pak slaag voor Berlusconi.
Prodi
pak slaag voor Berlusconi.
|
Prodi
|
Marisca van Ommen
De laatste dagen voor de verkiezingen van 9 en 10 april werden gekenmerkt door veel verbaal geweld en weinig inhoud. Met name Berlusconi verlaagde het niveau verder door te stellen dat er toch niet zoveel "coglioni" (eikels) in Italië zouden wonen dat links aan een overwinning zou worden geholpen. De ironie is dat hij in zekere zin gelijk zou krijgen - op een manier die hij zelf niet heeft verwacht. Met name de buitenlandse stemmen van geëmigreerde Italianen hebben links aan een overwinning geholpen.
Het laatste tv-debat werd slecht bekeken, mogelijk omdat de meeste Italianen hun keuze al hadden bepaald of omdat zij al wisten wat je in zo'n laatste debat kunt verwachten: alles, behalve een gedegen inhoudelijk debat. Het gebruikelijke scenario herhaalde zich: Berlusconi die opnieuw met dezelfde cijfertjes aankwam waarmee hij altijd zijn prestaties pleegt te etaleren, en Prodi die Berlusconi daarop aanviel ("De premier klampt zich vast aan cijfertjes zoals een dronkenlap aan een lantarenpaal"). Dat was zo ongeveer het niveau van het laatste debat.
Mensen binnen en buiten Italië die de verkiezingsuitslagen live hebben gevolgd via tv of internet, konden op bepaalde momenten uitslagen zien die op het eerste gezicht onverklaarbaar lijken. Zo kwam het voor dat de partij van Prodi in absolute cijfers gezien tijdelijk meer stemmen had dan die van Berlusconi, maar dat de omrekening naar het aantal zetels toch in het voordeel van Berlusconi uitviel. De reden daarvoor is een van de krankzinnige kieswetten die in de periode voor de verkiezingen nog snel zijn aangenomen: als je in bepaalde regio's de meerderheid van stemmen hebt, krijg je een soort 'bonuspunten'. Berlusconi wist dat hij goed zou gaan scoren in heel specifieke gebieden, zoals in het rijke Noorden en op Sicilië.
Het maakte wel dat niemand de avond van de verkiezingsuitslagen nog begreep hoe het precies in elkaar zat en de interpretatie van de getallen leek niet meer aan welke regels ook gebonden.
Uiteindelijk bleek Prodi een minimale zege te hebben behaald. In de Senaat behaalde hij 158 zetels (tegen Berlusconi 156) en in het Huis van Afgevaardigden haalde hij 341 zetels (Berlusconi 277). Beide organen hebben ongeveer dezelfde functie en de verschillen zijn minimaal.
Prodi zelf, bijgenaamd 'De Professor' of 'De Mortadella' (vanwege zijn fysieke gelijkenis met de robuuste bolognese worst) is geen lid van een van de partijen die hij vertegenwoordigt. Hij is een gematigde katholiek, met een wat saai maar betrouwbaar imago. Zijn rol is tot nu toe het bij elkaar houden van de zeer verschillende linkse partijen die samen het blok van de Unie hebben geleid en de verkiezingen hebben gewonnen.
In 1996 heeft Prodi ook al eens met min of meer hetzelfde blok de verkiezingen gewonnen. Een van de aangesloten partijen, de Communistische Herstichting, heeft toen na tweeënhalf jaar de regering laten vallen. Daarna is Berlusconi aan de macht gekomen.
Er komt een linkse regering, met Prodi als premier. Dat lijkt nu de meest reële optie. Het probleem daarbij is wel dat deze verkiezingen hebben aangetoond dat Italië een sterk verdeeld land is. En met de minuscule meerderheid van links wordt het lastig regeren. Bovendien is het verschil in de Senaat slechts twee zetels, terwijl vier linkse senatoren niet in Italië wonen. Bij stemmingen is het dus van belang dat het hele linkse blok aanwezig is, inclusief deze geëmigreerde senatoren.
Het is erg belangrijk voor links dat het dit keer wel goed gaat onder de linkse partijen. Prodi zal vijf jaar lang een politieke kruiwagen met kikkers in de goede richting moeten leiden. Hij heeft hierop al voor de verkiezingen ingespeeld door heel nadrukkelijk te stellen dat zijn coalitie van linkse partijen dit keer wel bij elkaar blijft. Een andere lastige factor is het feit dat het erg slecht gaat in Italië, de economische groei is de laagste in Europa. De Italianen kunnen niet op korte termijn wonderen verwachten van een linkse regering die eerst veel rechts puin moet gaan ruimen. De Italianen kennende, zal een deel van hen dat toch doen.
Berlusconi aanvaardt de uitslag niet. Hij wil een onderzoek naar de gang van zaken rond de verkiezingen. Uiteraard is het waarschijnlijk dat onrechtmatigheden alleen bestaan in het hoofd van deze slechte verliezer.
Berlusconi doet een onderzoek naar de circa 500.000 ongeldig verklaarde stembiljetten. Overigens zijn de Italianen vooraf uitgebreid geïnformeerd over de wijziging. En inmiddels is bekend dat het ministerie heeft besloten dat het om een aantal van slechts 8000 gaat - en al worden deze herteld, het heeft geen invloed op de uitslag.
In Italië is niets wat het lijkt, dus ook verkiezingsuitslagen blijven doorgaans nog even aan veranderingen onderhevig. Daarom waren de linkse leiders opvallend rustig en voorzichtig in hun optimisme tijdens de avond van de uitslagen. Door het ingewikkelde systeem bleef het lang onduidelijk wie er nu eigenlijk had gewonnen. 's Nachts werd het langzaamaan helder dat Prodi zou gaan winnen. Op pleinen overal in het land verzamelden zich enthousiaste aanhangers die een haastig in elkaar gecomponeerd lied zongen met als refrein "Wij zijn eikels" - als antwoord op Berlusconi's kwalificatie van linkse stemmers. Prodi sprak in Rome een massale manifestatie van aanhangers toe. Het mag duidelijk zijn: in zijn ogen betekent de verkiezingsuitslag dat Italië eindelijk heeft ingezien waar de regering Berlusconi toe heeft geleid. Italië wil verandering. Italië wil helemaal opnieuw beginnen.
Als er al een conclusie mogelijk is na deze verkiezingen, dan is het wel dat ze laten zien hoe verdeeld Italië is. Prodi staat voor een zware taak om de linkse partijen bij elkaar te houden. Hij staat voor de taak het bijna failliete Italië te saneren en te bevrijden van de corruptie die door Berlusconi werd gezien als onvermijdelijk en inherent aan de Italiaanse maatschappij. Hij staat voor de taak de media uit de greep van Berlusconi te halen. Maar de eerste en belangrijkste stap naar een betere toekomst is genomen: Berlusconi is weggestuurd.