"(...) Wanneer nu zo'n ideoloog de moraal en het recht in plaats vanuit de werkelijke maatschappelijke verhoudingen van de mensen rondom hem, uit het begrip of uit de zogenaamde eenvoudigste elementen 'der samenleving' gaat opbouwen, welk materiaal staat dan voor dat bouwwerk ter beschikking? Klaarblijkelijk tweeërlei: ten eerste de armzalige rest van de werkelijke inhoud die misschien nog in die als grondslag gebruikte abstracties aanwezig is, en ten tweede de inhoud die onze ideoloog uit zijn eigen bewustzijn er weer inlegt. En wat vindt hij daar in zijn bewustzijn? Voornamelijk opvattingen over moraal en recht, die een min of meer adequate uitdrukking zijn - positief of negatief, bevestigend of bestrijdend - van de maatschappelijke politieke verhoudingen, waaronder hij leeft; verder misschien voorstellingen die aan de literatuur op dit gebied ontleend zijn; en eindelijk misschien nog een paar persoonlijke grillen. Onze ideoloog mag zich draaien en keren zoals hij wil, de historische werkelijkheid die hij de deur uit geworpen heeft, komt door het venster weer binnen en terwijl hij meent een zede- en rechtsleer voor alle werelden en tijden te ontwerpen, vervaardigt hij in werkelijkheid een verwrongen, immers van zijn reële bodem weggerukt, als in een holle spiegel ondersteboven geplaatst konterfeitsel van de conservatieve of revolutionaire stromingen van zijn tijd (...)".
Uit: Anti-Dühring (Moraal en Recht, Gelijkheid), Friedrich Engels.