Redactie buitenland
De crisis rond het nucleaire programma van Iran lijkt met de dag ernstiger te worden. De kans is reëel dat de Veiligheidsraad handelssancties zal instellen tegen Iran. Andersom heeft de Iraanse president gedreigd de oliekraan dicht te draaien als de VN tot sancties overgaan.
Diplomaten van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad - de VS, Engeland, Frankrijk, China en Rusland - hebben voortdurend overleg over de crisis rond het omstreden nucleaire programma van Iran. De westerse landen, die Iran ervan verdenken kernwapens te ontwikkelen onder de dekmantel van een kernenergieprogramma, hebben China en Rusland ertoe bewogen de kwestie Iran voor te leggen aan de Veiligheidsraad, die handelssancties zou kunnen instellen. Bovendien doen er berichten de ronde dat de VS doelen in Iran zullen aanvallen met nucleaire bommen. Iran weigert zijn nucleaire programma stop te zetten, zoals de VS en de EU eisen.
Op de toch al gespannen oliemarkt zou een afname van vijf procent van het aanbod (de Iraanse productie voor de wereldmarkt is 5%) tot een crisisachtige situatie leiden. Als ook andere belangrijke leveranciers zouden wegvallen, om wat voor reden dan ook, zou de markt flink kunnen worden ontwricht. Ook op de wat langere termijn kan de Iraanse crisis grote gevolgen hebben voor de energiemarkten. Iran beschikt over enorme voorraden olie en gas: 11 procent van de wereldwijde oliereserves en 15 procent van de gasreserves. Daarmee is het land de nummer twee in olie na Saoedi-Arabië, en de nummer twee in gas na Rusland. Het land produceert 4,1 mln en exporteert 2,5 mln vaten per dag. Iran produceert 3,2 procent van het aardgas in de wereld, maar exporteert nog vrijwel niets.
Gezien de verwachte wereldwijde groei in de vraag naar olie en gas de komende decennia is het van groot belang dat deze immense voorraden ook daadwerkelijk op de markt komen. Daarvoor zijn investeringen nodig van vele tientallen miljarden in exploratie, productie en technologie. Die dreigen uit te blijven als Iran verder internationaal geïsoleerd raakt.
Vooral het Italiaanse Eni en het Franse Total zijn in Iran actief, net als Japanse en Chinese bedrijven. Ook in de gassector is de laatste jaren veel geïnvesteerd, onder andere door Total, Eni, het Noorse Statoil, CNPC (China) en ONGC (India). Shell verwacht eind dit jaar een investeringsbeslissing te nemen over een groot gasproject. In 2002 is de eerste buitenlandse gaspijpleiding van Iran naar Turkije geopend. Er zijn plannen om de pijpleiding door te trekken naar Griekenland of Oostenrijk, of zelfs naar Oekraïne, en vervolgens te laten aansluiten op het West-Europese gasnet.
Bron: FD, 17-1-2006.