Gaat Wouter Bos als minister van Financiën vooroplopen bij de komende bezuinigingen? Veel mensen hopen dat PvdA een rem zal zetten op de neoliberale aanvalsplannen. De kans dat dit gebeurt is onder Bos echter zeer klein.
|
Gaat Wouter Bos als minister van Financiën vooroplopen bij de komende bezuinigingen? Veel mensen hopen dat PvdA een rem zal zetten op de neoliberale aanvalsplannen. De kans dat dit gebeurt is onder Bos echter zeer klein.
|
Redactie
De onderhandelaars van CDA, PvdA en ChristenUnie hebben op hoofdlijnen een regeerakkoord bereikt. Op zaterdag 3 februari werd gemeld dat de coalitieonderhandelingen rond waren en de resultaten op 5 februari jl. naar buiten zouden worden gebracht. Het lijkt erop dat de 'heikele' punten in goed onderling overleg zijn 'opgelost'.
Alle partijen leveren wat in. Fractievoorzitter Wouter Bos gaat zeer waarschijnlijk als minister van Financiën plaatsnemen in het nieuwe kabinet nu er overeenstemming bestaat over de 2%-norm. Er valt op die manier iets meer te verdelen onder de bevolking.
CDA, PvdA en ChristenUnie gaan de overheidsbegroting baseren op een 'realistische' economische groeiraming, in plaats van op de 'voorzichtige' prognose van Zalm. De overstap van 'een voorzichtig' naar 'een realistisch begrotingsbeleid' geeft de beoogde coalitiepartijen een stuk meer financiële ruimte. Volgens het Centraal Planbureau zou er op deze wijze 2,2 mrd euro meer te verdelen zijn, eenderde meer dan in het 'voorzichtige' model. Nadat dit akkoord was gesloten bleek een post voor Wouter Bos in het kabinet plotseling wel mogelijk.
Of deze koerswending van Bos juist zal blijken te zijn valt te betwijfelen. De eerste berichten duiden immers op een - enigszins gematigde - voortzetting van het beleid van de eerdere kabinetten Balkenende. Het lijkt er weliswaar op dat er geen nieuwe grote hervormingen op stapel staan en er meer aandacht zal komen voor maatschappelijke investeringen. De aantrekkende economie laat inderdaad een kleine versoepeling van het neoliberale beleid toe en ook het feit dat het neoliberale beleid in Nederland al zeer fors was in vergelijking met veel andere Europese landen. Maar veel speelruimte is er niet. In sommige andere Europese landen, zoals met name in Duitsland, wordt inmiddels druk geëxperimenteerd met plannen die veel verder gaan dan de compromissen die tijdens de coalitieonderhandelingen in Nederland zijn gesloten. De neoliberale Europese trein is niet te stoppen en zal zijn tol vragen. De vaste wil om allerlei, voor de arbeiders schadelijke, wetgeving zo snel mogelijk in een nieuwe Europese Grondwet te proppen getuigt van de haast die er bestaat om de fundamenten van de vroegere verzorgingsstaten zo grondig en snel mogelijk af te breken.
Het lijkt erop dat het komende kabinet er een wordt van een beetje zuur en een beetje zoet. Hun motto zal waarschijnlijk worden: Mag het een onsje minder zijn? De huurliberalisatieplannen van Dekker zijn van de baan. Daarmee heeft de PvdA alvast heel wat wind uit de zeilen van de SP gehaald. De hypotheekrente van de huizenbezitter is nog even uit de wind gehouden, maar de (vroeg)gepensioneerden worden stevig aangepakt in de plannen. Daarenboven dreigen duizenden ambtenaren binnenkort de laan te worden uitgestuurd. Hun terechte strijd voor een salarisverbetering krijgt op deze manier nog een extra dimensie. Is de nieuwe coalitie in staat aan de 'tot-hier-en- niet-verder-eis', gesteld tijdens de laatste verkiezingen door de Nederlandse bevolking, te voldoen?
De politiek leider van de PvdA zou in het kabinet moeten, wordt er beweerd. Om te laten zien dat hij - en daarmee ook zijn partij - vertrouwen heeft in het regeerakkoord en het nieuwe kabinet. Een moeilijke gok, want de SP(misschien straks GroenLinks ook weer?) staat ter linkerzijde klaar om elke politieke fout af te straffen. Veel stemmers gaven tijdens de afgelopen verkiezingen al het signaal af te begrijpen dat de SP een nieuwe sociaaldemocratische partij is, die idealen heeft en verdedigt die de PvdA vroeger had, vóór het nieuwrealistische akkoord van Wassenaar door Wim Kok werd gesloten. Wat dat betreft heeft de progressieve kiezer een stuk meer keuzemogelijkheid. De tradionele sociaaldemocratie schoof op naar het politieke midden en soms zelfs verder naar rechts. De SP dook in dat gat en vertegenwoordigt heel wat waarden van de PvdA van weleer.
Is het toeval dat de PvdA wel akkoord gaat met het CDA-stokpaardje, de 'hypotheekrenteaftrek' die bescherming biedt aan grote aantallen mensen die tot de middengroepen behoren, maar tegelijkertijd een aanval op grote delen van de arbeidersklasse toelaat? Of maken de sociaaldemocraten die keuze bewust? Laten ze de mensen die op hun zestigste versleten zijn over aan de nieuwe sociaaldemocratische partij, de SP? Laat de PvdA de vakbondsleden over aan de SP? Laat de PvdA de gewone ambtenaren over aan de nieuwe sociaaldemocraten van de SP?
De tijd zal het leren. De NCPN verwacht echter dat het geen gelopen zaak is dat een coalitie van CDA, PvdA en CU de rit uitzit. Volgens de NCPN staan we pas aan het begin van steeds hardere aanvallen op de bevolking. Elders in de krant gaan we in op de Europese plannen gericht op de afbraak van het arbeidsrecht. Het is maar één, maar zeer belangrijk, onderdeel van de plannen om Amerikaanse toestanden in Europa te bewerkstelligen. Want alleen als de arbeiders en uitkeringsgerechtigden genoegen nemen met minder loon en voorzieningen, bereid zijn te werken tot ze er bijna bij neervallen, kunnen de Europese ondernemers concurreren, en dus overleven. De aanvallen kunnen wat worden gematigd, wat worden uitgesteld of in mooie woorden worden verpakt, maar binnen zeer korte tijd zal de Nederlandse bevolking ermee worden geconfronteerd. Dat is realiteit en geen doemdenken. Wie dit niet ziet schept gevaarlijke illusies. Onder kapitalistische verhoudingen is geen terugkeer mogelijk naar de mooie (sociaaldemocratische) tijden van weleer. Het was en blijft strijden tegen sociaal onrecht én socialisme, of bukken en maar zien waar het schip strandt.
Wat er ook wordt besloten in geheime of openbare coalitievergaderingen, de harde Europese werkelijkheid dwingt tot verder bezuinigen, tot nieuwe draconische maatregelen. De enige echte weg vooruit is die op weg naar het socialisme. En dat socialisme mag best van de 21ste eeuw worden genoemd.