Op 25 februari werd een plaquette ter nagedachtenis onthuld.
Plaquette Dirk van Nimwegen 25-2-2005
Op 25 februari werd een plaquette ter nagedachtenis onthuld.
|
Plaquette Dirk van Nimwegen 25-2-2005
|
Met de onthulling van deze plaquette herdenken wij Dirk van Nimwegen en willen wij zijn moedige houding tijdens de bezetting in herinnering roepen en doorgeven aan de huidige en opgroeiende generatie. Als wij ons hem herinneren, dan denken wij ook aan de roemrijke Februaristaking 1941 van de Amsterdamse arbeidersklasse tegende jodenvervolging door het Duitse fascisme, een gebeurtenis van solidariteit die oversloeg naar andere delen van Noord-Holland en die uniek is in de door de Duitsers bezette gebieden in Europa.Amsterdam heeft het devies dat aan het stadswapen werd toegevoegd: 'Heldhaftig, vastberaden, barmhartig' aande staking te danken. Met de Februaristaking herdenken wij dus geen slachtoffers, maar verzet en strijd tegen onderdrukking.
Dirk van Nimwegen was een arbeider uit onze buurt, werkzaam bij de stadsreiniging aan de Bilderdijkstraat. Een antifascist, een communist die al voor de oorlog bekend was met de leuze: 'Fascisme is moord'. Toen de NSB en de WA begin 1941 met haar joden-progroms in de stad begonnen en de Grüne polizei haar te hulp schoot was voor hem en de andere Amsterdamse arbeiders de maat vol.
Hij was het die door de illegale leiding van zijn partij werd aangewezen om op de avond van de 24e februari op de Noordermarkt de verzamelde illegale werkers van de CPN toe te spreken en op te roepen om de volgende dag de staking op hun bedrijven tot stand te brengen.
En de arbeiders uit de bedrijven waren naar de Noordermarkt gekomen. In het diepste geheim. Bijna 400 in getal om te luisteren naar de oproep waar zij allen op wachtten. Dirk van Nimwegen mocht maar kort spreken, hij stond op de van aarde en hout opgetrokken schuilkelder en sprak zonder microfoon klare en duidelijke taal: "Deze terreur tegen onze joden mogen wij niet onbeantwoord laten. Morgen moet er gestaakt worden kameraden." Om daar te spreken was, aanwezigen, moed nodig. Want iedereen, ook Dirk van Nimwegen, wist wat voor straf er op zo'n oproep kon volgen. Zwijgend gingen de verzamelde mensen op de Noordermarkt naar huis, onder hun jassen verborgen zij de manifesten met de bekende oproep "Staakt, staakt, staakt" die zij de volgende ochtend op hun bedrijven moesten verspreiden.
De staking was georganiseerd, maar de verontwaardiging onder de Amsterdamse werkers was zo groot dat zij spontaan uitgroeide tot een tweedaags massaal protest . Amsterdam staakte. De trams reden de remises niet uit, de reiniging ging plat. Bij de scheepsbouw werd het werk gestopt, de meisjes op de ateliers gingen naar huis, de bouwwerken liepen leeg. Overal werd gestaakt. Het werk lag stil, de staking was algemeen. Dat was het antwoord van de Amsterdamse arbeidersbevolking op de terreur tegen de joden. Geen racisme en antisemitisme in onze stad. Het was een signaal tot nationaal verzet tegen de bezetters van ons land.
De verrassing bij de Duitse bezetter was groot maar ze herstelden zich snel. Er volgden arrestaties en de joden werden systematisch uit de samenleving verwijderd en naar de vernietigingskampen vervoerd. In die eerste dagen werd ook Dirk van Nimwegen samen met andere stakers gearresteerd. Maar er was geen verraad geweest en hij ontsnapte zo aan deportatie.
Uiteindelijk volgde er een proces tegen 22 leiders van de februaristaking, 20 mannen en 2 vrouwen die tot lange straffen in concentratiekampen werden veroordeeld en waar vandaan een aantal nooit meer is teruggekeerd.
Het is goed voor de huidige generatie in onze buurt om te weten dat van die 20 mannen er 5 in Oud West woonden. Tijdens de verhoren zijn zij op een verschrikkelijke manier gemarteld.
Dat waren mannen die onder de zwaarste omstandigheden durfden te strijden, die niet bang waren en de moed hadden om hun leven op het spel te zetten voor de vrijheid en in de solidariteit met andere inwoners van onze stad.
Het is nodig om in deze tijd aan hun moed te herinneren en hen tot voorbeeld te stellen voor de huidige generatie. Want ook nu duikt in andere vormen racisme weer op. Ook nu worden mensen bedreigd omdat ze een andere huidskleur hebben, tot een ander ras behoren, een andere afkomst of een ander geloof hebben.
Wij hebben een afschuwelijke moord gehad in onze stad, maar dat mag nooit leiden tot het veroordelen en in een hoek zetten van hele groepen van onze samenleving. Wij mogen ons niet laten leiden door de angst die ons wordt aangepraat, van welke zijde die ook komt. Wij mogen onze democratische vrijheden niet af laten nemen door degenen die tweedracht tussen de bevolkingsgroepen zaaien en ons voor eigen doeleinden allerlei beperkingen opleggen.
De generatie die uit de oorlog komt kent de persoonsbewijzen, kent het verbod om naar bepaalde radiostations te luisteren, kent de aanscherping van het strafrecht, herkent de uitbreiding van veiligheidsdiensten en weet waar dat alles toe heeft geleid.
Dat is niet de weg naar meer vrijheid en democratie, maar zal de vrijheid en de democratie beperken. In de strijd daartegen is ook moed nodig. Er mag geen berusting zijn ook al worden dit soort maatregelen van hogerhand opgelegd.
Dirk van Nimwegen en zijn medearbeiders vochten tegen racisme, voor vrijheid en voor democratie en niet voor de inperking daarvan. Hij was rebels, ook als het ging om de strijd voor sociale rechten. In 1955 werd deze held van de februaristaking bij de reiniging samen met 61 andere gemeentearbeiders ontslagen, omdat hij opnieuw de aanzet gaf tot een algemene staking van het gemeentepersoneel. Nu voor verbetering van de lonen en de arbeidsomstandigheden. Pas in 1985 werd deze fout door het gemeentebestuur erkend en werden de stakers van toen door het gemeentebestuur gerehabiliteerd.
Als wij vandaag de herinnering aan Dirk van Nimwegen levend houden dan doen wij dit voor een moedig man. Hij heeft het allemaal niet voor zichzelf gedaan. Niet voor zijn eigen carrière. Hij zal nooit verwacht hebben dat wij hier vandaag over zijn leven als held zouden spreken . Hij hielp in zijn laatste levensjaren op de markt van de Ten Katestraat. Hij was geen gepolijste man, geen man zonder fouten. Maar op de momenten dat hij er moest zijn voor zijn medemensen was hij er.