Wil van der Klift
Wie verwacht zou hebben dat de FNV, gesterkt door de verkiezingsuitslag, net als de Duitse vakbeweging forse looneisen zou stellen, komt bedrogen uit. Gaan we terughalen wat van ons werd afgepakt? Nee, vergeet het maar. Voorzitter Jongerius van de FNV hield in haar nieuwjaarsrede slechts een pleidooi voor een 'raamafspraak' in 2007 over participatie en werkzekerheid.
Inhoud: meer mensen aan de slag en doorstromen van mensen die werkloos worden naar sectoren met tekort aan personeel. Matchen heet dat in vaktaal. De FNV als bemiddelingsbureau. Geheel in lijn met de Lissabon-agenda, de SER-nota en het Groenboek van de Europese Commissie dat nu in Europa circuleert. De EU vindt "het tijd worden voor een hogere versnelling!" Daarin wordt met name een verdere flexibilisering van de arbeid voorgesteld. Laat duizend baantjes ontstaan en breek de reguliere werkgelegenheid (mede door versoepeling van het ontslagrecht) af, is het parool. Dát wordt bedoeld met meer werkgelegenheid scheppen. Dáártoe moet dat permanente scholingsaanbod komen. Scholen om van de ene werkplek naar de andere te kunnen hoppen. En de FNV maar 'bemiddelen'. En dat terwijl de arbeidsparticipatie in Nederland 73 procent bedraagt en in de Europese Unie 65 procent.
Waarschijnlijk is ook een verschil met Duitsland dat daar al bekend is wie de regering vormt. De Duitse grote coalitie van SPD en CDU/CSU stuit op steeds meer linkse oppositie, politieke, maar zeker ook uit de vakbeweging. De doodse stilte van de Nederlandse vakbeweging heeft zeer waarschijnlijk alles te maken met de kabinetsformatie. FNV- en CNV-leiding willen 'uiteraard' PvdA en CDA niet voor de voeten lopen, zo zijn immers de 'spelregels' in ons land. De FNV maakt liever met de werkgevers ongevaarlijke afspraken over scholing en doorstroming. Van om het even welk nieuw kabinet verwachten ze actieve ondersteuning van scholingsinstellingen en arbeidsbemiddeling. Dat klopt ook, want dat ligt geheel in de lijn van de verwachtingen. Dat een groot deel van de FNV-achterban uit protest op de SP heeft gestemd schuift men in de FNV-top terzijde, zeker nu er een redelijke kans bestaat op een kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie. "Na vier jaar van kil boekhouden en saneren" zou er door de FNV-top worden geluisterd naar de mensen, zei Jongerius voor de verkiezingen.
De hervorming van de verzorgingsstaat is niet klaar. Willen meer migranten aan het werk komen, dan zijn harde keuzes vereist. Ook een nieuw kabinet ontkomt daar niet aan, wist onderzoeker De Mooij van het CPB al in maart 2006. Verdere hervormingen zijn noodzakelijk om de sociale vrede te bewaren, stelde hij. Ondanks het feit dat Nederland ook volgens hem in Europa vooroploopt met de hervormingen, een echt gidsland dus, merkte hij op dat dat, gezien toekomstige ontwikkelingen, allemaal niet genoeg is.
Gezien het feit dat de Europese druk, gesteund door de Nederlandse ondernemers, hoge ambtenaren, economen en mediaspreekbuizen, om verder te bezuinigen levensgroot aanwezig is, kan de aarzelende houding van de vakbondstop in Nederland zeer negatief uitpakken. Zowel voor de werknemers en uitkeringsgerechtigden als voor de vakbeweging zelf. De politieke situatie in Duitsland verschilt niet zoveel van die in Nederland. Het ware beter om over de grenzen bij de buren te kijken en zich voor te bereiden op stormachtige tijden.
Zo 'geheim' zijn de formatiebesprekingen immers niet. De grote lijnen en het kader waarbinnen de onderhandelingen plaatsvinden, zijn allang bekend. Er zal hoe dan ook verder moeten worden hervormd en bezuinigd. Een afwachtende, voorzichtige en futloze vakbeweging is daarop niet het juiste antwoord. Wordt vervolgd.