Redactie Binnenland
Toen Johannes Heesters, de 104-jarige Duitse zanger en acteur van Nederlandse afkomst, aangaf eindelijk weer eens in Nederland te willen optreden, ontspon zich een discussie over zijn opportunisme tijdens het naziregime. Het voor deze gelegenheid opgerichte comité 'Heesters Raus', bestaande uit leden van de AFVN, de CJB en de NCPN, drong veelvuldig tot media door. Dat veroorzaakte een stevig debat, met veel ingezonden brieven in de kranten en optredens in praatprogramma's op televisie.
Het veel gehoorde "laat die oude man toch optreden" werd zoveel mogelijk beantwoord met verhalen over hoe Heesters carrière maakte in Hitler-Duitsland tegen de achtergrond van het wegvoeren van zijn joodse collega's naar de kampen, waar ze werden vermoord. Het feit dat 'Jopie' Heesters nooit enige spijt heeft getoond over zijn opportunistische gedrag, steekt veel oude en jonge antifascisten.
In Duitsland is Heesters bekend door zijn talloze rollen in bekende, meestal mierzoete, zang- en dansfilms, en is vooral ook de laatste decennia bekend omdat hij, zo oud als hij is, nog steeds optreedt. Een grote wens van hem was nog één keer in zijn geboortestad Amersfoort te mogen zingen. De directeur van theater De Flint zag waarschijnlijk hierin een goede kans 'zijn' theater in de schijnwerpers te zetten. En dat is gelukt gezien de media-aandacht.
Maar er was ook kritiek: was dit optreden niet de start van een eerherstel van een fascisten-vriend? Wat Heesters het meest in het verkeerde daglicht stelt is zijn bezoek in 1941 - meegetroond door zijn fans in het Hitlerregime waaronder Hitler zelf - aan het concentratiekamp Dachau en zijn mogelijke optreden voor de kampbewakers van joden, communisten en andere progressieven. Dat laatste heeft hij altijd ontkend.
Misschien is de beschuldiging van oorlogsmisdaden te zwaar, maar de tegenstelling van zijn gruwelijke opportunistische gedrag, dat hem zijn beroemdheid en zijn rijkdom opleverde, met de gelijktijdige vervolging en moord op joodse en progressieve artiesten is iets dat niet vergeten dient te worden.
De voorstelling ging, ondanks de dreiging van verstoring door het Comité, gewoon door; wel met overdreven zware inzet van detectiepoortjes, legitimatieplicht en Mobiele Eenheid. Heesters heeft zijn open doekjes en zijn lovende recensies binnen, hij is zelfs van plan nog eens op te treden in Nederland. Buiten voor het theater stond echter deze eerste keer wel een groep van bijna honderd oude en jonge antifascisten die duidelijk maakte dat er van eerherstel geen sprake kan en mag zijn.
De demonstranten stonden voor De Flint om onder de aandacht te brengen dat bagatelliseren van het Hitler-fascisme, in de vorm van het goedpraten van het opportunisme van Heesters, anno 2008 nog op verzet kan rekenen. Er dreigt namelijk een reëel gevaar dat we niet meer alert genoeg zijn op de nieuwe verschijningsvormen van het fascisme en dat de oude vormen worden weggemoffeld. Zoals antifascisten steeds weer duidelijk maken: fascisme is geen mening, maar een misdaad!
De zaak Heesters past daarom ook in de lijn van de herschrijving van de geschiedenis van het Hitler-fascisme, waarbij de economische dimensie (als kapitalisme in doodsnood) en de rol van communisten in het verzet ertegen (CPN in de Februaristaking) en in de uiteindelijke overwinning van het Rode Leger, worden weggepoetst of verdraaid.
De huidige sociaaleconomische ontwikkelingen, de zich aankondigende crisis in verschillende delen van wereld, waaronder Europa, scheppen een gunstig klimaat voor vormen van opkomend fascisme. De sociaaleconomische situatie in ons land is niet te vergelijken met de omstandigheden waaronder Hitler, gesteund door het Duitse grootkapitaal, zijn greep naar de macht deed. Maar het openlijke racisme van een figuur als Wilders draagt de nodige kiemen in zich - onder de dreigende verslechterende economische omstandigheden - om uit te groeien tot moderne vormen van fascisme. Het verzet onder de bevolking tegen de kabinetten Balkenende, het huidige incluis, wordt nu al teveel gekanaliseerd door rechts-opportunisten als Wilders en Verdonk die een klimaat scheppen van angst en haat. Het is met name dit verhaal dat aan de optredens van Heesters moet worden verbonden. Want dat Heesters nu de mogelijkheid krijgt voor eerherstel zegt evenveel over de gevaren van deze tijd, als over zijn gedrag toen.
Nooit meer fascisme, toen niet, nu niet!
zie ook: http://www.afvn.nl