Amerikaanse dollar bungelt

Economische belangen van de VS worden steeds vaker militair verdedigd.

De vrije val van de Amerikaanse dollar is het gesprek van de dag op Wall Street. Eén euro kost nu 1,34 dollar, terwijl die vier jaar geleden nog maar 82 dollarcent kostte. Waarom gebeurt dit en hebben wij een probleem?

De dollar daalt in waarde omdat de Verenigde Staten te veel uitgeven en te weinig sparen. De rest van de wereld leent bijna zijn totale spaartegoeden aan de VS, zodat Amerika kan doorgaan met zijn belastingverlagingen, het voeren van willekeurige oorlogen en met het botvieren van zijn consumptiewoede. De VS leven van het spaargeld van de wereld, en de duikelende dollar heeft er de buik vol van.

Voor Amerikanen kost het meer, veel meer, om op reis te gaan naar het buitenland. Dat is echter maar een bijkomstigheid. Op de lange termijn kunnen we echter een ineenstorting van de dollar en van het hele financiële systeem zien die te vergelijken valt met de val van het Romeinse Rijk. En dat is niet onbeduidend.

We hebben dit al eens eerder meegemaakt. Net zoals in 1972 is Amerika vast komen te zitten in een onzekere oorlog in Azië, de nationale schuld rijst de pan uit en Amerika koopt op de internationale markt veel meer dan het zich veroorloven kan. Op dit moment staan de VS voor 2,6 biljoen dollar in het krijt bij de rest van de wereld. In de laatste vier jaar is deze schuld met 1 biljoen toegenomen.

In 1972 leidde de dollarcrisis tot het in elkaar zakken van het internationale financiële systeem, met hoog oplopende rentetarieven en een gierende inflatie. De rest van het decennium hadden we te kampen met een stagflatie. Dit alles vindt nu weer plaats, alleen zal het ditmaal nog veel ernstiger zijn omdat de VS en de dollar een veel belangrijker positie innemen dan toen. Dit keer zou ook de dollar ineen kunnen storten.

De dollar is de munteenheid van de wereld geworden. Buitenlandse regeringen houden 2 biljoen dollar achter de hand als reserve. Ook is de dollar het ruilmiddel bij uitstek voor de wereldwijde handel in olie en de meeste andere goederen. Een groot deel van de wereldwijde export wordt in dollars berekend. Niemand heeft er eigenlijk ook maar een idee van hoeveel dollars er momenteel omgaan in de wereld. Wel weten we dat het totale bedrag toeneemt met 600 miljard dollar per jaar. De VS ondermijnen de munteenheid van de hele wereld alsof het de peso van de een of andere bananenrepubliek betreft.

Alan Greenspan, de president van de Amerikaanse centrale banken, heeft bevestigd dat de waardedaling op een bepaald moment moet stoppen. Hij heeft zelfs gezegd dat als je een langdurig dalende dollar niet afremt, je wel geld zúlt verliezen.

Het zijn echter niet alleen Wall Street en Greenspan die zich zorgen maken. De Russische president Vladimir Poetin heeft aangekondigd dat Rusland zijn reserves waarschijnlijk omzet van dollars in euro's. Autoriteiten van de Japanse en Chinese centrale bank hebben het over 'flexibiliteit'. Hierdoor daalt de dollar nog een stukje, omdat ze hiermee bedoelen dat zij hun steun aan de dollar wel eens zouden kunnen staken. Particuliere Chinese investeerders staan al in de rij om hun dollars te dumpen.

Tot 2001 zagen buitenlanders de VS als een geschikt land om hun geld aan te lenen, omdat ze van mening waren dat ze het zonder veel moeite terug zouden kunnen krijgen. Sindsdien kregen privé-investeerders hun twijfels. Zij staakten hun leningen, maar Aziatische regeringen sprongen in de bres. Niet uit winstoogmerk, maar uit politieke overwegingen. Chinese en andere Aziatische exporteurs deden dit omdat zij geen zwakke dollar wensten.

Plaats jezelf eens in de positie van de Chinezen. Zij willen hun kleding, televisietoestellen en snuisterijen graag naar de Verenigde Staten exporteren, omdat dit banen schept in hun economie. Een verzwakte dollar betekent dat Chinese goederen duurder worden in Amerika. De export van China naar de VS zou scherp kunnen dalen en China zou in een recessie belanden.

Door hun aankoop van een overschot aan dollars waarmee ze de waarde van de dollar ondersteunen ontwijken de Chinezen een recessie en misschien een wereldwijde depressie. Het lot van de Verenigde Staten en het lot van de wereld ligt in handen van de Chinezen.

De Chinese centrale bank en de Amerikaanse Federal reserve zijn verwikkeld geraakt in wat men wel een 'dodendans' noemt, en ooit komt de dag des oordeels. De dollar moet vallen, de vraag is alleen hoe diep en wanneer. Hoe langer we wachten des te ernstiger zal het zijn.

De wereld wachtte op de presidentsverkiezingen. De president heeft inmiddels zijn prioriteiten voor zijn tweede ambtstermijn duidelijk gemaakt maar een sterke verklaring over hoe hij de Amerikaanse financiën weer op orde wil krijgen kwam er niet.

Integendeel, hij presenteerde een plan voor de sociale zekerheid waarvoor nog eens een astronomisch bedrag geleend moet worden. Ook stelde hij een inkomensonafhankelijke belastingverlaging voor en eerdere tijdelijke belastingverlagingen worden permanent. Hiermee stelt hij de wereld niet gerust.

Het wezenlijke verschil met 1972 is dat er destijds geen alternatief voor de dollar bestond. Nu is er de euro. Mensen die geen geld willen verliezen dekken zich in, ze ruilen hun dollars om voor euro's. Als iedereen het erover eens is dat een kant van de boot de beste is heeft iedereen een probleem.

Bron: Big News Network, 5 december 2004, vertaling Frans Willems.