|
Al heel lang ben ik lid van de gemeenteraad in een niet grote, nog overzichtelijke gemeente. Al die tijd vertegenwoordigde ik de Communistische Partij, soms als enige communist, soms als tweepersoonsfractie. Nu, voor de derde periode achtereen, samen met nog een partijgenoot.
Gepraat over jezelf wordt in het algemeen niet gezien als 'mooie woorden'. Maar toch moet ik dat nu doen. Om duidelijk te kunnen maken wat ik met dit stuk naar voren wil brengen.
Communistische gemeenteraadsleden waren altijd bij uitstek aanspreekpunten voor de mensen. Zo raakten zij ook altijd op de hoogte van wat er speelde, met hoeveel en met welke problemen mensen - met name die uit de arbeidersbevolking - te maken hadden. Er wordt de laatste tijd nogal veel gesproken over het belang van onze rechtsstaat, die nu zo bedreigd wordt. Over hoe moeilijk het vaak was en is om recht te krijgen, over dié bedreiging van de rechtsstaat, daar hoor je niet over.
Soms gebeurt het in een mensenleven dat de gedachten opeens stilstaan bij een bepaald iets. Wat is er nu toch aan de hand? Wat gebeurt er allemaal? Zo bedacht ik opeens dat in enkele jaren er een behoorlijk grote omslag heeft plaatsgevonden in mijn eigen dagelijkse praktijk als communistisch raadslid/volksvertegenwoordiger. In die hoedanigheid ben ik altijd bezig geweest mensen te helpen. Dan ging het er voornamelijk om dat mensen hun recht kregen; ze te helpen de mogelijkheden die er zijn te benutten. Dat mensen, vergeleken met hun bestaande situatie, er wat beter van werden. Dat het hun wat op zou leveren.
Nu bedacht ik opeens: het aantal mensen dat een beroep op je doet is niet minder geworden, integendeel. Maar de communistische hulpverlening is wel voor een groot deel van karakter veranderd. Niet meer het strijden voor recht heeft de overhand, maar het bestrijden van onrecht. Een subtiel verschil? Helemaal niet! Een wereld van verschil, wat aansluit bij de echte grote veranderingen in de maatschappij die in luttele jaren hebben plaatsgevonden. De overheden die terugtreden voor het private kapitaal zijn niet uit bedeesdheid weggekropen, maar manifesteren zich meer en meer als strenge toezichthouders, zelfs als boete-opleggers tegenover het 'gewone' volk. De schaamteloze graaimentaliteit in de 'hoogste' regionen werkt door naar beneden.
Ook in de 'lagere' zakenwereld en overheden, in dienstverlening werkt dit door. Onbeschaamde dievenmentaliteit begint zo langzamerhand gewoon te worden. De dagelijks uitgeschreeuwde schittering van de laat-kapitalistische maatschappij komt in steeds grotere tegenspraak met de werkelijkheid. De meest simpele zaken die de mensen altijd heel gewoon hebben gevonden, worden nu veelal aangeprezen als uitkomsten van grote intellectuele inspanning ('keihard werken') en grootmoedigheid.
De belastingdienst (leuker kunnen we 't niet maken') geeft via de persdienst bericht na bericht prijs waaruit men moet opmaken dat men de arme mens douceurtjes verschaft. De werkelijkheid is echter dat het er, juist voor die catagorie mensen, als het om teruggave van belasting gaat, veel slechter op is geworden. Na een fikse telefonische ruzie die ik had met de belastingdienst over een kleine financiële affaire (voor de betreffendemensen een grote affaire) realiseerde ik mij al iets. En hoeveel kwesties lopen er nog waarbij zelfs van de laagstbetaalde mensen nog duizenden euro's wordt geëist. Kwesties waarbij zo'n vijf jaar geleden nog op eenvoudige wijze vastgesteld kon worden dat het een misverstand betrof, of anders de zaak soepel opgelost kon worden.
Rechtsstaat? In de maatschappij waarin wij nu leven wordt er van simpele, ietwat gedegenereerde zielen als 'de Tokkies' een kermisact gemaakt: de Nederlandse versie van de Jerry Springer show... Een maatschappij waarin de meest onbeschaamde zwendelaars en gauwdieven nog steeds een notabele uitstraling genieten. Dan zullen we het nog maar niet hebben over de veranderingen die in enkele jaren hebben plaatsgevonden op de verschillende werkvloeren; hoe het werkvolk door de toegenomen vrijheid van de bazen en baasjes bejegend wordt. Daarover later.
Strijd voor recht is heel iets anders dan strijd tegen onrecht. In het eerste geval is er sprake van recht. In het tweede geval is er sprake van het ontbreken van recht. Als de machthebbers, de eigenaren van de kapitalistische rechtsstaat, de rechtsstaat bedreigd zien, dan kan strijd tegen die bedreiging samenvallen met het belang van die hele grote massa van mensen, van het 'gewone' volk. Dat is mogelijk. Maar in deze tijd wel slechts gedeeltelijk. Want de kapitalisten willen slechts dan een rechtsstaat verdedigen, voorzover dat om het verdedigen van hun belangen gaat, voorzover die rechtsstaat voor hén belangrijk is!
Het sociale deel van de rechtsstaat - waar dat op de wereld bestaat - wordt door henzelf bedreigd, dat willen zij vernietigen. Daarom zeggen communisten: heren en dames kapitalisten en uw politieke partijen, als uw constatering dat de rechtsstaat van buitenaf bedreigd wordt juist zou zijn, dan wordt die rechtsstaat tweemaal bedreigd! Oók van binnenuit! Door uzelf! Is de rechtsstaat 'de staat van het recht' of is de rechtsstaat 'de staat van rechts'? That's the question!