Een koude wind waait de studenten in het gezicht. Het constitutionele gerechtshof in Karlsruhe besliste op 26 januari jl. dat de Duitse bondslanden zelf mogen beslissen over collegegelden. De meeste bondslanden willen collegegelden vanaf het eerste studiehalfjaar (semester) heffen. Per semester 500 euro. Wie kan dat betalen?
Voor sommigen zal dat geen probleem zijn, die hebben rijke ouders. Maar wie werkt om er van te leven is de pineut. Zeventig procent van de studenten hebben een bijbaantje. Collegegelden betalen betekent dan minder studeren en nog meer werken - of meteen maar ophouden met studeren.
Mogelijk zal de regering goedkope leningen aanbieden. Dan zit je na je studie op een reusachtige schuldenberg. Dat probleem hebben nu al diegenen die ooit een studiebeurs hebben gekregen, want die moet je ook terugbetalen. Jongeren worden afgeschrikt om te studeren; tegelijkertijd klaagt men in Berlijn dat er te weinig wetenschappers en technici zijn. Zoals overal in het kapitalistische stelsel is privatisering ook hier het toverwoord.
Aan de ene kant hoeven de rijkeluiskinderen niet meer naast arbeiderskinderen te zitten, en aan de andere kant kunnen de universiteiten en hoge scholen in particuliere stichtingen worden omgezet. Daarvoor is het nodig om over te schakelen van publieke financiering naar particuliere. Ten tweede moet het zelfbestuur van de universiteiten alsmede de medezeggenschap van studenten worden opgeheven. In plaats daarvan komen top-down- managementstructuren. En ten derde worden dan de staatsuniversiteiten privé-eigendom, of het dan stichtingen zijn of NV's maakt niets uit.
Al deze stappen zijn in Duitsland al gedaan. Op internationaal vlak werden verdragen gemaakt om onderwijs tot koopwaar te maken. Veel concerns staan te trappelen om hún universiteit in handen te krijgen. De president van de Viadrina-universiteit in Frankfurt a/d Oder, Gesine Schwan (SPD), krijgt 50 miljoen euro cadeau van haar partijgenoot, kanselier Schröder, omdat ze bereid was op te treden als (succesloze) kandidate voor bondspresident. Natuurlijk zijn die centen niet voor haar eigen portemonnaie. De bekende anticommuniste wil de 'Viadrina' in een stichting veranderen. Dat geld gaat dus in die stichting, die dan natuurlijk particulier is.
In Hamburg bestaat geen universitair zelfbestuur meer. Het is nu meer een 'Führer'-cultuur, klagen de professoren nu gefrustreerd. In Noordrijn-Westfalen verlaat 17 procent van de studenten de universiteit zonder examen - omdat collegegelden voor 'Langzeitstudenten' worden geheven.
Collegegelden voor allen - dan is het grondrecht op onderwijs naar de maan. De studenten zijn kwaad. Eerste betogingen tegen de onderwijsheffing vonden plaats. Het is te verwachten dat de protesten vanaf het zomer-semester massaal worden. De studentenbeweging wil dan samen met andere door de sociale afbraak getroffenen de straat opgaan.
(*) op basis van een artikel van Mirko Knoche in 'Unsere Zeit' van 4 februari jl. en 'junge Welt' van 3 februari jl.