 Chinees-Russische militaire oefeningen vinden steeds vaker plaats. Er komt een Europees-Aziatisch militair antwoord op de militaire dominantie van de VS.
|
 Chinees-Russische militaire oefeningen vinden steeds vaker plaats. Er komt een Europees-Aziatisch militair antwoord op de militaire dominantie van de VS.
|
Richard A. Bitzinger (*)
Als antwoord op de toenemende Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Aziatisch-Pacifische regio moderniseert China zijn strijdkrachten om zich teweer te kunnen stellen tegen de nieuwe VS-strategie.
Maar weinig landen ondervinden zoveel gevolgen van de Amerikaanse militaire uitbreiding als China. De VS willen graag de eerste viool spelen in de Aziatisch-Pacifische regio en beschouwen China in toenemende mate als de belangrijkste rivaal. Volgens de 'Quadrennial Defense Review' uit 2006 behoort China tot de "belangrijkste opkomende landen met het grootste potentieel om op militair gebied met de Verenigde Staten te wedijveren." En hoewel verderop China niet expliciet wordt genoemd stelt de 'QDR' verder dat de Verenigde Staten ernaar streven om "elke militaire concurrent ervan te weerhouden verstorende of andere capaciteiten te ontwikkelen die zouden kunnen leiden tot een regionale hegemonie of tot een vijandige actie tegen de Verenigde Staten of hun bevriende naties.(...) Als afschrikking niet voldoende blijkt zullen de Verenigde Staten een dergelijke vijandelijke concurrent belemmeren in het bereiken van zijn strategische en operationele doelstellingen."
Voor de Verenigde Staten klinkt dit misschien als een redelijke strategie die bepaalde waarborgen biedt, maar in Peking wordt deze ontwikkeling met groeiende bezorgdheid gadegeslagen. De Chinezen vrezen dat de huidige Amerikaanse militaire ontwikkeling in de Aziatisch-Pacifische regio vooral tegen hen gericht zijn. De 'strategische flexibiliteit' van de VS houdt bijvoorbeeld in dat het Amerikaanse leger, dat eerst alleen toezag op de bescherming van Zuid-Korea en Japan, nu ook kan worden ingezet tijdens anti-Chinese operaties in de Straat van Taiwan of de Zuid-Chinese Zee. De Amerikaanse legerleiding heeft dan ook weinig gedaan om Peking van deze angst te verlossen.
Tegelijkertijd verplaatsen de Verenigde Staten steeds meer militair materieel in de richting van China. Ze zijn van plan om een extra vliegdekschip toe te voegen aan de vloot in de Grote Oceaan en een vliegdekschip dat wordt aangedreven door kernenergie te stationeren op de basis in Yokosuka. Zestig procent van de onderzeeërs wordt verplaatst naar deze regio, en Guam wordt ingericht als vooruitgeschoven post voor het Amerikaanse leger in het westelijk gedeelte van de Grote Oceaan. De basis zal voornamelijk worden gebruikt door langeafstandsbommenwerpers en duikboten met kruisraketten.
Het gevolg van dit alles is dat deze Amerikaanse militaire ontwikkelingen voor de modernisering van het Chinese leger zowel een uitdaging als een richtsnoer vormen. De huidige Chinese inspanningen om het leger te moderniseren en om te vormen hebben grotendeels tot doel de Amerikaanse machtsontplooiing in de regio tegemoet te kunnen treden, vooral met het oog op het conflict tussen China en Taiwan. In geval van een escalatie zou China een Amerikaanse interventie ten faveure van Taiwan willen beletten, vertragen of bemoeilijken. Ook zou China in staat zijn om offensieve operaties tegen Taiwan uit te voeren, waaronder lucht- en raketaanvallen, een zeeblokkade of zelfs een regelrechte invasie van het eiland.
Al sinds lange tijd bestudeert China de rapporten van Amerikaanse militaire theoretici over de revolutie in de militaire aangelegenheden (RMA). De Amerikaanse gevechtshandelingen in Irak in 1991, in Kosovo in 1999 en opnieuwin Irak in 2003 waren ontnuchterende lessen voor de Chinezen. Ze raakten nog meer overtuigd van de noodzaak om het Volksbevrijdingsleger (PLA) te hervormen en te moderniseren. Deze modernisering zou neerkomen op een grotere mobiliteit, meer samenwerking tussen de verschillende onderdelen, het kunnen uitvoeren van operaties buiten het eigen grondgebied, precisieaanvallen en bovenal meer aandacht voor het inlichtingensysteem.
Het Chinese Volksbevrijdingsleger ondergaat van de RMA vooral de invloed op informatietechnologisch gebied. Peking werkt momenteel vastberaden aan een zodanige hervorming van het leger dat het niet langer is ingericht volgens Mao's idee van een 'volksoorlog'. Het gemoderniseerde leger moet 'beperkte lokale oorlogen' kunnen voeren en winnen, 'mede op basis van informatietechnieken.' In deze nieuwe doctrine draait het om kortdurende conflicten met een grote intensiteit die gekenmerkt worden door mobiliteit en snelheid, aanvallen van verre afstand, gezamenlijke operaties door de lucht en ruimte, over land en zee, en een strijd op het gebied van de communicatie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van buitengewoon dodelijke technologisch vooruitstrevende wapens.
Het Volksbevrijdingsleger heeft de afgelopen jaren aanzienlijke inspanningen gedaan om tot een grotere slagkracht te komen op het gebied van de mobiliteit, het verleggen van het strijdtoneel en precisieaanvallen. De nadruk is verlegd van de grondtroepen naar de luchtmacht, de marine en de rakettechnologie. Tegelijkertijd heeft het Chinese leger zich in toenemende mate geconcentreerd op de informatietechnologische aspecten van de RMA. Volgens de Chinese militaire deskundige You Ji ontwikkelt het Volksbevrijdingsleger een ambitieuze strategie waarbij als het ware een generatie wordt overgeslagen. Tijdens deze hervormingsoperatie is er sprake van een 'dubbele constructie' met als doel de mechanisering van de strijdkrachten en moderniseringen in de informatietechnologie. Om te beginnen wil het Volksbevrijdingsleger het huidige arsenaal aan conventionele wapens digitaliseren en verbeteren met behulp van onder meer verbeterde communicatiesystemen, nieuwe sensoren en radars en een grotere precisie. Daarnaast en met net zoveel nadruk willen de Chinezen een grote stap zetten op het gebied van de informatisering. Er worden meer inspanningen en geld gestoken in de bevel- en controlestructuur en de infrastructuur van de communicatie, de computersystemen, en de observatieapparatuur. Ook de netwerken en de digitale oorlogvoering krijgen meer aandacht.
De Chinese strijdkrachten combineren deze moderniseringen met activiteiten die de professionalisering en de integratie binnen het Volksbevrijdingsleger moeten bevorderen. De luchtmacht besteedt meer tijd aan het leren ondersteunen van amfibische operaties terwijl de grondtroepen steeds meer gezamenlijk oefenen met de marine, de luchtmacht en 'special forces'. De nadruk wordt gelegd op een gezamenlijke inzet, een snelle mobilisatie en verplaatsing en overzeese operaties. Gezien de eventuele onvoorziene gebeurtenissen rondom Taiwan is dit verklaarbaar.
Om dit allemaal te kunnen betalen zijn de Chinese militaire uitgaven sinds halverwege de negentiger jaren zowat verviervoudigd. Het officiële defensiebudget voor 2006 bedraagt 281 miljard yuan, oftewel 35 miljard Amerikaanse dollars. Dat betekent een toename van 14,7 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze opwaartse trend lijkt zich nog enige tijd voort te zetten. In mei 2006 keurde Peking een nieuw vijftienjarenplan goed voor onderzoek en ontwikkeling op technologisch- en defensiegebied waarbij de nadruk wordt gelegd op geavanceerde technologie en IT-oplossingen.
De modernisering van het Volksbevrijdingsleger is in tweeërlei opzichten van belang. Op de eerste plaats omdat China momenteel bezig is aan de opbouw van 'een leger binnen een leger'. Dit is een kleine krijgsmacht, misschien vijftien procent van het totaal aan grondtroepen die uitgerust en getraind wordt om snelle aanvallen uit te voeren, met ondersteuning van raketten, gecoördineerde lucht- en zeeaanvallen met precisiewapens, met steeds geavanceerdere communicatieapparatuur en capaciteiten voor offensieve digitale oorlogvoering. Het is aannemelijk dat deze troepen zouden worden ingezet om Taiwan aan te vallen en de Verenigde Staten te bestrijden als zij het eiland gewapend te hulp zouden schieten. Ook zouden ze in actie kunnen komen bij andere regionale calamiteiten, zoals bij conflicten over bodemschatten.
Op de tweede plaats is de 'informatisering' een potentieel cruciale nieuwe ontwikkeling in de strategie van het Volksbevrijdingsleger. Er vindt een fundamentele verschuiving plaats van 'platform centric' naar 'network-centric warfare'. Meer dan welke militaire macht in de Aziatisch-Pacifische regio ook heeft China met zijn militaire transformatie de Amerikaanse hervormingen geïmiteerd, qua ambities en omvang. De moderniseringen binnen de Chinese strijdkrachten kunnen op termijn een geloofwaardige bedreiging veroorzaken voor de andere legers in de regio en in het bijzonder voor de Verenigde Staten, die uitgedaagd worden met behulp van hun eigen strategie.
Natuurlijk heeft China nog een lange weg te gaan voor het kan zeggen dat het zijn leger daadwerkelijk heeft getransformeerd. De geschiedenis heeft uitgewezen dat het land vaak aanzienlijke hindernissen moet overwinnen om zijn aspiraties in realiteit om te zetten. Bovendien is de 'dubbele constructie' van de gelijktijdige mechanisering en informatisering niet zonder risico's: de enorme stap voorwaarts waarbij verschillende stadia in de ontwikkeling worden overgeslagen kan tijdrovender en duurder blijken dan werd verwacht. Ook bestaat altijd het gevaar dat op technologisch gebied de verkeerde richting wordt ingeslagen.
Toch heeft China sinds het eind van de negentiger jaren al onmiskenbaar vooruitgang geboekt in de modernisering van zijn capaciteiten, vooral op het gebied van de rakettechnologie, het verplaatsen van het strijdtoneel en de mogelijkheid tot precisieaanvallen. De Chinese militaire slagkracht zal de komende tien á twintig jaar aanzienlijk toenemen ten opzichte van potentiële concurrenten in de Aziatisch-Pacifische regio en misschien zelfs ten opzichte van de Verenigde Staten. China's bereidheid om met de Verenigde Staten in Azië de confrontatie aan te gaan op politiek, economisch en militair gebied - ook over de kwestie Taiwan - zal evenredig aan deze ontwikkeling groeien.
(*) Institute of Strategic and Defense Studies
Bron: ISN Security Watch, 11-10-2006, vertaling Frans Willems.