China, land van tegenstellingen

De Chinese industrie en export groeien explosief.

Manifest startte de reeks over China met een analyse van de CP van China. Daarin wordt een optimistische visie tot uitdrukking gebracht die - ondanks het inzicht in het bestaan van grote hindernissen en het ontbreken van een spoorboekje voor successen - uitgaat van de mogelijkheid van het scheppen van een socialistische toekomst.

Velen steunen die optie, anderen niet. Daarom biedt Manifest nu het woord aan een kritische wetenschapper die - vanuit een positieve grondhouding - grote vragen heeft bij de haalbaarheid van het Chinese project. De redactie zal het niet laten bij deze analyse, maar zal de komende tijd blijvend aandacht schenken aan dit reusachtige land, met 1,3 miljard inwoners en een groeiende betekenis op het wereldspeelveld. We zullen trachten op systematische wijze de tegenstellingen bloot te leggen om een zo realistisch en adequaat mogelijk beeld te verkrijgen.

Kennelijk heeft ook de Chinese regering begrepen dat ideologische bijsturing noodzakelijk is. Volgens de NRC (12-11-2005) blaast China het marxisme-leninisme weer nieuw leven in. De communistische partij van China heeft een groot project op poten gezet om de ideologische beginselen van het marxisme-leninisme te bestuderen, volgens het Chinese tijdschrift 'Visie op het Oosten'. Het project wil het ideologische niveau in China verhogen door een nieuwe, actuelere, maar nog steeds in essentie marxistisch-leninistische theoretische basis. De communistische partij ontleent haar legitimiteit momenteel vooral aan de economische groei die zij met een kapitalistisch beleid weet te creëren.

Het gaat niet alleen om de creatie van nieuwe onderwijsteksten, maar om een veel bredere campagne om het marxisme-leninisme weer centraler in de maatschappij te stellen. Zo wordt het Instituut voor Marxisme, dat valt onder China's belangrijkste denktank, de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen, sterk uitgebreid. Het krijgt ook de status van een zelfstandige academie en zal als zodanig op 26 december, de verjaardag van voormalig leider Mao Zedong, worden geopend. Er komt verder een nieuwe, tiendelige vertaling van de werken van Marx en Engels. Dat is een directe vertaling uit het Duits, niet zoals vroeger uit het Russisch. Ook Lenin's werken worden opnieuw uitgegeven. Partijleden zullen zich nu opnieuw moeten verdiepen in een ideologie die voor de meesten haar relevantie volledig heeft verloren. In China zijn de tegenstellingen groot, maar het lijkt er toch op dat de lijn, zoals zichtbaar werd gemaakt in het artikel dat Manifest de afgelopen periode plaatste, wordt uitgevoerd. Dat bewijst ook het feit dat de Chinese CP aanwezig was op de internationale conferentie in Athene (zie elders in dit nummer).