Beste aanwezigen,
Het is 69 jaar geleden dat de Duitse nazi-bendes ons land binnenvielen en Rotterdam platbombardeerden met als gevolg een groot aantal slachtoffers onder de bevolking. De capitulatie volgde en we werden een bezet gebied.
Al snel werd duidelijk dat we moeilijke tijden tegemoet zouden gaan, en even snel leerde men het ware gezicht van het fascisme kennen.
Ik wil er bij deze wel op wijzen dat in de dertiger jaren, de crisisjaren, de CPN al vele malen had gewezen op het fascistische gevaar, maar die waarschuwing werd terzijde geschoven. De toenmalige regering vond bestrijding van het fascisme niet het eerste punt. Nee het eerste was de bestrijding van het communisme, zoals ze dat al jaren deden en nu nog doen. Zij hebben de fascistische leider Mussert nooit een strobreed in de weg gelegd, integendeel. Mussert werd beschouwd als een bondgenoot in de strijd tegen het communisme.
Nu zijn we 69 jaar verder en van mijn generatie zijn er niet veel meer over. Ten aanzien van de Herdenking van de Februaristaking mag ik wel zeggen: het zijn 69 bewogen jaren geweest!
Ieder jaar weer ervaren wij, dat de rol van de CPN en haar leden wordt bezoedeld en dan zeg ik het nog netjes.
Om aan te geven waar we mee te maken hebben heb ik maar één woord nodig: communistenhaters - gesteund door ultrarechtse figuren in de regering en in de toppen van het bedrijfsleven. Toch wil ik vaststellen dat zij er, zelfs na 69 jaar, niet in zijn geslaagd om de unieke waarde van de Februaristaking teniet te doen.
Ieder jaar als er over de herdenking wordt gesproken, komen er mensen, vaak oud-collega's - waarbij er ook zijn die van mening waren dat er maar één goede communist was, en dat was een dooie - met het volgende bij me: Jan wees nou eens eerlijk, die hele staking heeft toch niets om het lijf gehad.
Laat ik, los van het feit dat ik nou eens eerlijk moet zijn, proberen een antwoord te geven. De staking was een protest van de Amsterdamse bevolking tegen de nazi-terreur en tegelijkertijd een solidariteitsactie met de joodse medeburgers. Die staking heeft op vele gebieden positief gewerkt.
Het heeft om te beginnen het verzet onder de bevolking aangewakkerd. De staking maakte een einde aan de droom van Seys Inquart (in de volksmond zes en een kwart genoemd), om ons in het nationaalsocialistische kamp te betrekken.
De staking heeft veel mensen wakker geschud. Zij deden, zoals dat heet, hun menselijke plicht en staken hun handen uit om onze joodse medeburgers te redden.
In de beroemde oproep "Staakt, staakt, staakt" werd een oproep aan ons gedaan om de joodse kinderen in onze gezinnen op te nemen en hoewel het moeilijk was, is dat ook gebeurd.
Ja, er is zoveel gebeurd. Laat ik niet voorbijgaan aan de moed van mensenals de communist Sjaak van de Kar, die met hulp van andere moedige mensen honderden joodse kinderen uit de Schouwburg heeft gesmokkeld. Terwijl weer anderen zorgden voor onderduikadressen waar ze in veiligheid werden gebracht.
Dat alles in samenwerking met de directie van de crèche en met de dames Hetty Voûte en freule Wttewaall van Stoetwegen, beiden van liberale huize die ook wel eens genoemd mogen worden. Dit waren maar een paar voorbeelden van daden van moed en verzet.
En nu komen er, zoals elk jaar, weer lieden naar voren met het verhaal, dat de Februaristaking, volgens hen weliswaar onbedoeld, negatief heeft uitgepakt. We zouden de SS'ers boos hebben gemaakt en daarom zouden er zoveel joden zijn opgepakt. Een verhaal van lieden die de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.
Het grote aantal slachtoffers heeft veel te maken met onder andere de lafhartige houding van de autoriteiten. Ook de werkzaamheden van de joodse raad (ook joods verraad genoemd) speelde een grote negatieve rol. Binnen de politiekorpsen waren er bovendien ook die zeer gedienstig hun hulp boden aan de Duitse bezetter. Niet allemaal, want er waren er ook die in het verzet zaten.
Beste mensen, ik ga afsluiten en doe dat met een kranslegging hier bij de gedenkplaat voor het gemeentepersoneel dat omkwam om eer te bewijzen aan hen die voorop zijn gegaan in de strijd voor VRIJHEID en MENSWAARDIGHEID. Zij hebben daarbij het leven gelaten maar zullen nooit vergeten worden.
De Februaristaking zal altijd het symbool zijn van de strijd tegen rassenwaan en vreemdelingenhaat en van solidariteit met de verdrukten.
Want één dokwerker is genoeg. Laten we diegenen die nu alles in het werk stellen om, gebruikmakend van de huidige crisistijd en de onzekerheid die deze met zich meebrengt, niet de kans geven opnieuw hun slag te slaan.
Fascisme dat nooit weer.
Ik dank u.