loop der jaren geëxecuteerd of doodgemarteld.

Op 25 september 1974 (na de 'val' van de militaire junta) verscheen de 'Rizospastis' weer legaal en bleef gedurende vele jaren het grootste ochtendblad. Ondanks de enorme erosie, die in de jaren '80 steeds duidelijker werd in de communistische wereldbeweging en de grote klap van '89-'91, heeft de 'Rizospastis' toch alle anticommunistische aanvallen weten te doorstaan en is gebleven, zij het ook met een sterk verminderde oplage vergeleken bij de eerste jaren van legaliteit. Wij wensen de krant nog een lang en gelukkig leven!