Volkspaleis wordt om politieke redenen haastig afgebroken.
Volkspaleis wordt om politieke redenen haastig afgebroken.
|
|
Peter Wolter *
Argumenten speelden donderdag jl. geen rol meer in de Bondsdag. CDU/CSU, SPD en FDP spraken het doodvonnis uit over het 'Paleis van de Republiek' in het centrum van Berlijn. Zoals gevreesd zal binnenkort met bulldozers en andere sloopwerktuigen een einde worden gemaakt aan één van de meest markante herinneringen van de DDR.
Adviezen en oproepen van architectuurhistorici en kunstenaars uit veel landen werden door de meerderheid van de Bondsdag terzijde gelegd, de mening van tweederde van de Oost-Duitsers lapten zij aan hun laars. Voor lange tijd zal nu een braakland het museumeiland in het hart van Berlijn ontsieren.
De Bondsdag, die al twee keer tot sloop besloot over te gaan, moest zich op voorstel van de Links-fractie opnieuw met dit thema bezighouden. Van 569 parlementariërs stemden 431 tegen een voorlopige stop van de sloop, 120 waren voor, 18 stemden blanco. Alleen de Linkspartei en Bündnis 90/Die Grünen waren bij voorbaat voor een uitstel van de sloop. Beide fracties hebben samen maar 105 afgevaardigden; 15 tegenstemmers moeten uit het blok van de neoliberale partijen zijn gekomen.
Het in 1976 gebouwde paleis was niet alleen de zetel van de DDR-Volkskamer (parlement), maar ook een plaats voor evenementen, bijeenkomsten en tentoonstellingen. Een belangrijke historische gebeurtenis vond plaats op 23 augustus 1990, toen het toenmalige parlement besloot tot het beëindigen van de DDR. Nog geen maand later liet de Bondsregering het gebouw sluiten, zogenaamd wegens verontreiniging door asbest. Nadat het paleis was gesaneerd en van zijn kern ontdaan stond het voorgoed leeg, maar werd de laatste jaren steeds meer gebruikt voor concerten, tentoonstellingen, theatervoorstellingen en feesten. Tegen de sloop is vooral in de laatste maanden een breed verbond opgetreden.
Alles is al voor de sloop voorbereid. Een steiger voor het transport van het puin is aangelegd en de eerste hekken zijn al opgesteld. Na de sloop zal op het terrein van het paleis een gazon worden aangelegd, dat er zo lang blijft totdat er geld genoeg is om een nieuw gebouw neer te zetten. Er zijn vage ideeën hoe dat eruit moet zien. Drie gevels zullen de gestalte van het Pruisische stadskasteel, waarvan de ruïnes in 1950 werden opgeblazen, krijgen, de vierde gevel mag iets moderner worden. In het gebouw moet o.a. een "Humboldt-Forum" komen, waar kunstverzamelingen zullen worden tentoongesteld. Bovendien moet er een theater, bioscoop, conferentieruimten, museumwinkels, restaurants en café's komen. De kosten voor het project worden geraamd op 1,2 miljard euro, maar niemand weet wie dat gaat betalen.
De sprekers van CDU/CSU en FDP gebruikten het korte debat voor de stemming in de Bondsdag nog eens om hun Koude Oorlogsrepertoire af te dreunen. De sociaaldemocraat Wolfgang Thierse (tot voor kort parlementsvoorzitter) sprak van een dialoog van kunsten en culturen die in het nieuwe gebouw plaats zou kunnen vinden. Fractievoorzitter Gregor Gysi van de Linkspartei.PDS beklemtoonde een verder gebruik van het gebouw. Hij verweet de Bondsdagmeerderheid dat zij niets anders deed dan toentertijd de SED, die de kasteelruïne omwille van "ideologische redenen" liet slopen. De afgevaardigde van Bündnis 90/Die Grünen, Anna Lährmann, verweet de voorstanders van de sloop dat het door de bevolking geaccepteerde paleis opgeofferdwordt aan een "luchtkasteel".
* Peter Wolter in "Junge Welt" van 20 januari jl. Vertaald door Marcel de Jong.