Redactie binnenland
Enkele Nederlandse organisaties voor goede doelen als kankerbestrijding of dierenbescherming hebben hun geld geïnvesteerd in onder meer producenten van clusterbommen en sigaretten. Dat bleek in de uitzending 'Bankgeheimen' van het Nederlandse televisieprogramma Zembla, dat handelde over de dubieuze beleggingsstrategieën van vier grote Nederlandse banken: ABN AMRO, ING/Postbank, Fortis en Rabobank.
"De banken, maar óók de goede doelen zitten goed fout." Voor Zembla-researcher Marcel van Silfhout lagen de dubieuze beleggingen van de banken "iets meer voor de hand". Zembla legde in maart 2007 al de relatie tussen Nederlandse pensioenfondsen en clusterbommenproducenten bloot. Van Silfhout verwachtte "dus heus wel íets te vinden" en is vooral verrast door de beleggingen van organisaties voor goede doelen "Voorbeelden als het KWF Kankerbestrijding dat in de sigarettenindustrie belegt, zijn werkelijk absurd."
In Nederland brengen ongeveer 30.000 organisaties voor goede doelen samen 1,5 miljard euro aan vermogen bij banken in bewaring. Zembla onderzocht veertien organisaties. Vier van hen zaten via hun bank met hun geld in bedrijven die kinderarbeid gedogen, clusterbommen- en landmijnenproducenten, vervuilende mijnbouw of firma's die investeren in landen waartegen een VN-boycot geldt wegens schending van mensenrechten.
Zo heeft het KWF Kankerbestrijding, een organisatie die opkomt tegen kanker, een deel van zijn vermogen belegd in de vier grootste beursgenoteerde tabaksfabrikanten van de wereld. Ook het Prins Bernhard Cultuurfonds (PBC), de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) en de Dierenbescherming houden er enkele controversiële beleggingen op na.
De directie van het KWF Kankerbestrijding zegt in Zembla geschokt te zijn. Directeur T. Hanselaar noemt zijn eigen investeringen in de sigarettenindustrie "absoluut onaanvaardbaar". (...) Uit het ZEMBLA-onderzoek blijkt dat het KWF ook geld belegd heeft in andere dubieuze bedrijven zoals clusterbommenproducenten en bedrijven die zich schuldig maken aan kinderarbeid. Hanselaar: "Daar schrik ik van." Net als Hanselaar zeggen ook PBC-directeur A. Esmeijer en KNRM-directeur R. Boogaart dat ze de controversiële beleggingen onmiddellijk stopzetten. (...)De Vereniging Milieudefensie en de Socialistische Partij (SP) kondigen aan weg te gaan bij ING/Postbank omdat deze bank in klimaatschadelijke bedrijven en in clusterbommen en landmijnen investeert.
Opmerkelijk is dat OXFAM/Novib in de uitzending verklaart dat haar eigen huisbank (ABN AMRO) defensiebedrijven financiert waarvan de wapens uiteindelijk terecht zijn gekomen in door de VN geboycotte landen zoals Soedan (Darfur). Daar worden op grote schaal mensenrechten geschonden. Directeur Papma noemt dat "verschrikkelijk", maar overweegt niet bij deze bank weg te gaan. ABN AMRO steunde de afgelopen jaren vier projecten van de ontwikkelingsorganisatie met 750.000 euro. Ook financierde de bank de jubileumkrant toen OXFAM/Novib 50 jaar bestond.
Volgens researcher Silfhout is de boodschap van Zembla tweeledig. "Ons onderzoek zegt iets over de vier grote banken. Nederlandse banken beheren bij elkaar 3000 miljard euro. Juist deze vier banken zeggen dat ze netjes,duurzaam en bewust beleggen, maar wat gebeurt er als ze hun mooie woorden niet waarmaken? Wat betekent dit voor mij als individuele klant? Dan denk je toch "als ik ze nú niet kan geloven, hoe moet ik dat dan in de toekomst doen?"
"Uiteraard zegt de uitzending ook iets over de organisaties voor goede doelen. We hebben nu slechts globaal onderzocht en we kwamen tot deze resultaten. Een topje van de ijsberg. Als we van de 30.000 goede doelen nu eens driehonderd organisaties onder de loep zouden nemen, wat zouden we dan vinden? Bovendien, als wij gewoon uit jaarverslagen kunnen halen waarin de betrokken banken ons geld beleggen, kunnen organisaties als het KWF dat ook. Het is meer dan helder: de banken, maar óók de goede doelen zitten goed fout." (IPS/N.Ancher, 11-6-2007)