Bolkestein, Europa en het VNO-NCW

Gelijk werk, gelijk loon

Als een reuze vloedgolf overspoelden twee miljoen Amerikaanse immigranten en sympathisanten het land in meer dan 140 steden op 10 april, tijdens de 'Nationale Actiedag voor Immigrantenrechten'. De belangrijkste eisen waren de legalisatie van de 11-12 miljoen niet geregistreerde arbeiders in de VS, een weg naar het burgerschap, bescherming van de rechten van arbeiders en de mogelijkheid om families te herenigen. De demonstranten scandeerden, "Nee tegen het terugsturen!" Deze nieuwe massieve beweging bereidt nu een boycot- en stakingsactie op 1 mei voor. (bron: Workers World)

Wil van der Klift

De veranderingen die de Europese Commissie heeft aangebracht in de versie van de Bolkestein-richtlijn van het Europees Parlement zijn volgens de Nederlandse ondernemers onder de maat. Het compromis van de commissie over het land-van-oorsprongbeginsel biedt ondernemers te weinig armslag volgens de werkgeversorganisatie VNO-NCW. Vóór 1 mei moet de Nederlandse regering bovendien beslissen over het openstellen van de grenzen voor werknemers uit onder meer Polen. Zij en andere werknemers uit Oost-Europa worden op dit moment op schandalige wijze behandeld. Te weinig loon, te lange dagen en vaak zeer slechte huisvesting. Maar ook de Nederlandse werknemers zijn de dupe. Er zijn nu al ruim tweemaal zoveel Oost-Europeanen werkzaam in Nederland dan dat er werkvergunningen zijn afgegeven. Nederlandse werknemers verliezen hun baan.

Het basisbeginsel - de eisen van het 'thuisland' van de dienstverlener gelden - ontbreekt en dat zit de ondernemers uiteraard dwars. Nu wordt de nivellering van lonen en arbeidsvoorwaarden naar het laagst mogelijke niveau een stuk moeilijker en bovendien moet het gevecht per land worden geleverd. Dat gaat niet van een leien dakje zoals we in eigen land zien. De tegenstand door de vakbeweging tegen de verdringing en loondumping is goed zichtbaar.

FNV Bondgenoten in verzet

Er mag geen sprake zijn van verdringing op de arbeidsmarkt en onderbetaling, vindt de FNV. FNV Bondgenoten eist van kabinet en Tweede Kamer dat de huidige beperkende maatregelen de komende drie jaar worden voortgezet. Nu kunnen werknemers uit landen die in 2004 lid geworden zijn van de Europese Unie, alleen in Nederland aan de slag als het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) daarvoor toestemming heeft gegeven. Uiterlijk op 1 januari 2009 moet die beperking zijn opgeheven.

In de periode van drie jaar kan de gelijke beloning worden gerealiseerd, in het belang van zowel de Nederlandse als de Oost-Europese werknemer. Net zoals in België en Duitsland is gebeurd, moet ook de Nederlandse regering vóór 1 mei beslissen dat de huidige beperkende maatregelen nog een tijdje van kracht blijven. Dan blijven de grenzen nog even gesloten, totdat de regels goed op orde zijn. Zodat in de toekomst iedereen die hier werkt gewoon volgens de CAO wordt betaald. Gelijk werk, gelijk loon.

FNV Bondgenoten vraagt kabinet en Tweede Kamer daarom te gaan voor:

• een wettelijke basis voor het principe 'gelijk werk, gelijk loon';
• het verbeteren van controle en handhaving;
• een streng sanctiebeleid op overtredingen;
• dan pas de grenzen open.

Het kabinet bond na de actie op 12 april en de weerstand vanuit de Tweede Kamer enigszins in, maar wil de maatregelen toch gedifferentieerd doordouwen. Pas eind dit jaar wordt definitief duidelijk of de Nederlandse grenzen per 1 januari 2007 opengaan voor werknemers uit Polen en andere nieuwe EU-landen. Staatssecretaris Van Hoof werd gedwongen in te stemmen met een evaluatie van zijn beleid aan het eind van het jaar. Pas als de staatssecretaris in de ogen van de Kamer genoeg heeft gedaan om valse concurrentie en ontduiking van arbeidsvoorwaarden te voorkomen, wordt definitief vastgesteld of de grenzen opengaan. Van Hoof zei op 12 april jl. dat hij vóór 1mei aan de Europese Commissie zal melden dat Nederland vooralsnog vasthoudt aan zijn huidige regime. Hij zal daar wel aan toevoegen dat hij werkt aan maatregelen die het mogelijk moeten maken de grenzen al per 1 januari volgend jaar te openen.

Van Hoof houdt bovendien vast aan zijn plan om het al per 1 mei makkelijker te maken een werkvergunning van het CWI te krijgen. Wel neemt hij een voorstel van het CDA over om in een aantal sectoren vooralsnog vast te houden aan een strengere aanpak, in overleg met vakbonden en werkgeversorganisaties. Het gaat om bedrijfstakken zoals de land- en tuinbouw, bouw en transport, waar wordt gevreesd voor verdringing van Nederlandse werknemers door arbeidsmigranten. Een helder besluit is dus nog niet genomen, maar de voortekenen zijn niet goed. Nederland dreigt nog steeds het afvoerputje van Europa te worden. De strijd is dus nog niet gestreden.

EU-Voorjaarstop zet weer stappen ter uitvoering van Lissabon-agenda

Lidstaten kunnen, op basis van het compromis van de Europese Commissie, ondernemers en goedkope arbeidskrachten uit andere landen blijven belemmeren. Als een ondernemer zich onrechtvaardig behandeld voelt, volgt een langdurige procedure bij het Europese Hof. De werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat maar niks en heeft haar hoop gevestigd op de Europese Raad van Ministers, die nu aan zet is, om de gewenste verbetering alsnog aan te brengen.

"Blijft het bij mooie woorden of gaan de lidstaten nu eens echt werk maken van hun hervormingsplannen?", vraagt het VNO-NCW zich af. De afbraak gaat 'ondernemend' Nedeland niet hard genoeg. De Europese regeringsleiders hebben op de Voorjaarstop in Brussel een aantal heel concrete doelen gesteld. Zo moeten er tussen 2005 en 2007 onder meer zes miljoen mensen aan het werk worden gezet in Europa. Maar "de uitvoering van de nationale hervormingsplannen wordt nog te weinig gekenmerkt door duidelijke doelstellingen en deadlines. De Europese Commissie moet daar meer bovenop zitten", vinden de Nederlandse ondernemers. Wat ze bedoelen wordt duidelijk uit de voorbeelden die ze gebruiken. De verzachting van de dienstenrichtlijn door het Europees Parlement is zo'n voorbeeld. En wat erger is, volgens VNO-NCW, de Europese Raad van Regeringsleiders toonde zich tijdens de top positief over de amendementen van het parlement, waaronder het schrappen van het land-van-oorsprongbeginsel. Volgens het VNO-NCW gaat op die manier een kans op economische groei en werkgelegenheid voorbij. Zij bedoelen economische groei voor de ondernemers en slechtbetaalde flodderbaantjes voor de werkenden. Want dat staat hen voor ogen: winstvermeerdering door verdere afbraak van structurele werkgelegenheid en verlaging van de lonen. FNV Bondgenoten, daarin aarzelend gevolgd door de FNV, stelt daarom terecht maar één grens: "Gelijk loon voor gelijk werk".

Bronnen: Forum, 6-4-2006 (Opinieblad VNO-NCW), http://www.vno-ncw.nl, 5-4-2006 en FNV Bondgenoten, Wanadoo en Vk, 13-4-2006.