"(...) Onder druk van de behoefte aan steeds nieuwe afzetmarkten jaagt de burgerij over de hele aardbol. Overal moet zij zich inplanten, overal ontginnen, overal relaties aanknopen. De burgerij heeft door haar exploitatie van de wereldmarkt de productie en consumptie van alle landen kosmopolitisch gemaakt. Tot wanhoop van de reactionairen heeft ze de nationale basis van de industrie onderuitgehaald. De oude nationale industrieën werden vernietigd en worden nog dagelijks vernietigd. Ze worden verdrongen door nieuwe industrieën. De inplanting ervan wordt voor alle beschaafde naties een kwestie van leven of dood. Zij verwerken geen inheemse grondstoffen meer maar grondstoffen uit de meest afgelegen streken. Hun producten worden niet alleen in het land zelf maar in alle werelddelen tegelijk verbruikt. In plaats van de oude behoeften die door de nationale producten bevredigd werden, ontstaan nieuwe behoeften, die voor hun bevrediging producten uit de verst afgelegen landen en klimaten nodig hebben. In plaats van de oude, plaatselijke en nationale zelfgenoegzaamheid en het isolement van gebieden en naties ontstaan universele relaties en algehele wederzijdse afhankelijkheid van naties. En wat geldt voor de materiële producten geldt evenzeer voor de producten van de geest. De intellectuele werken van een natie worden gemeengoed. De nationale eenzijdigheid en bekrompenheid worden meer en meer onmogelijk en uit de vele nationale en lokale literaturen vormt zich een wereldliteratuur. (...)"
Uit: Het Communistisch Manifest, Karl Marx en Friedrich Engels, 1848.