"Het kapitalisme heeft een speciale manier van volksverhuizing ontwikkeld. De zich industrieel snel ontwikkelende landen, die meer machines toepassen en de achtergebleven landen van de wereldmarkt verdringen, verhogen de arbeidslonen boven het gemiddelde en lokken de Loonarbeiders uit de achtergebleven landen naar zich toe. Honderdduizenden arbeiders komen op die wijze honderden en duizenden kilometers ver van huis en haard terecht. Het ontwikkelde kapitalisme trekt hen met geweld in zijn kringloop, rukt hen los uit hun uithoeken, maakt hen tot deelnemers aan een wereldhistorische beweging, plaatst hen van aangezicht tot aangezicht tegenover de machtige, verenigde, internationale klasse van industriëlen. Er is geen twijfel aan dat alleen uiterste nood de mensen ertoe kan brengen hun vaderland te verlaten, en dat de kapitalisten de geimmigreerde arbeiders op de meest gewetenloze wijze uitbuiten. Doch alleen reactionairen kunnen de ogen sluiten voor de vooruitstrevende betekenis van deze moderne volksverhuizing. Zonder een verdere ontwikkeling van het kapitalisme, zonder een op deze grondslag gevoerde klassenstrijd bestaat er geen verlossing van het juk van het kapitaal en kan die er ook niet zijn. En in deze strijd nu betrekt het kapitalisme de werkende massa's van de hele wereld, doordat het de mufheid en achterlijkheid van het plaatselijke leven doorbreekt, de nationale slagbomen en vooroordelen weghaalt (...)".
Uit: Kapitalisme en de Immigratie van Arbeiders, Lenin, 1913.
Naschrift: Wij zijn nu meer dan 90 jaar verder. De ervaring heeft geleerd dat alles wordt geprobeerd deze objectief vooruitstrevende ontwikkeling te frustreren. Op alle mogelijke manieren wil men nationale en internationale eenheid van de arbeidersbevolking, van verschillende etniciteiten, tegenhouden. Eenheid is de kapitalist een gruwel. Verdeeldheid en segregatie zijn in zijn voordeel ter vergroting van de winsten. (RV)