Vier-partijen-conferentie over Lissabon-agenda

Delegatie Duitsland

Deel delegatie Luxemburg

Overhandiging van de vlag van 'De Maat is Vol' aan de NCPN. Wil van der Klift neemt vlag namens NCPN in ontvangst. (Foto's Manifest)

Op initiatief van Manifest, krant van de NCPN, kwamen op 28 en 29 januari delegaties van communistische partijen uit Nederland (NCPN), Duitsland (DKP), België (PVDA) en Luxemburg (KPL) bijeen. Voor de conferentie was Niek Stam, Rotterdams havenbestuurder FNV Bondgenoten, uitgenodigd om het verloop van de succesvolle acties van de 'dockers', de havenarbeiders in alle Europese havens, nader toe te lichten. De delegaties van de vier partijen bestonden uit verantwoordelijken voor de sociaal-economische strijd en vakbondskaders en -bestuurders.

Deze unieke bijeenkomst van communisten en progressieve vakbondsbestuurders was een experiment. Onderwerp was de uitvoering in de vier landen van de in 2000 door de EU-top overeengekomen 'Lissabon-agenda' en de uitwerking daarvan op arbeids- en levensvoorwaarden in de vier landen. De proef betrof zowel de uitdaging om voor het ingewikkelde vraagstuk als de operationalisering van EU-beleid in afzonderlijke landen één gezamenlijke benadering te vinden, als de poging om een organisatorische vorm te vinden voor het vruchtbaar samenwerken van communisten en andere strijdbare progressieve kaders. Immers de verschillende partijkaders en vakbondsbestuurders kennen ieder voor zich geheel eigen en specifieke drijfveren, die de activiteiten en hun inzet in de dagelijkse praktijk bepalen en soms samenwerking in de weg staan.

Wat hen bijeenbracht is de realiteit en het besef dat hun dagelijkse praktijk en de perspectieven voor verbetering, wordt gedomineerd door uitvoering van besluiten op Europees niveau, waar de werkende bevolking geen, of zeer onvoldoende invloed op heeft. De inhoud van deze besluiten wordt gedomineerd door kapitaalsbelangen en daaraan gelieerde of daarop georinteerde politieke en maatschappelijke bewegingen.

Deze EU-besluiten worden uiteindelijk op politiek niveau genomen nadat in eerste instantie ondernemerskringen, zoals onder meer UNICE, 'The Round Table' en de Bilderberg-conferenties, daartoe initiatieven of voorstellen hebben ingediend. De vakbondstop op Europees niveau heeft volledig de kapitalistische productiewijze en het ondernemersdom omarmd en is niet in staat of van zins deze voorstellen en besluiten te bestrijden. Ze wil ze hooguit amenderen.

De deelnemers aan de conferentie onderkennen dat de dagelijkse praktijk waarmee zij worden geconfronteerd - de Agenda 2010 (Duitsland), het Generatiepact (België), het beleid tot flexibiliteit in arbeidsverhoudingen, privatisering van de energiesector, omgooien van het zorgstelsel enz. (Nederland) en het Nationaal Plan voor Innovatie en Volledige Werkgelegenheid (Luxemburg) - een uitvloeisel en uitvoering is van de Lissabonagenda. De 'Bolkesteinrichtlijn', daadwerkelijke verlenging van pensioenleeftijden, verdere privatiseringen van nutsvoorzieningen en publieke diensten, enz. staan nog op stapel. Alle reden om een begin te maken met een gezamenlijke tegenstrategie.

Hiervoor is een juiste analyse van de strijdervaringen van belang. De langdurig volgehouden strijd van de havenwerkers toont aan dat acties te winnen zijn en strijd loont.

Niek Stam: "de vakbonden binnen Nederland, maar wellicht in Europa doen niets of veel te weinig aan voorlichting aan hun leden over de wedstrijd die gespeeld moet worden in de competitie 'Agenda van Lissabon'. Door het achterblijven van scholing en bewustwording zal de strijd die nodig is om perspectief te creëren voor de werkende klasse en voor hun kinderen steeds verder achterop raken. Daarom is het van groot belang dat er analyses gemaakt worden van de situatie per land om een volledig beeld te vormen van wat er speelt en nog boven ieders hoofd hangt. Als mensen dit beeld voor ogen hebben is men ook bereid om druk uit te oefenen op het proces om hun sociale verworvenheden te verdedigen".

Bij de afsluiting van de conferentie menen de deelnemers dat deze eerste proef geslaagd is. Voortzetting van het initiatief achten zij noodzakelijk om een platform te scheppen voor communisten en progressieve vakbondskaders om arbeids- en levensvoorwaarden in Europa een sociaal perspectief tegeven. De noodzaak hiertoe om nieuwe en brede bondgenootschappen te scheppen wordt met de dag duidelijker. De deelnemers menen dat een andere productiewijze dan de kapitalistische, die immers de motor is achter de verslechteringen in arbeids- en levensvoorwaarden waarmee de werkende klasse wordt geconfronteerd, onvermijdelijk is. Deze systeemvraag dringt zich steeds meer op. Alléén onder socialistische verhoudingen kunnen nieuwe stabiele menselijke samenlevingen, waar niet de winsten maar de mensen centraal staan, worden opgebouwd.

Geregelde grensoverschrijdende uitwisselingen van ervaringen en inzichten zijn onontbeerlijk voor het starten van een tegenwicht tegen het door het kapitaal beheerste internationale domein. Naast uitwisseling op regelmatig te houden conferenties, op basis van voorwerk door regionale en thematische werkgroepen, wordt gedacht aan het ontwikkelen van een website waarop progressieve vakbondskaders kritische analyses kunnen vinden van het beleid en koerswendingen daarin van ondernemers en kapitaalsgroepen om hun onderlinge concurrentiestrijd af te wentelen op arbeidsvoorwaarden, strijdsuccessen van delen van de werkende klasse en achtergrondartikelen.

Sinds de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden de belangen van het Kapitaal steeds nadrukkelijker internationaal verstrengeld. De arbeidersklasse in de vier landen heeft veel ervaringen opgedaan met op initiatief van de ondernemers verplaatsen van productie naar het buitenland, naar zogenaamde 'lagelonenlanden'. Het gevolg is: verdwijnen van honderdduizenden arbeidsplaatsen met als resultaat onzekerheid en uitzichtloosheid voor de werkende bevolking.

Dit economische, sociale en culturele omvormingsproces heeft een stadium bereikt waarin ook de dienstverlening - aanvankelijk voor het Kapitaal niet interessant - wordt geprivatiseerd, aan winstmaximalisatie onderhevig gemaakt en in concurrentie met elkaar gebracht. Indien profijtelijk worden ook diensten verplaatst naar landen met lagere kosten voor de kapitalist. Dit grensoverschrijdende proces levert opnieuw ernstige aanslagen op voor het levenspeil van de hier aanwezig werkende bevolking door verslechtering arbeidsvoorwaarden van werkers bij deze instellingen en verdwijnen van arbeidsplaatsen door slechtere dienstverlening en hogere tarieven voor de werkende bevolking.

De deelnemers hebben besloten tot vervolgconferenties waarin onderwerpen als ontwikkeling publieke dienstverlening, openbaar vervoer en de consequenties voor arbeidsvoorwaarden en levenspeil en een reeks andere, nog nader te prioriteren aandachtsgebieden, aan de orde zullen worden gesteld.

De weg die nu is ingeslagen zal ertoe moeten leiden dat de concrete afspraken die zijn gemaakt voor voortgezette samenwerking, daadwerkelijk worden uitgevoerd, waardoor nieuwe impulsen voor verdergaande samenwerking zich zullen voordoen.