Redactie buitenland
De Europese Grondwet is "dood", zegt Nederland. Duitsland en Oostenrijk denken daar anders over. Bot voert een diplomatiek toneelstuk op voor de binnenlandse 'markt'. Maar dertien landen hebben inmiddels met de Grondwet ingestemd, merendeels door de bevolkingen buiten spel te zetten. Nederland en Frankrijk zullen daarom moeten accepteren dat er een verdrag komt op basis van de huidige tekst. De economische belangen van de heersende klasse zijn te belangrijk. Nederland moet zijn 'binnenlandse politieke probleem' maar snel oplossen.
Minister Bot: "De Grondwet is een gepasseerd station en we willen ook geen afgeleide, een soort kopie. Dat gaan we niet aan het parlement voorleggen. Premier Balkenende heeft zich ook in die termen uitgelaten." Om vervolgens op te merken: "Maar de regering wil wel deze reflectieperiode nadenken en te rade gaan bij de bevolking over hoe we nu verder moeten met Europa. Er zijn op enig moment nieuwe spelregels nodig, onder andere vanwege de uitbreiding. Ons denken staat niet stil." Bot is positief over de EU. "Maar we gaan niet heronderhandelen over deze Grondwet, er moet iets nieuws komen."
De Duitse staatssecretaris van Europese Zaken Günter Gloser slaat de spijker resoluut op zijn kop: "De vergrote EU heeft meer nodig dan het verdrag van Nice, zo heeft de Conventie geconcludeerd na zorgvuldig overleg. Nederland kan deze tekst niet zomaar van tafel vegen." De nieuwe Duitse regering verwacht dat de ontwerp-grondwet na een respectabele pauze, en wellicht na aanvulling met een 'sociale paragraaf', alsnog door het Nederlandse parlement kan worden goedgekeurd. De eerste helft van 2007 lijkt een geëigend moment, na de Tweede-Kamerverkiezingen en eventueel een nieuw referendum in Nederland, en tijdens het Duitse voorzitterschap van de EU.
Zijn Nederlandse collega Nicolaï heeft tenminste één les geleerd: "Hoe sterker de druk, des te kleiner de kans op succes, dat is toch logisch." En ook: "We moeten in elk geval geen haast hebben." Bondskanselier Merkel heeft voorgesteld nog een jaar extra vast te plakken aan de lopende 'periode van reflectie' die de Oostenrijkers in juni met een stemmingsbeeld zullen afsluiten. Dat extra jaar steunt Nicolaï 'van harte'.
Oostenrijk, de huidige voorzitter van de EU, werkt aan een 'roadmap' voor een Europese constitutie. "Het gaat eigenlijk om meer dan een grondwet", zegt Gregor Woschnagg, de permanente vertegenwoordiger van Oostenrijk in Brussel. "Willen wij een European Way of Life zoals de Amerikanen hun Way of Life hebben?" Oostenrijk kiest voor een brede aanpak van de discussie over de Grondwet. Dat er een grondwet moet komen en liefst zo snel mogelijk, is voor Woschnagg duidelijk.
De dienstenrichtlijn wordt naast de Grondwet de tweede grote klus voor Oostenrijk. "De debatten in het Europees Parlement worden medio februari afgesloten. De Commissie zal de richtlijn daarna moeten aanpassen om haar in gerepareerde vorm te kunnen presenteren.' Welke aanpassingen nodig zijn wil Woschnagg nog niet zeggen. 'Eerst is het parlement aan de beurt'.
Oostenrijk verkeert door zijn geografische ligging in een speciale situatie, zegt Woschnagg. "De afstanden zijn zo klein dat je makkelijk kunt forensen. Er moest een oplossing gevonden worden, anders zou de Oostenrijkse arbeidsmarkt ingestort zijn. De lonen in Slowakije liggen 80 tot 90procent lager dan in Oostenrijk. Er is een langzame harmonisatie nodig."
Maar de Oostenrijkse diplomaat gaat ervan uit dat de levensstandaard in de nieuwe lidstaten snel zal stijgen. "De economische groei is er opmerkelijk hoog. Dat vermindert de potentiële migratie en dat is de bedoeling van de overgangsperiode." (FD, 14/17/18-1-2006)