 Op 19 maart 2004 demonstreerden duizenden mensen uit heel Europa tegen de Bolkestein-richtlijn. Drie dagen later ging de vertegenwoordiger van de Europese vakbeweging in Brussel (ETUC), John Monks, al akkoord met de richtlijn, nadat enige kleine wijzigingsvoorstellen werden gedaan. Deze keer mobiliseert de FNV niet eens meer.
|
Wil van der Klift
De VVD-fractie in Enschede heeft plannen om bijstandsvrouwen door de gemeente aan een man te laten koppelen, zodat ze niet meer afhankelijk zijn van een uitkering.(1) Het voorstel moet worden opgenomen in het programma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2006. Omdat 1 april nog ver weg is, moeten we aannemen dat het plan serieus bedoeld is. Het is echter zo vernederend en discriminerend, dat het bijna niet voor te stellen is... In wat voor maatschappelijk klimaat rijpen dit soort walgelijke ideeën?
Het Nederlandse beursgenoteerde bedrijfsleven heeft in 2005 een recordbedrag uitgekeerd aan zijn aandeelhouders. Nederlandse beursfondsen keerden in 2005 voor 16 miljard euro aan dividend uit. Daarnaast gebruikten zij kasmiddelen om voor 7,7 miljard euro eigen aandelen in te kopen. In totaal konden beleggers dus 23,7 miljard euro bijschrijven. Dat betekent een stijging van 45 procent ten opzichte van 2004 (14,8 mrd en 1,5 mrd).
Bedrijven hebben zoveel geld in kas dat ze niet meer weten hoe het kan worden uitgegeven opdat het goede rendementen oplevert. Per saldo kregen beleggers een groter bedrag uitgekeerd via de beurs dan zij nieuw geld ter beschikking stelden.
Geld genoeg dus om in te zetten voor sociale doelen. Zalm zit te zeuren over 1 miljard euro. De Nederlandse beleggers schreven 23,7 miljard euro bij op hun boekjes. De kluizen lopen over. Maar in die kringen is het nooit genoeg.
De FNV stelde een schamele looneis van 2 procent voor. Enig lef kun je bij de bondsleiding nu eenmaal niet ontdekken. Is die lafheid dan nog tactisch of strategisch te begrijpen? Nee, integendeel. Elke toegeving wordt nog harder door de 'sociale partners' van de FNV afgestraft. Langer werken. Liefst zonder evenredige loonstijging, graag nog flexibeler arbeidstijden én een uiterst terughoudende loonontwikkeling. Dat zijn hoofdpunten uit de wensenlijst die de werkgeversorganisaties VNO-NCW en AWVN in de CAO-onderhandelingen 2006 op tafel leggen. Hun nota Arbeidsvoorwaardenoverleg 2006, die dient als uitgangspunt voor de bij de werkgeversorganisaties aangesloten branches en bedrijven, laat aan duidelijkheid niets te wensen over. De beuk moet er wat hun betreft nog verder in worden geramd.
De werkgevers betreuren dat de vakcentrale FNV haar looneis met 0,5 procent heeft verhoogd tot 2 procent, hetzelfde niveau als het CNV. Dat zegt eigenlijk al genoeg, want die Centrale staat bekend om z'n schamele eisen. Maar het is de werkgevers allemaal niet sober genoeg. Zij willen in 2006 gewoon doorgaan met de politiek van "uiterste terughoudendheid met de loonkosten". Alsof de Nederlandse bevolking de afgelopen jaren al niet genoeg is uitgeknepen! VNO-NCW en AWVN verwachten dat na een valse start in 2004 en 2005 "ons economisch herstel een nieuwe start maakt (...). In het CAO-overleg 2006 zal het er daarom om moeten gaan dit herstel van de concurrentiepositie aan het loonkostenfront verder te versterken", schrijven zij in hun nota.
Wat ze werkelijk bedoelen is dat ze de vette winsten en hoge dividenden niet kwijt willen. Door de slappe houding van de vakbeweging kunnen bedrijfsleven en speculanten, na een paar magerder jaren, weer opstrijken.Miljarden komen in de handen van enkelen. De werkende en uitkeringsgerechtigde bevolking heeft het nakijken!
VNO-NCW en AWVN bepleiten niet alleen uiterste terughoudendheid met de lonen, maar dringen ook aan op arbeidsduurverlenging. Vier procent langer werken levert 13 à 20 miljard extra op, aldus de nota. "De gemiddelde werkweek zal verlengd moeten worden, onverlet de mogelijkheden van deeltijdarbeid en flexibele arbeidspatronen. Langer werken zal ook bereikt kunnen worden door de beperking van het aantal verlofdagen", vinden de werkgevers.
VNO-NCW en AWVN hebben zo nog een hele reeks wensen op hun verlanglijstjes: overwerktoeslagen beperken, resultaatafhankelijke beloningsvormen in plaats van structurele loonronden, afschaffen van de automatische jaarlijkse periodieke loonsverhoging. De werkgevers willen lonen die afhankelijk zijn van prestaties en van de "conjuncturele bewegingen in de onderneming". Dat laatste betekent gewoon minder loon als het bedrijf zijn winstdoelen niet bereikt. Ondernemersrisico's worden op die manier bij de werknemers gelegd.
En natuurlijk moet de arbeidsproductiviteit omhoog. De mensen moeten nog meer worden afgeknepen. De werkdruk kan best nog verder worden opgeschroefd vindt 'ondernemend' Nederland. Hoe? Door "verruiming dan wel flexibilisering van de bedrijfstijd". Langer werken en op momenten dat de baas dat wil, dus. Hoezo, gezinsleven? Vakantie is alleen goed voor de rijke toplaag. De rest heeft het niet nodig. Die staan trouwens alleen maar in de weg bij de skibaan en zorgen voor opstoppingen op de wegen. Dus moeten onder meer de regelingen met extra verlofdagen voor senioren worden afgeschaft. (3) Gewoon werken tegen een sober loon, zoals dat vroeger ook was, tot je een ons weegt. Dat is de mentaliteit van de bazen in dit land.
Dat denken leidt tot privatisering en marktwerking. Op die manier wordt het publieke zorgstelsel afgebroken en wordt de bevolking voor zijn gezondheid aangewezen op elkaar beconcurrerende verzekeraars, die geen verstand van gezondheid hebben en alleen aan hun winstgevendheid denken. De toch al hoge premies die nu, als gevolg van de enorme concurrentiestrijd om het marktaandeel, voor de meeste gezinnen nog net opgebracht kunnen worden, zullen de komende jaren snel omhoog gaan. Verzekeraars kunnen de premies immers elk jaar verhogen. De huidige investeringen moeten er de komende periode weer worden uitgehaald.
Het op winst gerichte denken leidt bij de politieke uitvoerders van de ondernemersplannen tot de soort gedachten, zoals in het begin aangehaald. De neoliberale schoothondjes bij VVD en CDA zijn er om het afbraakproces politiek vorm te geven. Hun creativiteit is grenzeloos. Zij hebben enig menselijk fatsoen allang overboord gegooid. Het is twee minuten voor twaalf: socialisme of barbarij! Eerst de mensen, niet de winsten (en dividenden).
(1) Utrechtse Werklozenkrant, december 2005