Sociaal-economische redactie
Nu het Europees Parlement in de Dienstenrichtlijn het werklandbeginsel heeft opgenomen en aan nationale overheden ruimte geeft hieraan invulling te geven is het woord aan de Nederlandse politiek. De kwestie lijkt zich toe te spitsen op de vraag of de grenzen wel of niet geheel opengaan voor de werknemers uit de nieuwe EU-landen (MOE-landen) op 1 mei 2006.
Het afgelopen jaar heeft al laten zien dat dit niet de weg is. Een veelvoud van de officiële aantallen overspoelde de Nederlandse arbeidsmarkt en dat zal met of zonder openstelling alleen maar toenemen. Wat moet er dan wel gebeuren?
Ten eerste moet de Nederlandse regelgeving op orde gebracht worden. De wet die dat nu regelt (WAGA) is lek. Als er in een bedrijfstak geen CAO is, regelt de WAGA alleen het wettelijk minimumloon. Is er wel een CAO maar geen algemeenverbindendverklaring is het precies hetzelfde. De WAGA regelt niets over pensioen, in veel bedrijven pakweg 20 procent van de loonsom. Op die manier is een 'Nederlandse' werknemer altijd te duur. Wat opvalt is dat verdringen het eerst plaatsvindt waar veel allochtonen werken met toch al een slechte arbeidsmarktpositie. Er moet een nieuwe WAGA komen die 'Gelijk Werk, Gelijk Loon' regelt inclusief pensioen, maar ook inclusief arbeidstijden en arbeidsomstandigheden.
Wij zijn tegen elke vorm van concurrentie op arbeidsvoorwaarden of arbeidsomstandigheden. Geen verdringing van werkgelegenheid op grond van arbeidskostenconcurrentie. De EU is niet uitgevonden om de rechten van werknemers op het laagste punt gelijk te stellen. In het verleden is het loonniveau in Spanje, Portugal, Italië en Griekenland ook omhooggebracht en is het probleem van arbeidskostenconcurrentie met werknemers uit deze landen verdwenen. De werknemers uit die landen die nog steeds in Nederland werken zijn allang volwaardige werknemers die door iedereen als Nederlander worden beschouwd.
Dat zal ook moeten gebeuren met de werknemers uit de MOE-landen.
De versoepeling van het ontslagrecht zoals bepleit door regering en werkgeversorganisaties past precies in dit plaatje. Er worden een heleboel drogredenen aangevoerd, maar feitelijk willen werkgevers maar één ding zodra er zich goedkopere werknemers melden, zo snel mogelijk de dure 'Nederlandse' werknemers kunnen lozen.
Maar zelfs als deze waterdichte regelgeving tot stand gebracht zou worden zijn wij er niet. Afgelopen jaar heeft laten zien dat er geen controle is op afspraken. De officieel toegelaten aantallen werknemers uit de MOE-landen waren in werkelijkheid een veelvoud van wat Den Haag bedacht had. Maar bij gebrek aan een controle- en nalevingsorganisatie gebeurt het gewoon en is niemand in staat gemaakte afspraken af te dwingen. De grenzen nog even dicht houden zoals de politiek nu wellicht wil, maar geen adequate regelgeving afspreken en geen controle en naleving organiseren, is zinloos.
Er moet een WAGA- en CAO-nalevingsorganisatie komen met gelijke bevoegdheden als de Arbeidsinspectie. Zware boetes en desnoods sluiten van het bedrijf moeten tot hun bevoegdheden behoren. Middels een opslag op de werkgeverslasten, en dat hoeft slechts een heel gering percentage te zijn, moet deze organisatie gefinancierd worden. Zo betaalt heel de BV Nederland mee aan het voorkomen van oneigenlijke concurrentie en kunnen de werkgevers zich vooral richten op hun Core-business: geld verdienen.
Deze organisatie moet klachten van werkgeversorganisaties en werknemersverenigingen met voorrang behandelen. Zij staan elke dag in de praktijk en weten als eerste waar het stinkt en waar een controle nodig is. Aanhaken van deze organisatie bij de Arbeidsinspectie ligt voor de hand, maar alleen als de noodzakelijke capaciteituitbreiding er komt en de dwingende samenwerking met sociale partners wordt vastgelegd.
De Nederlandse politiek moet nu kleur bekennen: zijn ze voor het 'Gelijk werk, gelijk Loon'-principe of voor het winstbejag van werkgevers? Eerlijke concurrentieverhoudingen dus. Daar gaat het om!
Als er politieke partijen zijn die hiertegen zijn, laten ze dat dan luid en duidelijk zeggen. Laten ze dan openlijk zeggen dat de Lissabon-agenda voor werknemers in Nederland zal leiden tot een achteruitgang in arbeidsvoorwaarden van tientallen procenten. Dat wij straks ook allemaal 10 uur per dag moeten werken zonder overwerktoeslag, dat we moeten doorbuffelen tot 67 jaar, als we niet voortijdig door overlijden afscheid genomen hebben. Laten ze dan ballen tonen en het gewoon zeggen en laten wij ze daar dan op afrekenen bij de verkiezingen in 2007. Maar het is of het één of het ander. De politiek moet nu kiezen: zijn zij voor of tegen de Nederlandse werknemers? Waarbij voor ons 'Nederlanders' al diegenen zijn die hier legaal verblijven, werken en belasting betalen. In 2004 en 2005 hebben het CDA, de VVD en D'66 al kleur bekend: het pensioen-dossier, de WW, de WAO, laat daar geen onduidelijkheid over bestaan. Over veel andere politieke partijen twijfelen wij ernstig, het is tijd voor duidelijkheid.
Tijdens de behandeling van de vraag of de Nederlandse grens nu al geheel open moet en tijdens de Kamerbehandeling van de evaluatie WAGA zal de Nederlandse politiek moeten kiezen voor of tegen de werknemers. Indien niet volmondig wordt gekozen voor de werknemers en daarmee voor een waterdichte WAGA en een CAO-nalevingsorganisatie moet de FNV 1 mei uitroepen tot landelijke campagnedag 'Gelijk Werk, Gelijk Loon'. Hiermee is Internationale aansluiting mogelijk op de viering van de Dag van de Arbeid en middels coördinatie vanuit de EVV (Europees Vakverbond) om het thema 'Gelijk Werk, Gelijk Loon' tot het centrale thema op 1 mei te maken van alle vakbondsactiviteiten in de EU.
Bron: Egbert Schellenberg, http://www.radicall.weblog.nl.