Fragment uit Hoofdstuk 25 van 'Honderd uur met Fidel' (Cien horas con Fidel) (*)
Denkt u dat de oorlog in Irak onvermijdelijk was?
In februari 2003, een paar weken voordat de oorlog begon, was ik in Maleisië, waar ik deelnam aan de Top van Niet-gebonden Landen. Tijdens mijn verblijf daar, in Kuala Lumpur, heb ik uitgebreid gesproken met de leden van de Iraakse delegatie en met de toenmalige vice-president Taha Yassin Ramadan. Ik zei tegen hem: "als je werkelijk chemische wapens hebt, vernietig ze dan, zodat je het werk van de VN-inspecteurs vergemakkelijkt." Dat was de enige kans om een aanval af te wenden. En ik denk dat ze dat gedaan hebben, dat wil zeggen als ze die wapens überhaupt al hebben gehad. Het was allang besloten dat ze zouden worden aangevallen, of ze die wapens nou hadden of niet.
In 1991, na de invasie van Koeweit, raakte hij gevangen in een denkpatroon dat leidde tot een ernstige crisis. Wij hebben vóór de VN-resolutie gestemd die de invasie veroordeelde. Ik heb hem persoonlijk twee brieven gestuurd, waarin ik hem adviseerde om onderhandelingen te starten en zich terug te trekken uit Koeweit, voordat het te laat was.
"Ik heb deze brief aan u geschreven met pijn in het hart, nadat ik vandaag heb vernomen dat troepen van uw land de staat Koeweit zijn binnengevallen."
"Ongeacht de motieven die tot zo'n dramatische beslissing hebben geleid, vind ik dat ik onze bezorgdheid moet uitspreken over de ernstige consequenties die deze situatie kan hebben. In de eerste plaats voor Irak en Koeweit maar ook voor alle landen in de derde wereld. Ondanks de vriendschapsband die Cuba verbindt met Irak, moet Cuba zich uitspreken tegen een militaire oplossing voor het conflict tussen Irak en Koeweit."
"De eerste reactie van de internationale gemeenschap, die via de transnationale persagentschappen is geïnformeerd over de gebeurtenissen, creëert een zeer gevaarlijke en kwetsbare situatie voor Irak." "Ik denk dat het zeer waarschijnlijk is dat de Verenigde Staten en andere bondgenoten deze kans zullen benutten om militair in te grijpen in het conflict en Irak een grote slag zullen toebrengen. Bovendien zal Washington proberen om de zichzelf toegedichte rol van politieagent van de wereld en in de Golf te verstevigen."
"In deze situatie is de factor tijd bepalend en ik doe een beroep op u de bereidheid te tonen om de troepen terug te trekken uit Koeweit en onmiddellijk te beginnen met het zoeken naar een politieke oplossing voor het conflict op basis van onderhandeling. Daarvoor kunt u gebruikmaken van de diensten van de Arabische Liga of de Beweging van Niet-gebonden Landen, waaraan we vragen ons met dit probleem te helpen. Deze manier van handelen zal bijdragen aan de versterking van de internationale positie van de derdewereldlanden ten opzichte van de Verenigde Staten in hun rol van politieagent, en zal ook de positie van Irak versterken in het licht van de internationale opinie."
"Op dit moment is het van essentieel belang om een imperialistische interventie, die zal worden uitgevoerd onder het voorwendsel van het verdedigen van de vrede en soevereiniteit van een klein land in de regio, te voorkomen. Zo'n precedent zou desastreus zijn voor zowel Irak als voor de restvan de derde wereld." "Een duidelijke opstelling van Irak, gevolgd door besluitvaardige en onmiddellijke stappen in de richting van een politieke oplossing, zouden bijdragen aan het bemoeilijken en voorkomen van de agressieve aanvalsplannen van de Verenigde Staten."
"Cuba is bereid om mee te werken aan iedere actie die bijdraagt aan het bereiken van zo'n oplossing." "Ik ben er zeker van dat mijn ideeën de gedachten weergeven, op dit moment, van tientallen landen over de hele wereld die uw land altijd met respect en achting hebben beschouwd."
Tot zover onze oproep voor een juiste en aanvaardbare oplossing.
Kort daarna, op 4 september 1990, in antwoord op een bericht uit Irak, bekrachtigde ik onze principiële positie die ik al eerder uiteengezet had en riep op tot een politieke oplossing voor de moeilijke situatie, die steeds complexer en onheilspellender zou kunnen worden en ernstige gevolgen voor de hele wereld zou kunnen hebben. We drongen opnieuw aan.
"Ik heb besloten u deze brief te schrijven, met het verzoek deze te lezen en goed te overdenken, zowel met het oog op de inhoud alsook omdat ik mij verplicht voel mijn gedachten met u te delen over een overduidelijke bittere realiteit; ik hoop dat mijn gedachten u van nut kunnen zijn, in deze periode waarin u een aantal dramatische beslissingen moet nemen."
"Ik ben van mening dat er onverbiddelijk een oorlog zal uitbreken als Irak niet bereid is om door middel van onderhandeling tot een politieke oplossing te komen, gebaseerd op de terugtrekking uit Koeweit. Een oorlog kan grote schade toebrengen in de regio, in het bijzonder in Irak, ondanks de moed waarmee het Iraakse volk bereid is te vechten."
"Het is de Verenigde Staten gelukt een grote militaire alliantie te organiseren, die niet alleen de NAVO omvat maar ook Arabische en moslimkrachten. In de politieke arena hebben de VS een zeer negatief beeld van Irak weten te creëren dat wordt geloofd door het grootste deel van de internationale gemeenschap als gevolg van de eerdergenoemde gebeurtenissen, die heftige reacties hebben teweeggebracht en vijandige gevoelens in de Verenigde Naties en in vele landen over de hele wereld. Dit betekent dat er ideale omstandigheden zijn geschapen voor de overheersings- en aanvalsplannen van de Verenigde Staten, terwijl de militaire en politieke condities voor Irak niet slechter zouden kunnen zijn aan de vooravond van een oorlog. Onder deze omstandigheden zou de Arabische wereld door een oorlog verdeeld raken gedurende een lange reeks van jaren. De Verenigde Staten en het Westen zouden hun militaire aanwezigheid in de regio voor onbepaalde tijd voortzetten, met desastreuze gevolgen, niet alleen voor de Arabische wereld maar ook voor de gehele derde wereld." "Irak stelt zichzelf bloot aan een ongelijkwaardig gevecht, waarvoor geen gegronde politieke rechtvaardiging is en waarbij het de steun van de internationale gemeenschap moet ontberen, met uitzondering natuurlijk van de sympathieën waarvan veel Arabische landen blijk geven."
Dit waren in essentie onze gedachten over de kwestie en we bleven Saddam vragen om zijn opstelling te wijzigen:
"Het mag niet gebeuren dat alles wat de Iraakse bevolking in de loop der jaren heeft opgebouwd en alle grote mogelijkheden van het land voor de toekomst, vernietigd worden door de geavanceerde wapens van het imperialisme. Als er te rechtvaardigen en onweerlegbare redenen waren om dat teriskeren, dan zou ik de laatste persoon zijn u te vragen deze opoffering uit de weg te gaan." "Gehoor geven aan de eis van de overweldigende meerderheid van de leden van de Verenigde Naties om u terug te trekken uit Koeweit moet nooit worden beschouwd als een schande of een vernedering voor Irak."
"Ongeacht de historische redenen, waarvan Irak vindt dat die zijn acties ten aanzien van Koeweit rechtvaardigen, is de realiteit dat de internationale gemeenschap vrijwel unaniem de door Irak gebruikte methode veroordeelt. En onder deze brede internationale consensus gaat het imperialistische plan schuil om Irak te vernietigen en de controle te krijgen over de energievoorraden in de gehele regio."
Helaas heeft geen van onze pogingen succes gehad.
Ja, in September 1973. Ik was in Algiers, bij een top van Niet-gebonden Landen en ik was op weg naar Hanoi, op uitnodiging van de Vietnamese regering. Vietnam was nog niet volledig bevrijd. Saddam Hoessein ontving mij op Bagdad Airport. Toendertijd was hij vice-president en nog niet de president van Irak, hij was de leider van de Baath Partij. Hij leek mij een respectabele man, was vriendelijk en liet me de stad zien, een zeer mooie stad met veel brede lanen en de brug over de Tigris en de Eufraat. Ik verbleef er slechts één dag. Terwijl ik in Bagdad was hoorde ik het nieuws over de staatsgreep in Chili, tegen Allende.
Wat is, vanuit militair oogpunt, uw mening over het verdedigingssysteem dat het Iraakse leger heeft gebruikt in de oorlog?
We hebben de oorlog zeer nauw gevolgd van maart tot mei 2003. Waarom heeft Irak zich niet verdedigd? Het is een mysterie. Waarom hebben ze de brug niet opgeblazen, zodat de VS-troepen niet verder konden gaan? Waarom hebben ze de munitiedepots niet opgeblazen en de vliegvelden, voordat de invallers ze innamen? Het is allemaal een groot mysterie. Zonder twijfel is Saddam verraden door een aantal van zijn leiders.
Alle landen sloten hun ambassade in Irak voordat de oorlog uitbrak, behalve Cuba. Hoelang bent u gebleven?
Onze ambassade bleef als enige, met de ambassade van het Vaticaan, in Bagdad. Zelfs de Russen waren vertrokken. Pas nadat de VS-troepen de hoofdstad van Irak binnenvielen gaven wij onze mensen de opdracht uit Irak te vertrekken. We konden niet van de vijf mensen in onze ambassade vragen het gebouw te verdedigen tegen twee legers. Onze diplomaten kregen een beveiligde uitgeleide en konden Irak zonder problemen verlaten. Hun papieren werden behandeld door een internationale organisatie en niet door de Amerikanen.
Wat is uw mening over hoe de situatie in Irak zich verder zal ontwikkelrn?
Naar mijn mening zal het volksverzet steeds intensiever worden zolang de bezetting van Irak voortduurt. Het zal een afschuwelijke hel worden en blijven. Daarom moet het eerste doel zijn de onmiddellijke overgave van de werkelijke macht aan de Verenigde Naties, en het begin van een proces om de soevereiniteit van Irak te herstellen en een wettige regering te vormen, als resultaat van een beslissing genomen door de Iraakse bevolking. Maar dat moet wel een betrouwbare en wettige beslissing zijn en niet één die het resultaat is van verkiezingen gehouden tijdens een neokoloniale, militaire bezetting. De schandalige verdeling van de rijkdommen van Irak moet ook onmiddellijk worden gestopt.
(*) Dit boek is in mei 2006 in de eerste druk verschenen onder de titel 'Fidel Castro, Biografía a dos voces', geschreven door Ignacio Ramonet, hoofdredacteur van Le Monde Diplomatique, in nauwe samenwerking met Fidel Castro en gebaseerd op meer dan honderd uur interviews met een toen nog gezonde Fidel. In september 2006 verscheen de tweede druk, onder de titel 'Cien horas con Fidel' (Honderd uur met Fidel), nadat een zieke Castro correcties en aanvullingen had aangebracht. In de interviews is onder meer gesproken over de geschiedenis van Cuba, de ontwikkelingen van de wereld in de 20e eeuw en de recente ontwikkelingen in de wereld van de 21e eeuw.
Bron: GRANMA, 6 januari 2006, vertaling J.Bernaven.