Bos en Marijnissen, beiden uit op regeringsmacht. En wat daarna...?
Marijnissen
Bos en Marijnissen, beiden uit op regeringsmacht. En wat daarna...?
|
Marijnissen
|
Wil van der Klift
Tijdens de Algemene Beschouwingen van 2006 werd duidelijk dat kandidaatpremier Wouter Bos de neoliberale afbraakmaatregelen, die CDA en VVD sinds 2002 doorvoerden, niet zal terugdraaien. Hij wil de politieke lijn doorzetten en is tevreden met bescheiden veranderingen in de marge. Bos: "Iedereen weet dat je het huis niet moet laten inrichten door degene die het gebouwd heeft."
Niet slopen, wel verbouwen, is het antwoord van de PvdA-leider. De 'sociaaldemocraat' Bos had "geen enkele behoefte om te ontkennen dat Nederland uit het dal aan het omhoog kruipen is". Een kabinet-Bos zal de neoliberale hervormingen in het zorgstelsel en de sociale zekerheid niet terugdraaien. Hij zegt zich te willen inzetten voor een periode zonder bezuinigingen, maar dat is ijdel geklets. Van alle kanten wordt erop gewezen dat de verkiezingsbeloften op drijfzand zijn gebouwd en nieuwe grote bezuinigingen onvermijdelijk zijn.
Het is daarom ook niet verwonderlijk dat het CDA niet staat te springen om een coalitie met de PvdA aan te gaan. Het CDA mikt op voortzetting van de samenwerking met de VVD en maakt het kabinetsbeleid tot inzet van de verkiezingen. Het gaat op 22 november dus tussen gematigd bezuinigen of keihard doorbezuinigen, tussen het Rijnlandse model en het Angelsaksische, tussen twee stromingen binnen het kapitalisme.
De echte politieke tegenstellingen worden naar de achtergrond verschoven door de nadruk die wordt gelegd op het studentikoze debat. Voor iedereen die in het bezit is van een kater als huisdier of er een heeft gehad, iedereen die spelende jongetjes van een jaar of acht beziet, valt de overeenkomst met het gedrag van de meeste politici onmiddellijk op. Overbluffen, stoer doen, de ander onderuithalen zijn de opvallende ingrediënten van de politieke spelletjes die in de Tweede Kamer worden gespeeld ten koste van het grootste deel van de bevolking. Tragikomisch doet het gedrag van 'de grote roerganger' Balkenende aan, het ventje dat droomt van de scheepsjongens van Bontekoe en terugverlangt naar de slavernij en moordpartijen in 'onze' koloniën... toch?
Van alle kanten worden rookgordijnen opgetrokken. CDA en VVD doen de kiezer valse beloften. Hun prachtige plannen zijn niet betaalbaar. Zij weten dat, maar koersen op gemakkelijk electoraal gewin. Eenmaal weer aan de macht hebben ze weer enige jaren de tijd om hun plannen verder uit te voeren. Gewoon rechtse leugens dus. Maar ook de zogenoemde linkse partijen nemen de kiezer in de maling. Op geen enkele manier wijzen zij op de Europese plannen tot verdere bezuinigingen. Ook zij trekken een rookgordijn op door de kiezer wijs te maken dat onder hun leiding de bezuinigingen zullen worden gestopt en de solidariteit weer kan worden hersteld. Keiharde leugens aan de ene en dromen en illusies aan de andere kant. Hoe denkt de PvdA met dit CDA een regeringscoalitie te kunnen sluiten die ruimte biedt voor de drie hoofddoelstellingen van de PvdA? Is er nog een ander CDA binnen het CDA dat voldoende afstand weet te nemen van het beleid van Balkenende? Is dat waar Wouter Bos op mikt? Hoogstwaarschijnlijk een zeer grote illusie. GroenLinks is voldoende naar rechts doorgeschoven voor een coalitie met de PvdA, maar zit de SP al voldoende op één lijn met de PvdA voor een linkse coalitie?
Het is te hopen van niet.
Boeiend in dit oer-Hollandse drama is immers de recente wending van de SP, die luidkeels roept met haar begroting dichtbij die van de PvdA te staan (Marijnissen in het Buitenhof). Het nieuwe realisme van de SP, gevoed door een opvallende regeergijlheid, leidt er in de praktijk toe dat de hele Tweede Kamer nu behoort tot het grauwe midden dat bereid is alle opdrachten van het (groot)kapitaal uit te voeren of daar in de praktijk toe zal worden gedwongen. Het echte gevecht vindt immers niet in de Tweede Kamer plaats, maar in de buurten en de bedrijven. Nu nog spreken van links en rechts in de Tweede Kamer is politieke flauwekul verkopen. Beter is als onderscheid in te voeren: mildrechts en ultrarechts en een aantal varianten daartussen.
Utrarechts wil voortzetting van het huidige beleid. Nieuwe bezuinigingen, verdere sloop van het sociale gebouw, minder regels, lagere belastingen en meer ruimte voor ondernemers. De VVD-politiek wordt in het gebouw van VNO-NCW opgesteld. Maar ook Wouter Bos probeert een plekje in dat Haagse pand te verwerven en GroenLinks en de SP rukken respectievelijk op naar rechts en het politieke midden. Hoe komt het toch dat de SP-top de buitenparlementaire strijd bijna helemaal verruilt voor het gedoe in de Tweede Kamer? Al haalt de SP 25 zetels in de Kamer en neemt die partij deel aan de regering, het zal de bevolking niet baten. Onder kapitalistische verhoudingen zijn geen blijvende overwinningen te boeken. Sterker nog, het huidige kapitalisme eist snelle grondige en blijvende afbraak van voorzieningen en verlaging van de lonen. Elke regering, ook een linkse, wordt met deze eisen geconfronteerd en zal hoe dan ook, wellicht in een milder tempo, aan deze eisen moeten voldoen, anders wordt ze opgeblazen.
In de wandelgangen ruiken CDA en VVD al de meerderheid. Nog een paar zetels erbij en de rechtse coalitie kan onbelemmerd verder regeren. Het is te hopen dat de linkse partijen en de vakbeweging zich dan eens achter hun oor krabben en kiezen voor een werkelijk linkse oppositie. In de Tweede Kamer, op de werkvloer en in de (probleem)wijken. Veel tijd zullen ze daarvoor niet hebben, want de meerderheid van de bevolking pikt geen Balkenende 4 dat lijkt op 1, 2 en 3. De interne spanningen die leidden tot de val van Balkenende 3 zijn niet opgelost en maken de kans op een rechtse regering die de rit uitzit zeer gering.