"Eenling kan een verschil maken"

Moeder gesneuvelde soldaat mobiliseert vredesactivisten in Bush' voortuin

Een bord met het aantal gedode en gewonde soldaten in Irak naast een omvangrijke rij erekruizen (11 augustus 2005), langs de weg naar het vakantieverblijf van Bush. (AP foto/Tony Gutierrez)

Cindy Sheehan, in het midden, met supporters, terwijl tientallen auto's op de weg naar de ranch van Bush rijden (zaterdag 13 augustus 2005). De actievoerenden gingen de tweede week in. Ook elders in het land neemt het aantal demonstraties tegen de oorlog in Irak toe. (AP foto/LM Otero)

Cindy Sheehan spreekt supporters toe aan de kant van de weg die leidt naar de ranch van Bush bij Crawford, Texas, op zaterdag 13 augustus jl., terwijl ze de vlag vasthoudt die ze kreeg na de dood van haar zoon Casey (AP foto/LM Otero)

Soms is een idividuele actie, hoe moedig of juist ook, snel vergeten. Een andere keer vindt dezelfde actie plaats op het juiste moment en geeft dan stem aan de veranderingen die plaatsvonden in de houding van miljoenen mensen. Tijdens zulke momenten kan de wereld veranderen. Een dergelijke situatie doet zich nu mogelijk voor op een onwaarschijnlijke locatie, namelijk het Mexicaanse Crawford, hier in de Verenigde Staten. De eenling is Cindy Sheehan, een 48-jarige moeder van vier kinderen uit Californië. Een van de vier, Casey Sheehan was een Amerikaanse soldaat van 24 jaar, die op 4 april werd gedood in Sadr City in Bagdad.

Casey Sheehan's moeder heeft geen moment rust gekend sinds zijn dood, of "sinds Bush hem vermoordde", zoals ze nu zelf zegt. Met uitzonderlijk groot moreel gezag heeft zij zich tegen de oorlog uitgesproken en heeft de 'Gold Star Mothers for Peace' opgericht, een organisatie van vrouwen wier kinderen gesneuveld zijn in Irak.

Crawford staat bekend als Bush County. De meeste inwoners hebben gestemd op Bush, die er een ranch bezit waar hij zijn vakanties doorbrengt en doet alsof hij daadwerkelijk op de boerderij werkt. Op dit moment is hij er al vijf weken op vakantie; veel te lang, terwijl er elke dag Amerikaanse soldaten en Irakezen om het leven komen.

Op 6 augustus stapte Sheehan, samen met een aantal oorlogsveteranen die ook tegen de oorlog gekant waren, op de bus om de confrontatie met Bush aan te gaan. Aangekomen in Crawford trokken ze te voet naar Bush' ranch. Onderweg voegden steeds meer mensen, waaronder andere 'Gold Star Mothers for Peace' die vanuit het hele land gekomen waren, zich bij hen. Plaatselijke sheriffs begeleidden hen totdat ze in een sloot terechtkwamen, met de snelweg aan een kant en prikkeldraad aan de andere. Daar zetten zij 'Camp Casey' op en in de nabijheid richtten zij het 'Peace House', dat werd aangekocht door vredesactivisten uit Dallas, in.

Waarschijnlijk was de timing goed. In Irak waren net 14 mariniers gedood door een landmijn. Misschien hadden de persjongens die verslag doen over alles wat het Witte Huis betreft niets anders om over te schrijven. Misschien beschouwt een deel van het establishment Bush' avontuur in Irak inmiddels als een grote vergissing van het Amerikaanse imperialistische streven waarvan alle zwakheden nu aan het licht komen. Opvallend was dat in de gevestigde pers Cindy Sheehan's verhaal veel meer publiciteit kreeg dan doorgaans aan demonstranten besteed wordt.

Op 7 augustus hield een militair in actieve dienst van het nabijgelegen Fort Hood halt bij het kamp om Sheehan succes te wensen, en andere 'Gold Star Mothers' belden vanuit alle hoeken van het land om te zeggen dat zij ook naar Crawford kwamen. Op 8 augustus kreeg ze van de Geheime Dienst te verstaan dat ze tot 11 augustus de tijd kreeg om te vertrekken, anders zou ze gearresteerd worden zijnde een "bedreiging voor de nationale veiligheid". Sheehan bleef op haar post en het ultimatum verstreek zonder dat er een arrestatie volgde.

Ze vroeg om een ontmoeting met Bush en wilde hem horen uitleggen voor welke "nobele zaak" Casey gesneuveld was. "Was het voor vrijheid en democratie? Gelul! Hij stierf voor de olie. Hij stierf om uw vrienden nog rijker temaken. Hij stierf om het Amerikaanse imperialisme in het Midden-Oosten te verbreiden. Dankzij uw 'Patriot Act' leiden wij hier geen vrijer leven. Irak is evenmin vrij. Zorg dat Amerika zich terugtrekt uit Irak, Israël uit Palestina en zo kunt u een eind maken aan het terrorisme!"

In de loop van de week is 'Camp Casey' onophoudelijk gegroeid tot een klein dorp van tenten en caravans. Op 15 augustus verschenen er mobiele toiletten die met gejuich onthaald werden door de kampeerders en de omwonenden. Een weldoener uit Fort Worth schonk kratten met water en vele anderen stuurden voedsel. De hypotheek van het 'Peace House' ter hoogte van 40.000 dollar wordt opgebracht door donateurs verspreid over het land.

Op 6 augustus werd het kamp voorzien van een omroepinstallatie en langs een kwart mijl van de snelweg werden 842 witte kruizen opgericht, voorzien van de namen van in Irak gesneuvelde soldaten. Zeker duizend medestanders van Cindy Sheehan waren daarbij aanwezig. Verschillenden van hen waren dagenlang onderweg geweest vanuit verre staten als Maine en Californië. Aan de andere kant hadden rechtse talkshowpresentatoren een honderdtal tegendemonstranten opgetrommeld ter ondersteuning van Bush, een nogal magere opkomst, in aanmerking genomen dat het hier Texas betreft.

Peilingen tonen aan dat meer dan 60 procent van de bevolking tegen de oorlog is, zij het passief. De jongeren melden zich niet meer vrijwillig aan voor het leger, maar slechts weinigen gaan uit woede de straat op. Sheehan's protest opent de deur voor velen die nog nooit in verweer zijn gekomen tegen de regering. Ze geven niet langer de Irakezen de schuld van hun problemen; ze leggen de schuld bij Bush.

Van Jean Prewitt uit Birmingham in Alabama die in 2000 voor Bush stemde zou men niet snel verwachten dat ze zou gaan demonstreren. In april 2003 kwam haar 24-jarige zoon echter om het leven in Irak, toen zijn vrachtwagen vol munitie in een hinderlaag van verzetsstrijders belandde. Zelfs in de zes maanden daarna bleef zij achter de oorlog staan. "Maar toen de leugens over de oorlog aan het licht kwamen veranderde ik van mening", zei Prewitt tegen de media. Ze zag Sheehan op CNN en besloot haar te vergezellen in Crawford.

Sheehan is zich bewust van de mogelijkheden van haar actie. "Een enkel individu kan geen verschil maken", schrijft ze op 13 augustus in haar weblog, "een enkel individu met miljoenen achter zich kan geschiedenis schrijven."

Bron: ww, 17 augustus 2005, vertaling Frans Willems.