Rinze Visser
Zomer 2008. Je wilt een week weg, met vacantie. Even weg uit de drukte, even weg van het beroep dat steeds op je gedaan wordt. De laatste raads- en commissiebijeenkomsten en dan... Rust? Vergeet het maar. Brieven schrijven, bezwaarschriften schrijven. Zal het nooit ophouden?
Zolang de chaotische toestand bij de belastingdienst voortduurt, de op personen gerichte politionele acties van de sociale dienst en de door nog andere instellingen gezaaide verwarring blijven bestaan, zul je als ter plaatse bekende communist blijven worden aangesproken. Chaos, incompetentie. Politieke verantwoordelijkheid? Vroeger, ja vroeger. Toen werden ministers, zelfs hele regeringen om veel minder naar huis gestuurd. Na alle verzelfstandigingen en privatiseringen worden politieke verantwoordelijkheden in zware nevel gehuld. Hoewel allerlei op het oog kleine zaken te herleiden zijn tot grote, belangrijke politieke ontwikkelingen, kan een en ander er gemakkelijk toe leiden de grote ontwikkelingen uit het oog te verliezen.
Lopend op straat word je aangeschoten door twee werknemers van de woningstichting die hun grote zorg uitspreken over de fusiebesprekingen waar hun werkgever mee bezig is. De nadelige gevolgen van zo'n fusie voor huurders en personeel worden met klem benadrukt. Kan de NCPN dit aan de kaak stellen? Hopelijk maakt het een discussie los. Ook hier: gevolgen van al eerdere verregaande politieke veranderingen.
Lezend in een tijdschrift en dan denkend aan wat daarvóór al tot je is gekomen word je ineens wakker en kom je tot de conclusie dat de grote ondernemers, de multinationals voorop, met een ethisch tegenoffensief bezig zijn. Hoe wordt er op de werkvloer en op straat over de 'captains of industry' en de hoge bankbazen gesproken? Schaamteloze zelfverrijking, zakkenvullers, asociale hebzuchtigen, niets ontziende egoïsten, dat zijn zo de gangbare kwalificaties waarmee deze lieden worden neergezet. Geen mooie woorden dus. Het woord 'kapitalisme', dat na de ineenstorting van het socialisme in Oost-Europa geleidelijk aan bij grote delen van het volk een imago van positieve onvermijdelijkheid had gekregen, heeft inmiddels een steeds negatievere klank. Dat zou wel eens een voedingsbodem voor opleving van de sociale strijd kunnen zijn...
Sinds enige jaren is er dan een propagandaoffensief dat het kapitalisme en het ontstane negatieve imago in positieve richting moet ombuigen. Wie goed oplet zal ontdekken dat aan dit offensief niet te ontkomen is. Artikelen in bladen en kranten, radio- en tv-programma's, in reclamespotjes, overal is het merkbaar. Het kapitaal is bezig te laten zien dat niet zakkenvuIlerij, zelfzucht zijn aard is, maar dat men, integendeel, bezig is de aarde en de mensheid voor ondergang te behoeden. Groen, armoedebestrijding, eco, klimaatverandering, co2-uitstoot, tropische regenwouden, sociaal-ondernemerschap, het is de taal van de milieuactivist en van de sociale rechtvaardigheid. Alsof men wil zeggen: eerst de mensen, niet de winst. Mooie woorden dus...
Maar, koop wel onze producten, opdat wij met de winst goed kunnen doen. Heeft dat alles ook invloed? Hoorde ik laatst niet een jongetje op de vraag 'wat wil jij later worden?' antwoorden: "rijk, want dan heb ik veeI geld om goede dingen mee te doen, mensen te helpen"? Zo probeert men het imago vande miljoenengraaiers, van de uitbuiters, te veranderen in dat van weldoeners.
Parallel hieraan is er op sluipende wijze een offensief aan de gang dat het beeld van de overheid in positieve zin wil bijstellen. De 'weg met ons'-cultuur die nodig was om privatisering van overheidsdiensten, van volkseigendom acceptabel te maken, is zo langzamerhand opgelost in een decentralisatiehausse, waarin de rijksoverheid terug moet treden ten gunste van de gemeentelijke overheden. Dicht bij de mensen, daarmee een schijn van democratie voorhoudend. Ook hier kan men gerust spreken van een offensief. VNG-voorzitter Jorritsma op het congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten: "Nooit waren er minder mensen afhankelijk van een bijstandsuitkering; een prestatie waar we trots op mogen zijn". Dat was volgens haar het resultaat van een voorbeeld hoe goed het is om rijkstaken naar de gemeenten over te hevelen.
Voor ons, zeker gezien de ervaringen ermee, een voorbeeld van hoe landelijke, ten behoeve van het kapitaal verscherpte sociale wetten en daaruit voortvloeiend harder optreden tegen mensen ter uitvoering bij de gemeenten worden gelegd.
Wat zegt voormalig premier Lubbers op dit congres hierover? "Participatie is niet lief zijn voor elkaar, maar eisen stellen, mensen aanspreken. Voor je 27ste heb je twee mogelijkheden: of je werkt of je studeert. Je krijgt geen uitkering, kies je voor de derde weg, een leven op straat, dan pikken we dat niet. Je krijgt een nieuwe kans, maar dat vergt wel een constante begeleiding". Paul Schnabel (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau) op datzelIde congres, na gezegd te hebben de angst voor globalisering onterecht te vinden: "Kijk naar de mogelijkheden van de mensen die zich in de wereld verplaatsen. Denk terug aan de VOC als inspiratiebron. Gemeenten kunnen het altijd nog wel winnen van de wereld".
Zo valt het oppoetsen van het kapitalistisch imago en dat van de overheid hier samen en worden de roof en plundertochten waar redelijk denkende mensen van walgen op de plaats gezet van de positieve onvermijdelijkheid. Trots op Nederland... Wat Verdonk en consorten op platvloerse wijze uitkramen, krijgt hier een schijn van wetenschappelijkheid. Ditmaal dus uitgesproken op een voornaam en geacht forum als het congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Op alle terreinen hebben de bezittende en heersende klassen een ideologisch offensief ingezet. Ook bij de aan het grootkapitaal dienstbare overheid. Zij begrijpen heel goed dat hun al reeds behaalde overwinningen en nog te behalen overwinningen op de positie van de arbeidersbevolking geen blijvende zullen zijn als zij ook niet ideologisch de strijd tegen hun afkalvend prestige aangaan. Wij moeten toegeven dat wat er in het belang van de arbeidersbevolking en de arme massa's in de wereld tegenover wordt gesteld, nog niet zo veel voorstelt. Dus: de handen uit de mouwen, de geesten op scherp!