Rinze Visser
Wat hadden ze het mooi voor elkaar. Hij met vervroegd pensioen. Zij drie dagen in de week werken bij een groentebedrijf. Hij, die jarenlang ver buiten de woonplaats had gewerkt en alleen de weekeinden thuiskwam, zou nu eens echt van het leven kunnen genieten. Als hij straks vijfenzestig zou worden had hij recht op een redelijk bedrijfspensioen naast zijn AOW. En dan was er ook nog dat andere waarvan hij straks, als de pensioengerechtigde leeftijd was aangebroken, maandelijks een bedrag kon verwachten. Zij zouden het wel rooien met z'n tweetjes.
Maar zoals het leven is, er kan van alles misgaan. Je kunt pech hebben. Hij overleed plotseling. Bij al het leed dat dit voor haar betekende, viel ze ook nog buiten de boot voor een nabestaandenuitkering. Op de verkeerde dag geboren. Gevolg van modernisering van sociale wetgeving... Maar ondanks dat, die paar dagen in de week werken - langer kon ze het vanwege haar zwakke rug niet volhouden - met het weduwebedrijfspensioentje en ook nog met 'dat andere', zou ze het wel redden. Lang geen vetpot, maar dan hoefde ze gelukkig niet voor een aanvulling naar de bijstand...
Zo ging dat, maar niet voor lang. Er kwam een brief van een bekende verzekeringsmaatschappij waar 'dat andere' elke maand vandaan kwam. Mevrouw, u heeft geen recht op 'dat andere'. Alleen uw man zou, bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, er recht op hebben gehad. Niet u, omdat aan 'dat andere' geen nabestaandenrecht verbonden is. U moet terugbetalen. Heel veel terugbetaLen. Na veel heen en weer geschrijf was de maatschappij, mede omdat daar de fout had gelegen, bereid een deel van het terug te vorderen bedrag kwijt te schelden. Maar wat er overbleef aan schuld was nog heel veel. Op een zekere dag kwam er weer een brief van de maatschappij. Deze, waar ook het pensioenfonds van de overleden man was ondergebracht, deelde mee dat dit pensioen niet meer uitbetaald zou worden, totdat 'dat andere', dat terug te vorderen bedrag, ermee zou zijn verrekend.
Daar zat zij. Aangewezen op die paar dagen zware, laagbetaalde arbeid. Haar zwakke rug had haar al eerder doen verzuchten: kon ik maar een dag minder werken. Wat nu nog aan inkomen restte was veel te weinig om van te kunnen leven. De bijstand, waarvan ze had gedacht die op afstand te kunnen houden, werd haar laatste houvast. Aanvullende bijstand aanvragen. Verplichte inschrijving als werkzoekende voor de overige uren bij het CWI (Centrum voor Werk en Inkomen), zo'n vijfentwintig kilometer verderop. Zo was ook hier Nederland gemoderniseerd... Er moest van alles geregeld worden, onder andere de huursubsidie, die nu veel te laag was.
Lezers, ik zal u niet vermoeien met de onvoorstelbare bureaucratie en tegenwerking, met de respectloze behandeling, met de treiterijen die haar ten deel vielen. Een paar jaar geleden heb ik daar al eens over geschreven.
Het gaat nu om het heden. Zij ontvangt ziekengeld - werken werd op den duur onmogelijk - en een aanvulling van de bijstand. Of dat bij elkaar overeenkomt met het voor haar geldende sociaal minimum? Het is nauwelijks te controleren. Maar bij het omrekenen van de vierwekelijkse betaling van het ziekengeld in een maandbedrag door de bijstandsdames en -heren gaat wel zoveel mis dat er zeker geld bij inschiet. Zo hebben deze kleine machthebbers destijds besloten het ontbreken van het bedrijfspensioen te betalen als leenbijstand wat, na meerdere verzoeken dit om te zetten in regulierebijstand, nog steeds zo is. Leenbijstand is geen normaal inkomen waarover ook vakantiegeld wordt berekend. Over dat bedrag wordt dus geen vakantiegeld uitbetaald. Alleen al hierdoor loopt zij jaarlijks honderden euro's mis.
Zij ziet uit naar het tijdstip waarop het teveel ontvangen 'andere' is afgelost met haar pensioen. Dan zal zij immers haar pensioen weer ontvangen. Haar lichamelijke gezondheid is er niet beter op geworden. En WAO-uitkering (inmiddels wia, modernisering!) in het verschiet? Weer recht op pensioen? Wat zeg je tegen zo'n persoon? Wat zeg je tegen iemand die hoop op financieel iets betere tijden heeft? Wat zeg je tegen iemand die, net als zoveel andere mensen, nauwelijks enig idee heeft van wat er op politiek-sociaal gebied veranderd is en nog veranderen gaat? Moet je zeggen dat ze er rekening mee moet houden dat als zij weer recht krijgt op uitbetaling van haar pensioen, 'de bloedraad van de bijstand dat bedrag van haar terugverlangt? Want het is toch leenbijstand? En fatsoenlijke mensen, ook al zijn ze arm, betalen dat wat ze geleend hebben toch keurig terug?
Heel Nederland, negentiende van Europa, meer dan de halve wereld in de ban van een film. De film van Wilders. Over wat ik zopas vertelde en wat maar één voorbeeld is van hoe heel veel mensen gemangeld en vernederd worden? Nee, daar gaat die film en alle commotie niet over. Zonder ook maar enige last van mediatumult zijn door parlementaire meerderheden al heel veel sloopvergunningen afgegeven. Deze al jarenlang durende oorlogsfilm is nooit gerecenseerd. Niet: komt dat zien, komt zien wat hier gebeurt..!
Wel: toeschouwers niet gewenst. Zeker de miljoenen jarenlang gedemoniseerden - de arbeidersbevolking - mochten die film niet zien. Want wat het oog niet ziet, wat het hart niet deert... Jazeker, er waren tijden dat deze mensen hun eigen recensenten hadden.
De film van Wilders. Laat de mensen maar over godsdiensten twisten, opdat het maar niet over mensen zal gaan. Opdat het maar niet over macht en onmacht zal gaan. Niet over machtsmisbruik. Niet over armoede en rijkdom. Zodat de tegenstander van Wilders kan wijzen op de toename van vrouwen met hoofddoekjes op onze universiteiten; over de toename van allochtone politieagenten. Opdat het maar niet over vrouwen (met of zonder hoofddoek) en mannen zal gaan die aan de basis van de economie staan en van wie het inkomen en rechten en voorzieningen voortdurend onder druk staan. Films hierover zijn taboe in deze maatschappij. Omdat ze het systeem zouden critiseren en niet religie op de voorgrond zouden plaatsen.
Waar zijn de films over de lotgevallen van bijvoorbeeld de in dit stuk genoemde vrouw? Waar blijft de 'film van ome Willem', waarin verhaald wordt over de afwijzingen van noodzakelijke voorzieningen en het beknibbelen op het aantal hulpuren in de thuiszorg? Waar blijven de films die niet over hoofddoekjes gaan, maar over hoofdzáken?