|
De bevolking geeft de kapitalistische samenleving een 5 als rapportcijfer. Een aantal jaren geleden was dat nog een 7 en had men een optimistisch toekomstbeeld. De Nederlanders zien nu vooral donkere wolken aan de horizon. Nedrland wil geen prestatiemaatschappij maar het behoud en de uitbreiding van een solidaire maatschappij.
'In het zicht van de toekomst' is de ondertitel van het Sociaal en Cultureel rapport 2004, het lijvige tweejaarlijkse onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). De inhoud weerspiegelt het groeiend verzet tegen het oprukkende arrogante neoliberalisme. Het maatschappelijk ongenoegen over het functioneren van de overheid neemt zienderogen toe.
De algehele verwachting van de bevolking is dat we de komende jaren langer en harder moeten gaan werken. Een grote meerderheid wil dat niet, want meer dan ooit stellen burgers vrije tijd boven inkomen. Ze voorzien ook dat ze vaker van baan moeten veranderen, omdat het voor werkgevers makkelijker wordt personeel te ontslaan. Tweederde verwacht dat de pensioenleeftijd over vijftien jaar boven de 65 jaar zal liggen, maar bijna niemand vindt dat wenselijk.
Volgens het SCP zullen 1,6 miljoen mensen in 2020 zorg nodig hebben. Meer dan de helft van de patiënten zal zijn aangewezen op particuliere hulp en mantelzorg en het tekort aan huisartsen zal nog veel groter worden dan nu. Bijna iedereen verwacht dat zieken veel meer dan nu zullen zijn aangewezen op familie en vrienden en vrijwel niemand vindt dat een goede ontwikkeling.
De zorgen over het onderwijs, de wachtlijsten in de zorg, de onveiligheid in de steden zijn alleen maar toegenomen. Daar is een groeiende twijfel over de toekomst van de economie en de houdbaarheid van de sociale zekerheid bijgekomen. Volgens SCP-directeur Paul Schnabel ziet de Nederlander de politiek als een arena, waar alleen nog maar over toekomstige verslechteringen wordt besloten. Dat speelt eens te meer nu deze regering de verzorgingsstaat zélf dreigt af te breken. Het geroep om eigen verantwoordelijkheid nemen door de leden van dit afbraakkabinet slaat als een boemerang terug, daarvan was 2 oktober het zichtbare resultaat. De vlucht naar de PvdA in de recente peilingen en de massale opkomst tijdens de vakbondsdemonstratie op 2 oktober geven aan hoezeer er in Nederland nog waardering is voor zaken als solidariteit en gemeenschapszin. Mensen voelen zich op zichzelf teruggeworpen en op geen enkele manier gesteund door de overheid.
Het SCP-onderzoek toont aan dat er in Nederland behoefte is aan een verzorgingsstaat. De veramerikanisering van Nederland wordt afgewezen. Er is genoeg geld in dit land voor het behoud en verdere verbetering van de verzorgingsstaat. Het zit alleen in de verkeerde zakken.