|
Rinze Viser
Wat is er aan de hand? Is de wereld, althans dit deel van de wereld, gek aan het worden? Het voortdurend moeten aanhoren dat kwaliteit vooropstaat, dat alles kwalitatief vooruitgaat of moet gaan, is allang niet meer voorbehouden aan reclameboodschappen. De wereld is reclame! De wereld is verklaarde hoogmoed, maar dan van een ongekende schaamteloosheid.
Hoe meer storingen bij de spoorwegen, hoe vaker uitvallen van treinen, des te meer worden we gedwongen onze gedachten terug te laten gaan naar de tijd van het monopolie van de staat, naar de tijd toen het woord 'markt' nog leek te staan voor iets waar je gulden een daalder waard was. 'Kwaliteit' is: meer politietoezicht, meer repressie, meer boetes, meer treinuitval, meer vertragingen, minder loketten en meer automaten, minder service in het algemeen. Het hele scala van omroepberichten op alle stations, de hele dag door, de aparte uitgaven van brochures met uitgevallen treinen, dat moet wel tot de conclusie leiden dat de NS - een verzamelnaam van geloof ik een veelheid aan afgesplitste bedrijven - aan een nieuwe passende slagzin toe is: NS spoort niet...
Wie enige tijd op een bepaald traject niet heeft gereisd merkt, na weerzien, dat er weer van alles is veranderd. Verbeterd, in kwaliteit verhoogd, zo beweren de modernistische managers. Zo was een restauratie, waar koffie, thee, frisdrank en eenvoudige plate-service konden worden geserveerd, zomaar veranderd in een snackbar. Waar de wc voor de gasten zomaar niet meer bestaat. Waar op het personeelstoilet niet meer 'privé' staat, maar 'crew'. Je ziet dan twee zeer tengere jonge meisjes, zeker nog schoolgaand, het is weekeinde, zich bij een temperatuur van ver boven de dertig graden in het zweet werken (hoeveel uur achter elkaar?). Hun totaal ongeïnteresseerde blikken - alsof ze de aanwezigheid van klanten als een aanslag op hun leven zien - zij hen, gezien de omstandigheden, vergeven.
Verderop, aan de overzijde, daar is een wc voor het publiek, zo wordt geantwoord. Iets grijs-bruins, met een instructie met tekst en uitleg. Na het inwerpen van een munststuk wordt na enige tijd een onheilspellende deur ontgrendeld en kan geopend worden. Zo komt men een ruimte binnen - geheel grijs-bruin - die doet denken aan een nogal ruim uitgevallen isoleercel, waar de wc-pot aan het eind associaties oproept met een elektrische stoel. Zo gaat men de blaas die op springen staat, ook omdat er - vanwege de vooruitgang en kwaliteitsverbetering - al treinen zonder toiletten bestaan, ontlasten. Tijdens deze ontspannende bezigheid doet zich iets vreemds voor. De bril, die omhoog stond, begint langzaam naar beneden te gaan, waardoor het uitkijken wordt. Immers, denkend aan de vaak op toiletten geziene spreuk 'heren doe de bril omhoog, de dames zitten ook graag droog', probeer je die bril tegen te houden. Maar nee hoor, een of ander voorgeprogrammeerd cyberbrein - zo bedacht op een ingenieursbureau - vindt dat na een bepaald aantal seconden die bril omlaag moet. Hier verliest elke lichaamskracht het van de moderne kwaliteitsimpuls!
Wat stond er ook al weer geschreven? Oh ja: u mag niet langer dan vijftien minuten van het toilet gebruikmaken; na twaalf minuten komt er automatisch een waarschuwing; als de vijftien minuten om zijn wordt de deur automatisch afgegrendeld. Dan zit je dus opgesloten en zal er wel een digitale link met politie of veiligheidsdienst worden gemaakt. Als je denkt aan vijftien minuten voor een boodschapje, dan is zo'n toilet dus een dekmantel voor eenspuitgelegenheid voor harddrugsverslaafden. Dus, wie op dit station de noodzaak tot ontlasting voelt, die kan het nog flink benauwd krijgen als het met het vinden van de te bespuiten aders niet wil vlotten. Het toilet kan immers een kwartier lang bezet zijn. Zo hebben wij in dit land weer een flinke kwaliteitsslag gemaakt...
Kwaliteit, kwaliteit! De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) die op 1 januari 2007 moet ingaan. Bedenkers van deze wet: regering en parlement. Uitvoerders van deze wet: uiteraard de gemeenten. En zo tekent zich op een bijeenkomst voor raadsleden van acht gemeenten, geheel volgens de heersende mode, een meerderheid af die, als het om de thuiszorg gaat, voor de hoogste kwaliteit wil gaan. Of daartoe de budgetten toereikend zijn, is men even vergeten. Wel voegt men er even later aan toe dat vooral ook ongekwalificeerde werklozen en familie moeten worden ingezet. Over kwaliteit gesproken. Of dan deze: dat er ook mantelzorgers moeten kunnen worden ingezet bij de WMO-loketten...
Vanaf het NS-station met de bus. De Interliner, op deze lijn Q-Iiner geheten. Q voor kwaliteit, quality? Een bus met airco. Fijn als het zo warm is. Maar de verwarming is wel aan en is na vergeefse pogingen van de chauffeur ook niet uit te krijgen. In plaats van 'privé' op de personeels-wc 'crew'. In plaats van kwaliteit staat er 'quality'. Met zulke mooie woorden zou toch niets mis hoeven te zijn?