Rinze Visser
Als men het over geschiedvervalsing heeft dan bedoelt men: in de geschiedschrijving vroegere gebeurtenissen anders voorstellen of zelfs weglaten. Dus het vervalsen van de geschiedenis gebeurt altijd later. Een overbodige en zelfs stompzinnige uitspraak, zo neemt men aan. Geschiedenis is nu eenmaal dat wat geweest is, waar alleen achteraf over geoordeeld kan worden.
Als wij nu zeggen: als je de geschiedenis wilt vervalsen kan je daar nooit vroeg genoeg mee beginnen, zal menigeen zeggen dat het veel logischer lijkt dat nu juist niet te vroeg te doen. Want hoe verser iets in het geheugen ligt, des te moeilijker het is dat te veranderen of aan te passen.
U zult dan onze bewering als onjuist zien, maar deze niet als onzin bestempelen. U zult waarschijnlijk vinden dat er nog wel over te discussiëren valt. Als wij nu zeggen dat u onze bewering niet geheel goed heeft begrepen, want met 'nooit vroeg genoeg' bedoelen wij niet 'niet zo laat', bedoelen wij niet de geschiedschrijving zelf, maar de berichtgeving en de gedrukte en gesproken meningen die elke dag, gisteren, vandaag, morgen publiek werden of worden. Ook dit stuk kan onderzocht worden op geschiedvervalsing. Niet het begrip geschiedvervalsing zoals dat in onze hoofden zit vastgebakken, maar het bewust of onbewust beïnvloeden van wat later als échte, als ware geschiedenis wordt ervaren.
Geschiedschrijving begint niet pas als de historicus zijn eerste woorden op papier zet. Geschiedschrijving in de zin van: het beoordelen, het interpreteren van de geschiedenis, van wat vroeger gebeurde, van het trekken van lessen hieruit, waar men in de maatschappij staat, dat begint nu, begon gisteren, begon een maand, een jaar geleden al.
Alle berichtgevingen, alle meningen over oorlogen die pas later echt geuit worden, dus ook het immateriële, het in de hersens van de mensen opgehoopte, alles wat noodzakelijk is voor het beginnen van een oorlog, wordt meegenomen bij het schrijven van geschiedenis. Het is aan te nemen dat manipulatie, onjuiste voorstelling van zaken, etc., ook een weg vinden in de geschiedschrijving, in de interpretatie van de geschiedenis.
Wanneer mag men iets een bloedbad noemen als het gaat om een gebeurtenis die internationaal in het nieuws is? Of waarvan men vindt dat die internationale betekenis hoort te hebben? Zo zullen er massaslachtingen als incidenten de geschiedenis ingaan of zelfs helemaal vergeten worden. Zo zullen er schermutselingen waarbij enkele doden en gewonden vallen voor altijd een bloedbad worden genoemd. Men ziet: met het vervalsen, verdraaien en manipuleren van de geschiedenis kan men niet vroeg genoeg beginnen... Elke bewering, elke interpretatie van een gebeurtenis, elke genoeg herhaalde, gekleurde politieke mening kan een voorschot op de geschiedenis zijn.
Een voorbeeld van recente datum. In een weekblad schrijft een columnist over de vraag of Bush jr wel of niet de slechtste president van de Verenigde Staten van Amerika ooit is geweest. Omdat dit hier te lande in brede kring beweerd wordt. Om aan te tonen dat de juistheid van die bewering nog maar de vraag is, noemt hij een aantal presidenten bij wie zeker ook niet alles even succesvol was. Zijn bedoeling is: oordeel niet te snel.
De geschiedenis zal oordelen. Om zijn gelijk aan te tonen noemt hij ook de nu nog veel verheerlijkte J.F. Kennedy, die ook zijn politieke en strategische mislukkingen kende. Ook zíjn presidentschap verliep ongelukkig, "want vermoord en afgetroefd door Fidel Castro".
Wat wij nu weten is dat J.F. Kennedy bij zijn leven en direct na zijn dood al voorbestemd was om de geschiedenis in te gaan als een zeer belangrijk en sympathiek figuur, die heel veel in positieve zin voor de mensheid heeft betekend. Wat wij nu ook weten is dat Fidel Castro al lange tijd is voorbestemd de geschiedenis in te gaan als een onsympathieke en negatieve figuur, als een misdadiger en een vijand van de mensheid. Het waarmaken van de predestinatie van beiden zal afhangen van de later bestaande politieke omstandigheden, van wat dan de toonaangevende, heersende krachten zullen zijn.
Dan hebben wij het over geschiedschrijving. Ook al zou deze de nu genomen voorschotten nuanceren, dan nog is geschiedschrijving een wetenschappelijke bezigheid waaraan massa's gewone mensen geen deel hebben. Minstens zo belangrijk is wat mensen dagelijks aan meningen wordt voorgehouden, opgedrongen, wat doorverteld wordt en waarin de nuance nu eenmaal geen plaats kent.
Uit het genoemde voorbeeld mag blijken dat wij hiermee willen aangeven dat het kind van nu, de jong volwassene van nu, eruit opmaakt dat Fidel Castro J.F. Kennedy vermoord heeft. Dat al die anderen wel beter weten doet daar helemaal niets aan af, als die bewuste of onbewuste verschrijving van nota bene een historicus niet voor langere tijd honderdvoudig gecorrigeerd wordt. Want wetenschappelijk is immers aangetoond dat het eerste bericht - juist of niet juist - blijft hangen en dat het heel moeilijk is een onjuiste stelling te corrigeren.
Daarom is tegen de bewering dat geschiedenis nu gemaakt wordt - waar iedereen het mee eens zal zijn - niets in te brengen. Maar evenzo is tegen de bewering dat de elementen voor de latere geschiedschrijving nu al, elke dag, aangeleverd worden niets in te brengen. Ook al zal niet iedereen het daarmee eens zijn.
Tussen die elementen zit veel onwaars, zit heel veel dat ingegeven is door waar de aandragers zelf politiek staan. Wie de macht heeft, welke klasse het voor het zeggen heeft en wie tegen die macht aanschurkt, wiens maatschappelijke positie van die macht afhangt, die kan nu, elke dag, bepalen wat er later in geschiedenisboeken komt te staan én - niet onbelangrijk! - bepalen wat mondeling en via internet doorverteld wordt. En dus als waarheid zal worden gezien!
En, voor de jonge generatie en de generaties na ons, en niet ten laatste male: J.F. Kennedy is niét vermoord door Fidel Castro! Wat wel waar is, is dat Kennedy's geheime dienst meer dan eens vergeefs heeft geprobeerd Fidel Castro te vermoorden. Misschien dat de columnschrijver, vervuld van communistenhaat, dit laatste tot de politieke en strategische mislukkingen van de nu nog hooggeprezen voormalig president van de VS rekende... Want er is geschiedenis schrijven én er is geschiedschrijving..!