|
|
Oezbekistan heeft op 29 juli 2005 de Verenigde Staten officieel het gebruik opgezegd van een militaire basis, die sinds de aanvallen van 11 september 2001 dienst doet als vertrekpunt voor missies naar Afghanistan, zo verklaarden vertegenwoordigers van het Pentagon en het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS.
Volgens een hogere functionaris van de VS-regering, betrokken bij het beleid ten aanzien van Centraal-Azië, werd de brief met de mededeling over de uitzetting van de K2 of Karshi-Khanabad luchtmachtbasis vrijdag afgeleverd bij de VS-ambassade in Tashkent, door een koerier van het ministerie van Buitenlandse Zaken van Oezbekistan. De functionaris voegde daaraan toe dat in de boodschap geen verklaring werd gegeven voor deze actie.
De VS krijgen 180 dagen de tijd om hun vliegtuigen, personeel en uitrusting te verwijderen van de basis, volgens vertegenwoordigers van de VS. Deze zet komt vier dagen voor de geplande aankomst van een hooggeplaatste functionaris van het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS, die in Tashkent gesprekken zou voeren met de regering van president Islam Karimov. Er is sinds de Meiprotesten in de provincie Andijan (de heftigste protesten sinds de onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie) sprake van toenemende spanningen in de betrekkingen tussen Oezbekistan en de VS.
De Washington Post deed verslag van deze actie in de zaterdageditie van de krant. In reactie op die publicatie zei Glenn Flood, woordvoerder van het Pentagon: "Wij zijn op de hoogte van de diplomatieke brief aan de VS-ambassade met betrekking tot de K2-luchtbasis en samen met Buitenlandse Zaken maken we een beoordeling van de brief, om te bepalen wat de exacte betekenis ervan is." Er waren geen vertegenwoordigers van Buitenlandse Zaken bereikbaar voor commentaar.
De Washington Post schreef ook dat de verwachting is dat deze stap van Oezbekistan logistieke problemen zal opleveren voor het VS-leger in Afghanistan. Volgens de krant is voor veel vluchten met humanitaire goederen naar het noorden van Afghanistan gebruikgemaakt van de K2-basis, in het bijzonder naar Mazar-e Sharif, bij gebrek aan een alternatieve route naar een in de winter moeilijk bereikbare regio. "Het vliegveld is van groot belang geweest voor ons en de bondgenoten van de VS bij operaties in Afghanistan," aldus Flood.
De VS achten de bases in Oezbekistan en Kirgizstan van vitaal belang voor hun militaire operaties in Afghanistan. Tegelijkertijd heeft de aanwezigheid van de VS in Centraal-Azië geleid tot spanningen met Rusland en China, die zich eerder deze maand aansloten bij de vijf ex-Sovjetstaten in Centraal-Azië, in hun eis aan de VS om een deadline vast te stellen voor hun vertrek van de bases.
De minister van Defensie van de VS, Donald H. Rumsfeld, is zeer recent teruggekeerd van zijn bezoek aan Centraal-Azië, waar hij de verzekering heeft gekregen van Kirgizstan en Tadzjikistan dat de VS hun bases mogen gebruiken voor de militaire operaties in Afghanistan.*
Toen hem gevraagd werd hoe de VS denken om te gaan met het verlies van de basis in Oezbekistan, zei de minister van Defensie "wij denken altijd vooruit, wij redden het wel." In mei noemde Bryan Whitman, woordvoerder van hetPentagon, de toegang tot de luchtmachtbasis "onmiskenbaar van cruciaal belang voor het uitvoeren van onze gevechtsoperaties en leveringen van humanitaire goederen."
Vanaf 2001 hebben de Verenigde Staten 15 miljoen dollar betaald aan de autoriteiten van Oezbekistan, voor het gebruik van de basis, aldus Whitman. "Wij zullen in staat zijn onze operaties uit te voeren als dat nodig is, ongeacht hoe deze situatie afloopt. Op dit moment gaat het om een diplomatieke zaak", zei Pentagonwoordvoerder Lawrence T. Di Rita afgelopen vrijdag, daaraan toevoegend dat het VS-leger in welk deel van de wereld dan ook niet afhankelijk is van één basis.
Volgens analisten zal het er in de volgende fase om gaan of de VS de 22 miljoen dollar hulp aan Oezbekistan intrekken, als men zich niet houdt aan de voorwaarden op het gebied van politieke en economische hervormingen, waaraan het zich verbonden heeft in de strategische partnerschapovereenkomst met Washington in 2002. Vorig jaar hebben de VS al 11 miljoen dollar ingetrokken.
Bron: Al-Jazeera, 30 juli 2005, vertaling J. Bernaven.