Lenin discussieert met kameraden in 1908. Heftige gedachtewisselingen vonden plaats om ingewikkelde maatschappelijke en politieke ontwikkelingen
Lenin discussieert met kameraden in 1908. Heftige gedachtewisselingen vonden plaats om ingewikkelde maatschappelijke en politieke ontwikkelingen
|
Anna Ioannatou
De uitgeverij 'Synchroni Epochi' (Nieuwe Tijd) kwam kort geleden met een originele uitgave, die een niet te onderschatten bijdrage levert aan het onderzoek naar de oorzaken, die uiteindelijk leidden tot de ontbinding van de Sovjet-Unie begin jaren '90 van de vorige eeuw. Het boek draagt de titel 'Debat over politiek-economische kwesties tegen het eind van het eerste decennium socialistische opbouw in de USSR'. De uitgave verscheen in de reeks 'Kwesties en problematiek betreffende het socialisme'.
Na de Oktoberrevolutie van 1917 kreeg de bevolking van de jonge Sovjet-republiek te maken met taken van enorm historisch belang. Het was immers voor het eerst in de geschiedenis dat gepoogd werd een nieuwe geplande maatschappijorde te vestigen op grond van socialistische eigendomsverhoudingen.
Deze poging van bewuste geschiedvorming om een eind te maken aan armoede, analfabetisme en uitbuiting vond plaats onder uiterst moeilijke omstandigheden: burgeroorlog, buitenlandse interventie (in 1918 hadden 14, tot het imperialisme behorende, landen troepen op Sovjet-grondgebied. Ook Griekenland deed mee in de Oekraïne), verwoedde tegenstand van het verslagen burgerlijke establishment, het grote volume aan kleinburgerlijke bevolkingslagen in de nieuwe Sovjet-samenleving, internationale isolatie. Dit alles vond ook zijn weerslag in de interne strijd binnen de bolsjewistische partij.
In de periode 1918-1930 werd ondanks dit alles toch veel bereikt: het hele land werd van elektrische stroom voorzien, de basis voor socialistische industrialisering en voor collectivisering van de landbouwproductie werd gelegd, de absoluut noodzakelijke voorwaarden dus voor de ontwikkeling van een land met enorme achterstanden. Voor deze gigantische opbouwinspanning was ook een theoretische grondslag nodig om de maatschappelijke transformatie in de praktijk te steunen.
Daarom vonden er een reeks debatten plaats, die de meest actuele en directe taken van de economische theorie en praktijk betroffen. Dit soort disputen vonden al eerder plaats in de USSR in de vorm van openbare confrontaties, maar eind jaren '20 kregen ze een georganiseerder en wetenschappelijker karakter. Eind jaren '20 deed het boek van Roebin "Essays over Marx' waardetheorie" veel discussiestof opwaaien. In bovengenoemde Griekse uitgave zijn de artikelen gepubliceerd die de twee belangrijkste confrontatielijnen vertegenwoordigen, vooral in de periode 1929-30.
Het debat was opgezet door wetenschappelijke instellingen in de Sovjet-Unie. Vooral in de jaren '20 vond er een intensieve meningenstrijd plaats, die een stempel zette op de hele verdere ontwikkeling in het economische denken van communisten, in de landen waar naar socialisme werd gestreefd. Dit materiaal bleef jarenlang onbekend voor het bredere publiek, ook al had het heel wat bij te dragen aan de ontwikkeling van het marxistische denken en de poging tot diens praktische toepassing. Het vormt een kostbare bron van informatie met betrekking tot de allereerste aanvang van de socialistische opbouw en levert op die manier een serieuze bijdrage aan het onderzoek naar de ware oorzaken van de contrarevolutie van eind jaren '80-begin jaren '90, voorzover dit het economische leven betreft. De Communistische Partij steunde en publiceerde destijds deze debatten in een sfeer van vrije encreatieve confrontatie van verschillende standpunten, ondanks de uiterst moeilijke omstandigheden van toen.
Kortom, de lezer (die overigens wel basiskennis van politiek economische kwesties dient te bezitten) krijgt toegang tot het meest representatieve materiaal dat rechtstreeks uit het Russisch in het Grieks werd vertaald door een team van drie vertalers: twee economen en een specialist in wetenschappelijk communisme. Het zo kostbare historische materiaal bevindt zich in de archieven van de Communistische Partij van Griekenland (KKE) en vormt een uitdaging tot een eerlijke benadering van de feiten, die bepalend waren voor de dramatische ontwikkelingen in de 20ste eeuw.