Wil van der Klift
Het aantal nieuwe ondernemingen loopt in 2006 waarschijnlijk op tot een recordhoogte van 141.000, een stijging van circa 7 procent ten opzichte van 2005.(1) Het aantal nieuwe ondernemingen dat de Kamer van Koophandel (KvK) de eerste drie kwartalen van dit jaar registreerde was in totaal ruim 112.000. Dit jaar gingen daarentegen al 6964 bedrijven failliet en werden er 35.068 bedrijven opgeheven, minder dan vorig jaar weliswaar, maar nog steeds een zeer groot aantal. Daardoor komt de aanwas van bedrijven voor de eerste drie kwartalen per saldo uit op ruim 70.000. Steeds meer werknemers proberen op die manier het hoofd boven water te houden.
Van alle nieuw geregistreerde bedrijven is ruim de helft een eenmanszaak. Het hoge aantal nieuwe eenmanszaken komt door de economische groei en het feit dat het starten van een eigen zaak - vaak noodgedwongen - populair is. Op de reguliere arbeidsmarkt liggen steeds vaker alleen nog inferieure baantjes met lage lonen en slechte arbeidsvoorwaarden te wachten. Daarbij besteden grote bedrijven steeds vaker risicovolle of arbeidsintensieve opdrachten uit. Iedereen is blij dat de groei aantrekt, maar probeert het risico van zich af te duwen. Het is veiliger om werk door een freelancer te laten doen, dan iemand aan te nemen in vaste dienst!
De meeste bedrijven starten in de zakelijke dienstverlening. De afgelopen drie kwartalen bijna 29.000. In de bouw kwamen er ruim 17.000 nieuwe bedrijven bij. Ook in de horeca, recreatie, telecom en IT kwamen veel nieuwe ondernemingen van de grond. Vooral jongere werknemers beginnen makkelijker voor zichzelf, met name in de bouw. Een chauffeur die een shovel koopt kan zich verhuren aan aannemers. Zo casht hij meer dan in loondienst. Ouderen zien dat niet snel zitten, zeker niet als ze een familie moeten onderhouden.
Groei zit ook in het aantal vrouwen dat een zaak start, blijkt uit de cijfers. Een zelfstandige kan zijn dag enigszins zelf indelen. Daardoor is het makkelijker kinderen te verzorgen dan in loondienst. Daarnaast starten meer mensen een eigen bedrijf terwijl ze óók in loondienst werken. Mensen worden steeds vaker gedwongen, een trend die uit de VS overwaaide, om stapelbaantjes te nemen. In de VS onderneemt zowat iedereen parttime.
Het gedwongen werken als kleine zelfstandige wordt ook opgehemeld door media en regering. Het past in de nieuwe trend van steun voor het ondernemerschap en het belachelijk maken van gewoon werk in loondienst. De beleidsmakers voeren in Nederland een ware cultuuromslag door. Wie niet voor zichzelf werkt, wordt uitgemaakt voor achterblijver.
De grote ondernemers lachen in hun vuistjes. Deze ontwikkeling is precies wat ze willen. Het versterkt schijnbaar de juistheid van het beeld dat (individueel) ondernemen het wezenskenmerk zou zijn van een gezonde samenleving, maar is ook economisch in hun voordeel. Het biedt hen de mogelijkheid om hoge loon- en arbeidskosten af te wentelen en risicovolle activiteiten uit te besteden.
(1) Bron: Graydon (dhr. Warmerdam).