'Talparisering' van de publieke omroep?

Annabelle Schouten

De VARA en de VPRO hebben op donderdag 1 december actie gevoerd tegen de op diezelfde dag aangekondigde plannen van de Raad van Bestuur van de publieke omroep. De maatregelen liggen in het verlengde van de kabinetsplannen om de publieke omroep marktgericht te maken: 'Talparisering' ligt op de loer.

Boze omroepmedewerkers waren onder leiding van Paul de Leeuw 's ochtends de vergadering van de Publieke Omroep binnengedrongen. 's Avonds volgde een actie op de buis. Tijdens de uitzending van programma's als 'De leugen regeert' en 'De wereld draait door' kondigden de presentatoren aan dat de medewerkers hadden besloten het programma niet door te laten gaan. Uit protest tegen de plannen van de Raad van Bestuur lieten ze gewoon de camera draaien in de studio. Bij andere Nederland 3-programma's werd er ruimschoots aandacht besteed aan de acties en plannen.

Waar gaat de ophef precies over? Als het aan de Raad van Bestuur ligt, komt er vanaf 2006 een nieuwe indeling van de netten, die niet meer gebonden is aan omroepen en dus ook niet meer aan de stroming van die omroep. Die netten zullen er als volgt gaan uitzien: breed, familiaal (net A), educatie en cultuur (net B) en jong en innovatief (net C). Deze maatregelen zouden meer kijkers moeten trekken en - waar het altijd om gaat - meer reclamegelden moeten binnenhalen via de STER. De nieuwe indeling lijkt vooral de progressieve, maatschappelijk betrokken programma's te treffen, zoals VPRO's 'Tegenlicht', 'Zembla' en 'De leugen regeert'. Met name programma's gericht op 'scoren' bij het grote publiek krijgen prioriteit.

Leugen regeert steeds meer

De bijdragen van de overheid aan het budget van de publieke omroep zijn de afgelopen vier jaar schrikbarend gedaald, van 700 miljoen euro in 2003 naar 600 miljoen euro dit jaar. De markthandelaars van dit kabinet willen de publieke omroep dwingen meer reclame-inkomsten binnen te halen, zelfredzaam te worden en te concurreren met de commerciële omroepen. Pech voor alle kritische en beginnende, jonge filmmakers: de journalistiek op tv moet kijkcijfers najagen à la Talpa, SBS6 en de talloze RTL's. Alles kan, alles mag, als het vooral maar amusement en informatie in hapklare brokken, 'versoapt' nieuws, oplevert. Ja, de leugen gaat nu nog meer regeren!

Al eerder, begin september, voerden omroepmedewerkers van de VARA, de VPRO en de NPS gezamenlijk actie, 'Publiek in actie', tegen de mediaplannen van staatssecretaris Van der Laan. Vooral veel woede was er over het voornemen om in 2008 de NPS (met programma's als 'Raymann is laat', 'Sesamstraat', 'NOVA') als stichting op te heffen. Weliswaar kunnen haar programma's tot 2011 worden uitgezonden op de andere netten, maar daarna verdwijnen ze definitief.

Kees Driehuis (het gezicht van 'Per seconde wijzer') verwoordde in de actie-uitzending van 'De leugen regeert' hoe programmamakers er over denken. Afgezien van de inhoud van alle plannen van zowel kabinet als de Publieke Omroep, worden de mensen die het betreft zelfs niet betrokken bij nieuwe plannen, bij de toekomst van hun beroep en van de omroep als geheel. De kijker zelf heeft al helemaal weinig in de melk te brokkelen. Uit onderzoek van Interview/NSS dat in opdracht van de Publieke Omroep is uitgevoerd, bleek echter wel dat 76 procent van de Nederlanders het belangrijk vindt dat er een publieke omroep is, 66 procent zou de publieke omroep missen als die niet meer bestond.

Snijden?

Laat ze beginnen met snijden in de portemonnees van al die managers, externe plannenmakers en omroepdirecteuren. Laten we solidair zijn met de actievoerende programmamakers, met hun strijd tegen de commercialisering van de publieke omroep. De laatste restjes progressieve zenders, kritische geluiden en maatschappelijke betrokkenheid op tv moeten blijven. Handen af van de VARA, VPRO en NPS!

Meer informatie is te vinden op: www.publiekinactie.nl en www.bezorgdeomroepmedewerkers.nl/netwerk.htm.