De laatste dagen van de feodale koning en vriend van Bush?

Nepal op een kruispunt


 


Op dinsdag 4 oktober voerde een vijftigtal Nepalezen actie bij de ambassade van hun land in Brussel. Ze overhandigden een memorandum gericht aan koning Gyanendra met een dringende vraag: geef de volledige politieke macht in handen van het volk. (Foto PLN, Ivo Flachet)  

Ivo Flachet (*)

Nepal kent historische tijden. De communistische volksguerrilla controleert al langer een groot deel van het land. Onlangs is er ook een breed front gevormd tegen de feodale dictatuur van de koning.

Sinds 1996 woedt in Nepal een gewapend conflict tussen het Royal Nepalese Army (RNA) onder leiding van de koning en het People's Liberation Army (PLA) onder leiding van de Communistische Partij van Nepal (Maoist). Deze oorlog eiste al meer dan 11.000 slachtoffers. Afhankelijk van de bron is momenteel tussen 60 en 80 procent van het Nepalese grondgebied onder controle van de CPN(M). De afgelopen jaren hebben de revolutionairen in alle gebieden waar ze de macht hebben volksraden opgericht, de United Revolutionary People's Councils.

Het militair budget van de Nepalese staat verdrievoudigde tussen 1998 en 2003. Koning Gyanendra wordt militair gesteund door de VS en India. Ook twee Nederlandse BN-2T patrouillevliegtuigen kwamen via Engeland in Nepal terecht. In deze 'ontluikende democratie' kondigde de koning op 1 februari 2005 de staat van beleg af en stuurde hij het parlement naar huis. De grondwettelijke rechten werden opgeheven en de pers nog meer aan banden gelegd. President Deuba werd uit zijn functies ontheven en kreeg huisarrest. Als gevolg hiervan heeft India zijn steun aan het Nepalese regime opgeschort.

Hardere repressie en ... meer volksverzet

De mensenrechtensituatie in Nepal is dramatisch. De afgelopen vijf jaar werden 1200 verdwijningen gerapporteerd. In april 2002 werd "The Terrorist and Disruptive Activities (Control and Punishment) Act (TADA)" afgekondigd, een decreet om "terroristische en verstorende activiteiten onder controle te krijgen en te bestraffen". De CPN(M) werd gebrandmerkt als terroristisch. De TADA geeft speciale macht aan leger en politie. Willekeurige arrestaties, verdwijningen en moorden op maoïstische activisten, democraten en progressieven zijn schering en inslag.

Na het afkondigen van de staat van beleg op 1 februari kwam, ondanks de zware repressie, de volksbeweging in een stroomversnelling terecht. Steeds meer politieke partijen en basisorganisaties roepen op tot het omverwerpen van de feodale monarchie. Er kwam een zeer breed front tot stand dat opkomt voor een democratische republiek. Het front bestaat uit zeven politieke partijen. Het Nepali Congress (met 107 parlementsleden van de 205), de CPN-UML (86 parlementsleden), CP-United, Kisnan Majdar, United People's Front, Shad Bhawana en de Party of Peasants and Workers. Zij vertegenwoordigen samen bijna het voltallige parlement dat door de koning werd ontbonden. Dit front voert momenteel gesprekken met de maoïstische rebellen. De CPN(M) eist al jaren de afschaffing van de monarchie, het instellen van een democratische republiek en een interimregering die als taak heeft verkiezingen te organiseren om een grondwetgevende vergadering samen te stellen. Nu de koning alle steun van het volk heeft verloren, groeien de politieke partijen vertegenwoordigd in het parlement en de maoïsten naar elkaar toe. Dit uit zich in gemeenschappelijke acties van het republikeins front met de CPN(M). Het zou wel eens kunnen dat Nepal binnenkort haar Franse revolutie meemaakt en dat er een einde komt aan het huidige feodale regime.

* Ivo Flachet is advocaat bij Progress Lawyers Network Brussel (PLN, www.progresslaw.net) en was onder andere betrokken bij de procedure bij de Raad van State tegen de wapenleveranties door België aan Nepal in 2003. Hij is tevens advocaat van Nepalese vluchtelingen in België.

Een land van arme boeren

Nepal is een hindoe koninkrijk gelegen tussen India en China. Het telt ruim 27 miljoen inwoners en is 147.181 vierkante km groot (Nederland 35.054). Nepal is één van de armste landen van de wereld: het staat als 163ste op de wereldranglijst, met een gemiddeld jaarlijks inkomen per hoofd van de bevolking van amper 1.402 dollar (in Nederland 23.500 euro ). Van de bevolking leeft 80 procent van de landbouw en meer dan de helft leeft onder de armoedegrens. Er heerst een feodaal kastesysteem met aan het hoofd koning Gyanendra Shahi.

Korte geschiedenis van Nepal:

  1. 1990:
    instelling van de grondwettelijke monarchie;
  2. 12 februari 1996:
    de CPN(M) wordt uitgesloten van de verkiezingen. Zij start een langdurige volksoorlog;
  3. 1 juni 2001:
    lugubere slachtpartij in het koninklijk paleis. Koning Birendra wordt vermoord door zijn broer, die op zijn beurt koning wordt. De steun van het volk voor de koning neemt sterk af;
  4. september 2001:
    start United Revolutionary People's Council in de gebieden onder controle van de CPN(M);
  5. november tot augustus 2002:
    noodtoestand afgekondigd door de Nepalese regering;
  6. 4 oktober 2002:
    het parlement wordt voor de tweede keer door de koning ontbonden;
  7. 29 januari 2003:
    staakt-het-vuren tussen de strijdende partijen;
  8. maart 2003:
    de VS leveren militaire steun. Eenvierde van het Nepalese leger komt onder leiding van 50 VS-adviseurs;
  9. 27 augustus 2003:
    einde van de wapenstilstand. Start van een strategisch offensief en gedecentraliseerde acties door de CPN(M);
  10. januari 2004:
    inhuldiging van volksregeringen in de bevrijde gebieden;
  11. 1 februari 2005:
    noodtoestand afgekondigd door de koning. Het parlement wordt ontbonden;
  12. 4 februari 2005:
    oproep tot een verenigd front door de CPN(M);
  13. september 2005:
    ontstaan van een breed front tegen de koning en toenaderingsgesprekken met de CPN(M).

    Voor meer informatie over de Nepalese strijd: www.nepalnews.com, www.newsofnepal.com, www.nepalresearch.com, op de site van CPN(M): www.cpnm.org en inzake de mensenrechten bij www.amnesty.org, www.hrw.org, www.icg.org

    Bron: Solidair, 26-10-2005.