|
In discussies naar aanleiding van de toestand in de wereld over misstanden en problemen en de daarmee verband houdende politieke opvattingen, is vaak een doeltreffende opmerking: je kunt alles van het kapitalisme zeggen, maar het werkt wel..!
Hiermee wordt tegelijkertijd een diskwalificatie van het socialisme uitgesproken. Want zeggen dat kapitalisme werkt, betekent uit de mond van tegenstanders van het socialisme dat socialisme niét werkt, dat het niet levensvatbaar is en dat dit in de praktijk is bewezen. Had de Conservatieve Partij onder Thatcher destijds niet de verkiezingsleus 'Labour does'nt work'? Hiermee sloegen de Tories, toen rechtspropagandistisch, twee vliegen in één klap: aanhangers van socialisme willen niet werken en het socialisme als systeem werkt niet. Labour toch wel, zo bleek later, toen het de kans kreeg de conservatieve asociale afbraak op belangrijke punten, onder de vlag van 'New Labour' door te zetten.
Dus, kapitalisme werkt. En ik ben de eerste om dat volmondig te beamen. Nee, dat is niet een ketterse uitspraak, want waar en wanneer het kapitalisme goed werkt beantwoordt het aan zijn doelstellingen, voorzover men hier van doelstellingen kan spreken. Daar waar de praktijk van het kapitalisme niet geheel met de aard overeenkomt, is dat de schuld van het socialisme, van de tegenkrachten. Alle correcties op de kapitalistische praktijk - dus ten koste van zijn ware aard - zijn van socialistische signatuur. Dat is altijd zo geweest en dat is, voorzover er nog wat van over is, nog zo.
Jarenlang is er in ons land ondanks de soms felle linkse kritiek - een volkshuisvestingsbeleid geweest waarin tot uitdrukking kwam dat het kapitalisme in relatie tot de aard ervan niet goed werkte. Objectsubsidies die het mogelijk maakten dat er kwalitatief goede en redelijk betaalbare huurwoningen voor de arbeidersbevolking beschikbaar kwamen. Later kwam daar de individuele huursubsidie nog bij. En hoewel de woningnood na de Tweede Wereldoorlog volksvijand nummer één genoemd - nog niet helemaal werd opgelost, gloorde het perspectief wel in die richting.
Maar al tientallen jaren geleden begrepen de bazen en zetbazen in het systeem dat het kapitalisme als zodanig steeds minder werkte zoals het behoorde. Met ander woorden: de marktwerking werd veel te veel afgeremd. Een met veel publiciteit opgezette parlementaire enquête bouwfraude moest voor een omslag in het denken zorgen, vooral bij het gewone volk. Gevolg: de overheid kon geen goed meer doen en moest terugtreden.
Zo kunnen alle verslechteringen op dat gebied - voor het kapitalisme zijn dat verbeteringen! geschaard worden onder de grote veranderingen teneinde het kapitalisme weer beter te laten werken . Méér markt, minder socialisme. Het werkt! En of het werkt!
In onze gemeente - een kleine gemeente - zijn er enkele honderden woningzoekenden, alleen al in de huursector, mensen die eigen woonruimte nodig hebben. Een wachtlijst van enkele jaren, waarbij jongeren helemaal achteraan moeten sluiten. Er zijn dus honderden huurwoningen tekort, in het hele land wordt dat aantal op een miljoen (!) geschat.
Een aan een grote bank gelieerde projectontwikkelingsmaatschappij (financieringskapitaal!) zal dertig dure appartementen bouwen op een zogenoemde 'toplocatie'. Na veel promotie schijnen er nu zo'n tien in de voorverkoop van de hand te zijn gegaan. Wij zouden hier kunnen zeggen : het loopt voor geen meter... Hoe lang is het nog maar geleden? Vijf, zes, zeven jaar? Toen het om huurwoningen voornamelijk in de sociale sector - ging, dat allerwegen verkondigd werd dat men niet voor de leegstand wenste te bouwen? Dat men meer naar de marktwerking moest kijken? En nu? Woningen waar een schromelijkte kort aan is worden niet gebouwd; woningen waar kennelijk geen behoefte aan is, wil men graag bouwen, daar loopt men mee te leuren.
Waar het socialisme - het communisme - aan kracht heeft ingeboet werkt het kapitalisme op z'n best! Het zopas genoemde is daar slechts één voorbeeld van. Je kunt alles van het kapitalisme zeggen, maar het werkt wel..! Tenminste als je het zijn gang laat gaan en het niet laat beïnvloeden door die rare ideeën van gelijkheid, solidariteit en medemenselijkheid.
Het kapitalisme werkt wel, een doeltreffende opmerking? Het winnende doelpunt in het debat? Maar zeker in moreel en humaan opzicht een af te keuren doelpunt en in die zin niet winnend. Maar wel volgens de spelregels van het kapitalisme! Oók het inbrekersgilde werkt! Oók de drugshandel werkt! Oók de mensenhandel werkt! Zolang je hún spelregels niet verandert.