Tussen 60.000 en 100.000 demonstreren in Brussel

Werkgevers en bonden botsen over CAO's

Wil van der Klift

 


Agnes Jongerius in Brussel op 19 maart. Welke kant zal ze opgaan? (Foto Manifest)  


 

In Brussel werd een stap vooruit gezet in de bewustwording van tienduizenden demonstranten. De nationale politieke en economische agenda's worden steeds bepaald door de EU-bazen en de Brusselse werkgeverslobby. De sociale afbraak in de afzonderlijke landen wordt vanuit Brussel georchestreerd. Daarom moeten nationale acties worden verbonden met Europese demonstraties. De massale demonstratie in Brussel was een belangrijke stap voorwaarts. De 3500 Nederlandse vakbondsmensen zagen met eigen ogen hoe vertegenwoordigers uit bijna alle landen - ook veel nieuwe - in Brussel aanwezig waren om te demonstreren tegen het neoliber ale afbraakbeleid. Een reden temeer voor de Nederlandse vakbondsbestuurders om hun poot stijf te houden in de onderhandelingen.

De evaluatie van het Najaarsakkoord op 18 maart heeft geleid tot een krachtige botsing tussen werkgevers en vakcentrales. De werkgevers willen - gesteund door Terpstra van het CNV, die ook niet had opgeroepen om in Brussel te demonstreren tegen de Bolkestein-rchtlijn - een aantal akkoorden 'openbreken'. De FNV riep de werkgevers op om mee te werken aan instandhouding van het vroegpensioen, waartoe in het centraal akkoord de mogelijkheden zijn verruimd. "Maar er wordt door werkgevers op dit dossier ongelooflijk hard aan de handrem getrokken", zegt beoogd FNV-voorzitter Jongerius: "Ik ben er ook absoluut van overtuigd dat werkgeversorganisatie VNO-NCW hierop coördineert. Tal van CAO-onderhandelingen zijn momenteel vastgelopen".

Voorzitter Jacques Schraven van werkgeversorganisatie VNO-NCW zei na afloop: "Wij vinden dat er langer gewerkt moet worden en gaan niet via de achterdeur het collectieve prepensioen zomaar overeind houden. Dat is een kwestie van onderhandelen." Vice-voorzitter Agnes Jongerius van vakcentrale FNV verwijt het de werkgevers dat de discussie over prepensioen aan de CAOtafels opnieuw wordt gevoerd. De werkgevers zijn bovendien gekant tegen de inzet van bonden over het ziekengeld. "Dat is in strijd met de geest van het centraal akkoord en met het akkoord zelf." "We moeten nu geen principieel debat meer voeren over het prepensioen", vindt ze. "Ze waren er allemaal bij toen de afspraken werden gemaakt. Schraven en Hermans (resp. voorzitter van VNO-NCW en MKBNederland, red.) zaten aan tafel. Voor iedereen die het overleg gevolgd heeft, is het glashelder. Maar de werkgevers roepen aan alle CAO-tafels: kostenverlaging, kostenverlaging , kostenverlaging." Jongerius: "Ik kan nu zeggen: we pakken de oude actiedraaiboeken weer uit de kast en we gaan in de bouw, de metaal, bij Corus aan de slag." Jongerius hoopt intussen op een wonder door vervolgens te zeggen dat het toch eigenlijk niet nodig zou moeten zijn. Zijn haar ogen nog niet geopend? Ziet ze nog niet dat de werkgevers het Nieuwe Lissabonplan aan het uitvoeren zijn. Heeft ze werkelijk nog hoop dat van de zijde van de werkgevers aan de onderhandelingstafel, zonder harde acties, nog toegevingen zijn te verwachten?

Guur weer aangekondigd door Brussel

De Europese Commissie onder leiding van José Durao Barroso heeft de Lissabonagenda en de hervorming van de Europese economie, tot hoeksteen van haar beleid gemaakt. De laatste restantjes sociaal en milieubeleid worden onderuit gehaald. In de aanloop naar de komende voorjaarstop kwam ook Eurochambres, de Europese associatie van Kamers van Koophandel met voorstellen . Eurochambres geeft de Europese top mee om vooral niet langer te treuzelen. In een studie is de EU vergeleken met de VS, de vergelijking zoals die in de oorspronkelijke Lissabonagenda wordt gemaakt. De EU zou ten minste twintig jaar achterlopen op de VS. De conclusie is dat de EU-top een heel sterk signaal moet afgeven dat de Europese economie topprioriteit krijgt in het beleid van de Europese Unie. Met andere woorden de zweep erover! Winsten ten koste van werk, loon en milieu.

Frontale CAO-confrontatie noodzakelijk in bedrijven

Daarom is het juister om uit te gaan van een harde confrontatie tussen werkgevers en werknemers. De vakcentrale wijt het mislukken van veel CAO-onderhandelingen terecht volledig aan de opstelling van de werkgevers. Jongerius voelt de bui gelukkig wel hangen: "Er komt een moment dat de windstilte van nu omslaat in een enorme windvlaag die door het land raast", stelt Jongerius. In de grootmetaal, de bouwnijverheid en bijvoorbeeld bij Corus, ING, SNS Reaal zijn de onderhandelingen mislukt. Acties worden voorbereid. Dat is uiteraard wat er staat te gebeuren. De demonstratie op het Museumplein op 2 oktober was maar een tussenstation.

...en wat doet Wouter Bos?

Op zaterdag 11 maart las PvdAleider Wouter Bos de vakbeweging de les, omdat hij de vakbeweging te behoudend vindt. Hij heeft de les van 2 oktober niet begrepen en legt zijn oor gebruikelijk bij de PvdA-top weer te luisteren bij de neoliberale politici en de werkgevers. Wat een opportunisme. Op de Erasmusbrug tijdens de vakbondsdemonstratie in Rotterdam, een dag voor Prinsjesdag, was hij er als de kippen bij om een plaats naast Lodewijk de Waal te bemachtigen. Zijn opstelling lijkt veel op het verraad van de 'realist' Terpstra: "Je moet altijd bereid zijn verworvenheden ter discussie te stellen. Dat wil niet zeggen dat je ogenblikkelijk de bietenbrug op moet, maar je zult ze in ieder tijdsgewricht moeten legitimeren." Beter kun je opportunisme niet omschrijven. Van de grootste 'oppositiepartij' hoeven we dus niets te verwachten en de CNV-leden zullen het van de bestuurders aan de basis moeten hebben. De belangrijkste les is: de leden van de vakbeweging zullen het zelf moeten doen.

Mogelijk acties bij Albert Heijn en Corus

FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond overwegen te staken bij distributiecentra van supermarktketen Albert Heijn. De eerste acties kunnen elk moment plaatsvinden. De vorige CAO liep in april 2004 af. De bonden eisen 1,25 procent verhoging en doorbetaling van het tweede ziektejaar. FNV Bondgenoten en CNV Metaal en Elektro achten de kans bovendien groot dat het personeel van Corus de staalfabriek in IJmuiden platlegt, nadat de zesde CAO-overlegronde binnen twee maanden werd afgebroken. De bonden en Corus kunnen het niet eens worden over het loon, de doorbetaling bij ziekte en het vroegpensioen. Ook over het optuigen van de levensloopregeling lopen de meningen uiteen. De bonden eisen voor de circa 10.000 werknemers van Corus Nederland een loonsverhoging van 1,25 procent, maar Corus wil maximaal 1 procent structureel inwilligen per 1 april en 0,25 procent eenmalig in januari 2006. Volgens de bonden weigert Corus de garantie te geven dat werknemers vanaf hun 62e jaar kunnen stoppen met werken. Het personeel merkt dat het bedrijf gewoon wil bezuinigen op ziekengeld en de lonen zo minimaal wil laten stijgen dat sommigen in koopkracht achteruitgaan. CNV-onderhandelaar Nico Boogaard stelt dat de standpunten eigenlijk niet ver van elkaar liggen, "dus met een beetje goede wil moet het lukken". Tja...

Ook ABVAKABO FNV waarschuwt werkgevers

Volgens Ronald Paping wordt het tijd dat er akkoorden gesloten gaan worden. "Onze leden hebben daar recht op. Ze hebben niet voor niets eind vorig jaar actie gevoerd". Als de houding van de werkgevers niet verandert, sluit ABVAKABO FNV acties niet uit. ABVAKABO FNV zet tijdens de onderhandelingen in op vier speerpunten: loon, doorbetaling tweede ziektejaar, werkzekerheid en een regeling voor VUT, Prepensioen en Levensloop.

"Het is onbegrijpelijk dat de werkgevers in de publieke sector blijven vasthouden aan een nullijn. "Juist op het moment dat de publieke sector in verband met de vergrijzing meer mensen nodig heeft, moet je blijven investeren in de kwaliteit van de arbeidsvoorwaarden", zegt CAOcoördinator Paping.

Bedrijfsleven krijgt cadeautjes, werknemers leveren in: actie nodig

Tot 2007 worden in totaal 190 administratieve rijksregelingen afgeschaft of herzien, waardoor de administratieve lasten in het bedrijfsleven in totaal met 4,1 miljard euro omlaaggaan. De totale administratieve lasten voor het bedrijfsleven werden in 2002 geschat op 16 miljard euro (25%!). Dat is andere koek dan voor de werknemers. Mensen met lage inkomens balanceren al jaren op het randje van de afgrond en kunnen zich bijna alleen nog maar staande houden met leningen en kredieten. Maar nu blijkt dat ook de middeninkomens steeds vaker moeite hebben om rond te komen. Beleidsmedewerker Eddy Haket van de MHP: "Door hogere ziektekosten, energierekeningen en toenemende lokale lasten hebben ze minder te besteden. Men voelt zich beduveld door het kabinet, dat hun een geringer koopkrachtverlies heeft voorgehouden. "Zo moet een gezin met twee kinderen en een bruto-inkomen van euro 40.000 dit jaar rekening houden met een verlaging van het netto-inkomen met 275 tot 26.275 euro. Daarbovenop komen extra betalingen voor bijvoorbeeld energie en lokale belastingen van 625 euro, waardoor het gezin uitkomt op een koopkrachtdaling van 2,4 procent. Volgens de MHP zijn dergelijke gezinnen een vol procentpunt slechter af dan het kabinet had beloofd. De vakbewegingstop doet er goed aan deze signalen heel serieus te nemen. Meebuigen met de eisen van het kapitaal zal het einde van de vakbeweging betekenen en koren op de molen voor ultrarechtse populisten. De Nederlandse bevolking is bereid om de - al fors uitgeklede - verzorgingsstaat te verdedigen. Haal de actiedraaiboeken maar weer uit de kast.

Bronnen: FD, 5/11/17/18/19-3-2005; ABVAKABO, 17-3-2005.