Dalia Acosta
Het is een revolutie waar zelfs Cuba tot nogtoe voor terugschrok. Het Cubaanse politbureau beraadt zich over een voorstel om homostellen dezelfde burgerlijke rechten te geven als alle andere paren. Alleen van het homohuwelijk is voorlopig nog geen sprake.
Als het voorstel het haalt, gelden voor Cubaanse homo's en lesbiennes dezelfde eigendoms- en erfenisrechten als voor hetero's. Ze zullen ook precies hetzelfde recht hebben om kinderen te adopteren of vruchtbaarheidsbehandelingen te ondergaan. Dergelijke behandelingen zijn nu alleen weggelegd voor getrouwde paren.
Het voorstel is uitgewerkt door de niet-gouvernementele Federatie van Cubaanse Vrouwen, met steun van het Nationaal Centrum voor Seksuele Opvoeding (Cenesex), een overheidsorgaan. "We hopen dat de tekst dit jaar nog in het parlement kan worden besproken", zegt Mariela Castro, de directeur van Cenesex en de nicht van Raúl Castro, de waarnemende president. "Maar dat hangt niet van ons af en er is natuurlijk veel weerstand."
Tegenstanders vinden dat de Cubaanse samenleving "er nog niet klaar voor is". Vooral adoptie door homoparen stuit op veel kritiek. "Ostentatieve uitingen van homoseksualiteit" waren decennialang verboden op Cuba. Na de Cubaanse revolutie in 1959 werden honderden homo's naar strafkampen gestuurd. Tot het begin van de jaren '80 werd homoseksualiteit als een afwijking gezien die onverenigbaar was met de revolutie. Homo's werden weggehouden van de universiteit en belangrijke functies onthouden.
Maar volgens experts werden met de hervorming van de strafwet in 1997 alle homofobe bepalingen uit de wetteksten geschrapt. De Cubaanse staatsomroep haalt homo's ook al enkele jaren uit de kast. Dit jaar zond de omroep voor het eerst 'Fresa y Chocolate' uit, een Cubaanse film uit 1993 waarin de vriendschap tussen een homo en een jonge communistische militant centraal staat. Toch vindt Mariela Castro dat haar initiatief op "heel weinig steun" kan rekenen van de staatsmedia.
Het homohuwelijk staat nog niet op de agenda. Daarvoor is een grondwetswijziging nodig: artikel 36 van de Cubaanse grondwet zegt immers dat een huwelijk een "vrijwillige unie is tussen een man en een vrouw." "Dat voorstel dienen we in als de tijd er rijp voor is", zegt Mariela Castro.
Maar ook stellen die niet getrouwd zijn hebben veel rechten op Cuba. De Cubaanse wetgever geeft twee mensen die zonder enige officiële band samenleven dezelfde rechten als getrouwde paren; ook kinderen van dergelijke paren worden niet achtergesteld.
Als het politbureau - het machtigste beslissingsorgaan op Cuba - en het parlement het licht op groen zetten, wordt Cuba het eerste land in de Cariben waar homo's en lesbiennes gelijkberechtiging afdwingen. In Latijns-Amerika hebben alleen Mexico, Argentinië en Brazilië wetten die de rechten van homo's erkennen. In de Cariben zijn er nog landen als Jamaïca waar op relaties tussen twee mensen van hetzelfde geslacht zware straffen staan. (IPS, 17-6-2007)