In Hoogezand-Sappemeer, provincie Groningen, heeft wethouder Henk ten Wolde (VVD) midden april veel reacties losgemaakt door te zeggen dat de lonen wel omlaag konden. Dit om te voorkomen dat bedrijven wegtrekken uit het industriegebied. Het argument dat werkgelegenheid alleen gered kan worden door de lonen te matigen hoort men steeds vaker in Nederland.
De uitspraak van de wethouder komt op een moment dat bekend was geworden dat bij de Zweedse SCA (hygiëneproducten, zoals luiers) 250 arbeidsplaatsen op de tocht staan. De komende jaren verdwijnen in Hoogezand-Sappemeer meer dan duizend banen bij onder andere Avebe (aardappelzetmeel), Armstrong (plafondsystemen) en de scheepswerven. In de periode 2002 tot 2004 gingen bijna 900 arbeidsplaatsen verloren. SCA haalde internationaal in 2004 een omzet van 1,6 miljard euro. Dit bedrijf is in ware nood...
Volgens Dick Heine van FNV Bondgenoten hangt het wegtrekken van bedrijven uit Hoogezand-Sappemeer of andere plaatsen niet samen met 'te hoge loonkosten'. Het feit dat bijvoorbeeld Armstrong mensen ontslaat heeft alles te maken met de herstructurering van de multinational en overcapaciteit. Een deel van het bedrijf is naar Duitsland vertrokken, waar de lonen beduidend hoger liggen dan hier.
Een onderdeel van SCA, de productie van maandverband, is overgeplaatst naar Slowakije. Niet omdat de kosten daar lager zijn, integendeel, die zijn gelijk gebleven. Waar bijvoorbeeld het inpakken hier grotendeels geautomatiseerd plaatsvindt, wordt daar bovendien nog op een arbeidsintensieve manier gewerkt. Heine: "Met loonkosten heeft het geen fluit te maken. Het gaat om de afzetbaarheid, er is een nieuwe markt voor dat product in Oost-Europa." Het is dus een kwestie van markten aanboren om zo wat meer winst binnen te halen. Een woordvoerder van SCA lijkt dit te bevestigen: "Vroeg of laat komt het moment dat je moet onderzoeken of je niet beter daar kunt produceren waar de vraag het snelst toeneemt."
Wethouder ten Wolde heeft zijn uitspraak gedeeltelijk ingetrokken na alle commotie, want "zo bedoelde hij het niet". Hij blijft er echter bij dat de "hoge loonkosten" de reden zijn voor het vertrek van ondernemingen. Daar moet iets aan gedaan worden. Zo zou de industrie in Hoogezand-Sappemeer "slimmer" moeten produceren en de gemeente en het bedrijfsleven vergaand moeten samenwerken in het Innovatieplatform. Alleen zo kan de werkgelegenheid behouden blijven. Volgens Heine is de inzet van de FNV bij CAO-onderhandelingen bij de diverse bedrijven werkzekerheid. "Geen enkel bedrijf geeft dat, hoever de vakbond ook meegaat met loonmatiging. Vorig jaar was er geen loonstijging."
Het gaat slecht met de economie, zo hoort men dagelijks. Bedrijven moeten wel inkrimpen, reorganiseren, ontslaan etc. Niet alleen in Hoogezand-Sappemeer, maar in heel Nederland, in heel Europa. Ondernemingen moeten nu eenmaal inspringen op de maandelijks veranderende en grillige markt, alsof dit een soort ijzeren natuurwet is. Nee, het is de logica van het kapitalisme: wie niet elk jaar meer winst haalt, lijdt verlies. Wie geen nieuwe vraag weet op te wekken en dus nieuwe markten weet te creëren, is gedoemd kopje onder te gaan in de meedogenloze concurrentie. Ondertussen mogen de eigenaren van deze bedrijven rustig naar hartelust verder graaien.
Bronnen: http://www.progressiefhs.nl (Progressief Hoogezand-Sappemeer), http://www.marcjager.nl (weblog CDA-Statenlid Marc Jager), programma TV Noord 'De Centrale' 17 april 2005, Dagblad van het Noorden, Planet Nieuws 12 april 2005.