Steeds vaker neem ik menselijke ergernissen waar op het vlak van communicatie. Dan gaat het over instellingen en bedrijven. Maar zeker ook overheden kunnen mensen tot razernij brengen met onbegrijpelijke berichten en kennisgevingen. Grote structurele politiek-economische veranderingen in een maatschappij brengen legio kleine dagelijkse veranderingen in het leven van mensen teweeg.
Zo is de telefoon niet alleen in een toch korte periode een goudmijn voor een aantal handige jongens en meiden geworden, maar ook een manier om kritische en vragende klanten uit de weg te gaan en het bos in te sturen en zó tot ontzetting en kwaadheid te brengen. Als men het 'aantal wachtenden voor u' heeft overleefd begint nog eens het 'keuzemenu', het cijfer intoetsen om uiteindelijk toch nog de juiste vraag te mogen stellen, als men al niet onderweg uit boosheid heeft afgehaakt. Onpersoonlijkheid en afstandelijkheid lijken de toekomst te hebben. Laten we het over al dat gebel om klanten te werven maar niet eens hebben. Privatisering, goed voor u...
Laten we wel wezen, het gaat hier echt niet om mensen die altijd wat te zeuren hebben over moderniteiten en die vinden dat 'vroeger alles beter was'. Om te illustreren dat mensen met een gezond verstand en met een normale tolerante instelling zich soms afvragen of zij nu gek zijn of de wereld om hen heen, enkele voorbeelden uit een grote voorraad.
Zou het enkele jaren geleden ook maar in één hoofd zijn opgekomen om in een jaarwerkplan politie 2005 te vermelden: 'het aantal woninginbraken bedraagt in 2005 maximaal 54'? En wat te denken van een brief van een gemeentelijke sociale dienst van 17 januari 2005 (!), waarin staat dat de uitkering met ingang van 19 Oktober 2004 (!) beëindigd wordt? Wat denkt u van een gemeentelijke beslissing die gebaseerd is op een tekst van een verordening, die daarin niet eens voorkomt? Domheid, onverschilligheid, minachting van mensen, of alledrie?
Nog even en dan is werkelijk alles ondergebracht bij centrale meldpunten. Ambulancevervoer, politie, brandweer. Als ergens de stroom uitvalt of er is een technische storing, kan alles in een groot gebied in het honderd lopen en kan het mensenlevens kosten. Steeds meer brieven van instanties, instellingen en overheden zijn niet meer te begrijpen; van elkaar tegensprekende informatie tot soms complete onzin. Zo is de belastingdienst al een hele tijd bezig met een campagne ('leuker kunnen we het niet maken') waarbij van alles en nog wat aan leuks in het vooruitzicht wordt gesteld, vooral voor mensen uit de laagste inkomenscategorie. Tot op het moment dat dit stukje wordt geschreven ben ik er nog niet één tegengekomen die kan vertellen waar het eigenlijk over gaat.
Een verzelfstandigde woningbouwvereniging, nu een private stichting die graag 'sociale onderneming' wil heten, presenteert zich door middel van een portie zelfverheerlijking, waarbij men zich mag afvragen of sommige de woorden 'schaamte' en 'bescheidenheid' nog kennen. Monitoring, toetsing, het evalueren van evaluaties, vercijfering, oorlogsverklaring aan de emotie en dat tot in de voorheen daarvan nog het meest gevrijwaarde werksoorten als ziekenzorg en thuiszorg aan toe. Wat is er met de maatschappij aan de hand? Hoe konden al die veranderingen zo, zonder noemenswaardige tegenwerpingen, plaatsvinden? Wat is er met het kapitalisme aan de hand?
Niet te ontkennen valt dat het onpersoonlijke in deze maatschappij nog steeds toeneemt. Dat privatisering meer is dan het zich terugtrekken van overheden uit verantwoordelijkheden. Privatisering dringt ook door in alle verhoudingen tussen mensen, tot in de wijze van omgaan met elkaar, van mens tot mens. Dat zou ook de reden kunnen zijn dat chaotische toestanden in de communicatie van instanties tot personen niet tot openlijke collectieve weerstand leiden. Eenieder denkt immers dat het gaat om zijn of haar persoonlijk probleem dat men in dit soort zaken ervaart.
Maar, heel veel persoonlijke onvrede kan in een korte tijd collectief gemaakt worden. Politieke rattenvangers ruiken hun kansen en kunnen op 'juiste' momenten worden ingezet door middel van de massamedia. Om aan terechte onvrede die politieke massaliteit te geven ten gunste van een nog meer reactionaire politiek.