Rinze Visser
In 1992 bestond de Communistische Partij van Nederland (CPN) officieel niet meer. Na jaren van politieke striptease - het stuk voor stuk afschudden van ideologische rode veren - was al eerder op een congres besloten tot het einde van deze partij. De CPN deed mee aan een gezamenlijke lijst bij parlementsverkiezingen met andere kleine linkse partijen. Symbolisch voor de linkse afgang van de CPN was de start van die verkiezingscampagne: met de trein van Roodeschool in Groningen naar Groenlo in Overijssel. Een provocatief optreden ook, vooral naar al die communisten die zich vele jaren voor de communistische partij hadden ingezet. De rode school verlaten; in Groenlo aangekomen...
Uiteraard werd dit alles goedgepraat door 'vernieuwers' met argumenten als "het geheel is meer dan de som der delen" (Synergie noemt men dat tegenwoordig) en "onze idealen zullen verder gestalte krijgen in GroenLinks", het samengaan van PSP, PPR, CPN en EVP. Zulke argumenten moesten de schijn ophouden dat ook het 'nieuwe' communisme, het ideologisch en van klassenbewustzijn kaal geplukte 'communisme' zou bijdragen aan de meerwaarde van de optelsom van partijen en dat je zonder communistische partij als individueel communist ook een belangrijke progressieve bijdrage kunt leveren.
Het moet gezegd worden dat nogal wat communisten met een grote staat van dienst in die trend meegingen en meenden, door van de nood een deugd te kunnen maken, dat hun communist-zijn en hun communistische inbreng - vooral oriëntatie op de arbeidersbevolking en strijdbare vakbondsmensen - in het nieuwe samenstel vruchten zouden kunnen afwerpen. Dat werd al snel de bodem ingeslagen, alle lijstduwersschappen van voormalige, van de strijd bekende, CPN'ers en hun verklaringen van loyaliteit aan de nieuwe beweging ten spijt.
Zo pakte ik tijdens een grote demonstratie tegen afbraakplannen van de sociale wetgeving een pamflet van GroenLinks aan. Dat was in het begin van haar bestaan. Er moest volgens het GroenLinks-standpunt (dus ook van hen die nog communist meenden te zijn) een eind komen aan al die verplichte solidariteit in ons land. Er werd gepleit voor een terugtredende staat, terwijl de grote massa op die demonstratie zich daar nu juist tegen keerde. Het kwam er in feite op neer dat al die sociale wetgeving - de uitkomst van veel jaren strijd van de arbeidersbeweging met steun van de progressieve burgerlijkheid - een aantasting van de vrijheid van het individu is. Dus ook dat angst voor communisme geen aanleiding meer hoefde te zijn collectiviteit te handhaven. Een samenleving van vrije burgers - een fatsoenlijk soort anarchisme dus - dat zou 'het doel waarnaar wij streven' moeten zijn.
Voor die goedwillende communisten die de teloorgang van hun CPN met lede ogen moesten ervaren, was er helemaal geen sprake van 'synergie', maar voor rechts in GroenLinks was het geheel zeker meer dan de som der delen, nu de communisten in deze formatie buiten de politieke orde waren gesteld.
Dit alles kwam weer bij mij op toen ik een interview las met mevrouw Kathalijne Buitenweg, lid van het Europees Parlement voor GroenLinks. Het zogenaamde 'consuminderen', dat is haar voornaamste politieke inzet, zo blijkt. Zij is voor eerlijke prijzen: marktprijzen waar milieukosten ten volle bij inbegrepen zijn.
Dus hógere prijzen! Meer belasting op producten, minder belasting op arbeid. Want, zo vindt GroenLinks, als je veel producten koopt betaal je ook veel belasting. Als de loonbelasting in ruil daarvoor omlaag gaat "dan komt dat ten goede aan mensen die het wat minder makkelijk hebben", vindt mevrouw Buitenweg. Een o zo rechtvaardig standpunt van GroenLinks... Rechtvaardig, geredeneerd vanuit het profijtbeginsel, vanuit het standpunt van de ijveraars van herstel van het naakte, van het rauwe wildwestkapitalisme, vrij van vreemde communistisch-socialistische smetten. Of om het in hedendaagse reclametaal uit te drukken: kapitalisme zoals kapitalisme bedoeld is.
De door het verwerken van milieukosten nog hogere prijzen van producten kunnen door de rijken en hoge inkomensgenieters makkelijk van de verlaagde inkomstenbelasting betaald worden. Hun netto inkomen stijgt immers behoorlijk, doordat zij in hogere belastingtariefschijven verkeren. Zij houden dan zelfs nog geld zat over. Hoe anders staat het er dan voor met het 'lagere echalon' van de maatschappij? Zij die, omdat zij veel lagere inkomens hebben ook veel minder belasting betalen, hebben qua netto-inkomen nauwelijks voordeel van die zo rechtvaardige GroenLinks-ideeën. Maar zij betalen wel de dan veel hogere prijzen! En denk eens aan huishoudens met kinderen die veel producten moeten kopen en daarover ook veel belasting moeten betalen. Vooral vliegvakanties vindt mevrouw uit den boze, want energieslurpend en verre van 'groen' .Geconfronteerd met de opmerking dat uit een onderzoek was gebleken dat GroenLinks-aanhangers het vaakst met een vliegtuig reizen wordt dat door de europarlementariër beaamd. Haar aanhang reist veel en heeft hoge inkomens...
Maar zegt zij: haar aanhang is best bereid veel meer geld voor een vliegreis neer te tellen. Daarmee dus toegevend dat het vanuit milieuoogpunt ('groene politiek') beoogde lagere kerosineverbruik zal moeten komen van de lagere inkomensgroepen. Minder vaak of helemaal niet meer met het vliegtuig op vakantie dus... Een klassenbewuste partij dus, dat GroenLinks. Dat waren ze al in het begin van de jaren negentig tijdens die demonstratie, getuige de inhoud van hun pamflet: weg met die verplichte solidariteit. Het verplicht afschaffen van wettelijke solidariteit, dat is hun beginsel!
Zonder daar zelf veel aan te hebben hoeven bijdragen worden hun politieke wensen steeds meer vervuld. Mevrouw Buitenweg en haar partij zeggen dat zij die veel producten kopen ook veel belasting betalen. Maar laten wij het eens anders formuleren, als de GroenLinks-wens werkelijkheid wordt dan kunnen zij - de grootverdieners - die door verlaagde belasting op arbeid er per saldo beter van worden niet alleen de veel duurder geworden producten betalen, maar kunnen die ook nog méér producten kopen.
Het zijn de laagstbetaalden die van GroenLinks het milieu moeten redden. Door armer te worden, dud minder te kunnen besteden moeten zij de wereld redden van de ondergang. Consuminderen dus...