De orkanen 'Gustav' en 'Ike' hebben vreselijk huisgehouden op Cuba. 'Gustav' teisterde Cuba op 30 augustus en 'Ike' een week later. Nadat 'Gustav' in het westen van het land enorme vernielingen aanrichtte, raasde 'Ike' over het hele land. 'Gustav' haalde windsnelheden van 320-340 kilometer per uur. In dat gebied wordt zelden zo'n harde wind gemeten. In 1953 bedroeg de windsnelheid in Mexico tijdens een wervelstorm 286 kilometer per uur. Orkaan Ike kwam in het uiterste zuidwesten van Cuba aan land en bewoog zich vervolgens in noordwestelijke richting over het eiland. Cuba wordt vaak geplaagd door noodweer, maar niet eerder is daarbij zoveel schade aangericht.
Dankzij de massale en goed georganiseerde preventiemaatregelen - 2,8 miljoen (alleen Ike) mensen werden tijdelijk geëvacueerd naar veiliger oorden waarvan 500.000 in evacuatiecentra, meer dan 87.000 mensen namen taken op zich in de burgerbescherming - lieten slechts zeven Cubanen het leven. Zo'n 500.000 geëvacueerde Cubanen werden in, door de overheid geregelde, bussen en vrachtwagens (meer dan 10.000) vervoerd naar opvangcentra, waar schone bedden, douches, gratis voedsel en medische hulp voorhanden zijn (zie foto's). De anderen vonden onderdak bij vrienden en buren.
Maar de verwoestingen zijn desastreus. Zo'n 444.000 woningen hebben schade opgelopen. Daarvan zijn tussen de 60.000 en 120.000 min of meer volledig verwoest.
Veel oogsten hebben zware schade opgelopen. In de provincie Las Tunas bijvoorbeeld is 90 procent van de oogst verloren gegaan. De totale schade beloopt meer dan 4 miljard dollar, dat is 10 procent van het bnp. Andere cijfers spreken van 5 miljard dollar.
Heel wat hospitalen en poliklinieken zijn ernstig beschadigd, vooral in het oosten van het land. Ook vakbondslokalen zijn getroffen. In Matanzas bijvoorbeeld is het vakbondskanstoor bijna volledig ingestort.
Ondanks deze enorme tegenslag blijven de Cubanen niet bij de pakken neerzitten en is er sprake van grote onderlinge solidariteit. De Cubaanse overheid heeft direct alle nodige maatregelen genomen voor hulpverlening en wederopbouw.
Buitenlandse solidariteit, ook al is die klein, is een hart onder de riem steken. De internationale solidariteit is enorm belangrijk in momenten als deze. Het is ook een sterke morele steun voor de Cubaanse bevolking dat zij weet er niet alleen voor te staan.
De NCPN wil de Cubaanse inspanningen voor wederopbouw op twee manieren ondersteunen. Wij proberen een werkbrigade samen te stellen die ter plekke daadwerkelijk steun verricht. Dat is uiteraard niet eenvoudig te organiseren. Daarnaast willen wij - in overleg met de Cubaanse ICAP (Vriendschapsvereniging) een project kiezen waarop wij onze hulp richten. Inmiddels doen wij een dringend beroep om nu al bijdragen te storten op rekening Postbank 6391313 t.n.v. NCPN-landelijk, te Amsterdam, o.v.v. 'Cuba orkaan'.
Slechts een paar maanden voor de 50ste verjaardag van de Cubaanse Revolutie, juist op het moment dat het land ondergedompeld was in een diepgaand proces om zijn economie, zijn methodes en normen te herstructureren, sloegen de onvoorspelbare natuurkrachten met ongebruikelijke en verwoestende kracht toe.
Twee orkanen, 'Gustav' en 'Ike', raasden over mijn land slechts acht dagen na elkaar. De eerste bracht vreselijke windsnelheden met zich mee van meer dan 320 km per uur en veegde over het 'Eiland van de Jeugd'. Het resultaat was vergelijkbaar met een kernontploffing. Daarna raasde hij voort door de westelijke provincie Pinar del Río en maaide alles neer op zijn weg. De tweede, langzamer maar gepaard gaande met eindeloze regens, had twee dagen nodig om zich over het hele eiland van oost naar west te bewegen, te doden, te vernietigen en overstromingen teweeg te brengen.
Ruim drie miljoen mensen werden geëvacueerd (Gustav en Ike), weggebracht van de kusten en de laaglanden naar veiliger plaatsen; Cuba's grondig getrainde Burgerbescherming begon al dagen voordat 'Gustav' toesloeg met de mobilisatie en de voorbereiding, maar de kracht en de komst van de tweede orkaan waren vreselijke vijanden. Zeven Cubanen stierven, de meesten omdat zij de afgekondigde veiligheidsmaatregelen niet opvolgden. Als er geen sprake zou zijn van de onophoudelijke inspanningen om allereerst en vooral mensenlevens te beschermen, zouden de gevolgen niet te overzien zijn geweest.
Ondanks ons hoge niveau van voorbereiding waren de gevolgen voor de huizen, industriële gebouwen, de agrarische sector, communicatieverbindingen en energienetwerken enorm. Bijna een half miljoen huizen raakten beschadigd, waarvan meer dan 120.000 compleet verwoest. Landbouwgrond overstroomde, vele kilometers wegen werden onbegaanbaar, energiebedrading en telefoonlijnen zijn kapotgeslagen; vernietiging van het ene eind van het land tot het andere. Volgens de eerste ramingen belopen onze economische verliezen in de honderden zoniet miljarden dollars.
De revolutionaire regering heeft een diepgaand en gedetailleerd onderzoek naar de verliezen aangekondigd om een nauwkeurige en juiste herwaardering te kunnen vaststellen van onze prioriteiten, dringende behoeften en perspectieven. Geleid door de autoriteiten van de partij en de regering, van de centrale echelons tot de kleinste plaatsen, heeft de hele bevolking onmiddellijk de moeizame taak van de wederopbouw op zich genomen, gebruikmakend van elk middel dat voorhanden is. Bescherming, herstel en heropbouw zijn de richtlijnen voor de actie.
De Cubaanse bevolking heeft al decennialang haar veerkracht en vastberadenheid getoond. Geconfronteerd met deze tegenspoed zal het ons tijd en zware inspanningen kosten om te herstellen en stappen voorwaarts te kunnen zetten. Aanzienlijke herschikkingen, herzieningen en de herdefiniëringen zullen noodzakelijk zijn, maar wij zullen zegevieren.
Al onze vrienden moeten weten dat wij dit zullen doen ondanks het feit dat de blokkade van de VS tegen Cuba geen milimeter is opgeheven, dat de plannen en de acties om onze zelfgekozen weg te destabiliseren en uiteindelijk proberen te vernietigen zo agressief blijven als altijd en dat de extreem reactionaire kringen die wensen dat het socialisme op Cuba wordt uitgeroeid gniffelen over onze moeilijkheden. Maar laat ook duidelijk zijn dat nietsons van onze koers zal afhouden.
Oscar de los Reyes
Ambassadeur van Cuba in Nederland