Marian Eikelhof
Het stralende weer en de uitgelaten stemming waarin we met twee auto's naar de praktijk van Geneeskunde Voor Het Volk in Deurne, Antwerpen, vertrokken op vrijdag 24 augustus jl, zouden de ingrediënten kunnen vormen van een geslaagd schoolreisje.
Geheel in de sfeer van de marxistische zomeruniversiteit ging er echter een serieuze vraagstelling schuil achter onze excursie: hoe functioneert een organisatie die medische hulp biedt waar weinig kosten en administratieve kosten aan zijn verbonden in een tijd waar overal een prijskaartje aan hangt? En hiermee verweven de vraag: wie zijn de mensen die hier werken, welke ambities hebben zij, en met welke tegenslagen van buitenaf krijgen zij ongetwijfeld te maken in hun werk?
De uitnodiging voor ons bezoek ontstond doordat een van de Nederlandse deelnemers ziek werd en met spoed naar een dokter moest. Zij kon meteen terecht bij de huisartsenpraktijk. Hier raakte ze zo onder de indruk van het werk op de post, zowel op het gebied van gezondheidszorg als het politieke werk, dat zij vroeg of andere Nederlanders ook een bezoek mochten brengen. Hierop volgde een spontane uitnodiging.
Uiterst hartelijk werden we ontvangen door mevrouw Els Roes, de directeur van de instelling. Zij legde ons uit dat er elf praktijken van Geneeskunde Voor Het Volk zijn opgericht in België, die nationaal zijn georganiseerd voor politiek werk en management.
Wanneer je als arts ertoe besluit in één van deze vestigingen te gaan werken, stelt dat niet alleen eisen aan je vakmanschap. Naast de nodige arbeidsgerelateerde vaardigheden, wordt een grote politieke betrokkenheid van je gevraagd. Op basis van hun inzet op het politieke vlak spelen de dokters, vroedvrouw, acupuncturiste en andere medewerkers van de praktijk in Deurne een belangrijke rol in de gemeenschap.
Door zich te vestigen in dezelfde wijken als waar ook de patiënten wonen, wordt hun betrokkenheid zichtbaar voor de mensen. Bovendien kunnen de medewerkers beter inspelen op de politieke actualiteit in de buurt waar zij wonen. Nu zetten zij zich bijvoorbeeld in om tegen te houden dat een ziekenhuis in de regio tot sluiting wordt gedwongen.
Dat de acties van de praktijk van Geneeskunde Voor Het Volk een breed draagvlak kennen onder de bevolking blijkt uit het feit dat in 2006 Dirk van Duppen, lid van de Belgische PVDA, gekozen is in de districtsraad van Deurne. In het verleden zijn er weliswaar pogingen door de orde van Geneesheren ondernomen om deze gezondheidsorganisatie, waarbij het belang van de patiënten vooropstaat en geen winstoogmerk wordt nagejaagd, te ondermijnen, maar deze zijn stuk voor stuk mislukt. Toen de praktijk 'concurrentievervalsing' ten laste werd gelegd, rezen zoveel proteststemmen op van de verontwaardigde bevolking, dat de aangespannen rechtszaak met groot gemak werd gewonnen.
De kwaliteit van de zorg die door de praktijk voor geneeskunde voor het volk wordt geboden stemt dan ook tot grote tevredenheid. Omdat geen kosten zijn verbonden aan de medische hulp, stellen patiënten het bezoek aan de huisarts niet uit. Bovendien wordt gemiddeld twintig minuten uitgetrokken voor een consult, terwijl een patiënt zich in een reguliere praktijk moetbehelpen met een doktersbezoek van maximaal tien minuten.
De patiënt durft door het laagdrempelig karakter van de zorginstelling eerder aan de bel te trekken met klachten en voelt zich gerespecteerd doordat hij voldoende tijd en aandacht krijgt om zijn verhaal te doen. De arts doet zijn of haar werk met meer plezier, nu hij/zij niet langer wordt opgejaagd door de klok. Deze rustige sfeer valt op wanneer wij een rondleiding door de praktijk krijgen van Els. Uit de keuken stijgt een verleidelijke spaghettigeur op en zitten artsen op hun gemak met elkaar te lunchen. De ruimtes zien er schoon uit en zouden bijna iets gezelligs krijgen door de grenenhouten meubilering, ware het niet dat een onderzoekstafel toch ook doet herinneren aan de minder plezierige kanten van een bezoek aan de dokter.
Er is een ruime vergaderzaal die gebruikt wordt voor vergaderingen en politieke debatten. Teneinde het grote enthousiasme waarmee men zich inzet vast te kunnen houden, wordt echter niet alleen gedebatteerd en gewerkt. Sinds kort zijn een wandel- en fietsclub opgericht waar voor een gezonde geest in een gezond lichaam kan worden gezorgd. De enthousiaste PVDA'ers vroegen ons tenslotte om de uitnodiging voor een bezoek van andere Nederlanders over te brengen aan de NCPN.