Maarten Muis
Toen Tata Steel, het moederbedrijf van Corus Nederland, eind januari de toen nog goedlopende staalfabriek in IJmuiden de opdracht gaf stevig in het personeelsbestand te snijden, was de economische crisis net een paar maanden zichtbaar. Nu zijn we tweeënhalve maand verder en blijkt dat de productiecapaciteit van de fabriek met zo'n 40 procent is teruggelopen en het bedrijf miljoenen euro schuld maakt per maand. Het bezuinigingsplan van 800 man eruit is een harde eis van de werkgever in de komende cao-onderhandelingen.
Door de organisatiegraad van 40 procent verwacht onze correspondent, werkzaam bij Corus, geen onbezonnen acties van zowel de werkgever als van de vakbonden. De werkgever is niet gebaat bij sociale onrust en de vakbond is de ernst van de situatie wel duidelijk. De vakbonden gaan de komende cao-onderhandelingen in met vooral het doel de vrijwilligheid bij het afvloeien van personeel overeind te houden. Het werkgeversplan om iedere Corus-medewerker boven de 62 jaar te verplichten vervroegd met pensioen te gaan, is zo goed als onbespreekbaar. Want dat kan in individuele gevallen tot een onacceptabele inkomensachteruitgang leiden door verschil in dienstjaren, hoogte van ontvangen loon en het verschil in hoogte van het AOW-deel bij het te krijgen pensioen. Belangrijk is volgens onze correspondent ook dat overtolligheid op basis van de productiegroep wordt gedefinieerd en niet op basis van individuele werknemers. Dat laatste zou namelijk zeer demotiverend werken.
De meerkosten voor een goede afvloeiingsregeling op basis van vrijwilligheid en uitgesmeerd over de komende twee jaar, zijn door de vakbonden berekend op ongeveer 20 miljoen euro. Dit moet voor een multinational als Tata Steel zijn op te brengen, zeker als we het vergelijken met winst uit eerdere jaren. Daarnaast is het bijna niets vergeleken met de bedragen die gestoken worden in het overeind houden van de banken. De regelingen van de overheid wat betreft tijdelijke werktijdverkorting en deeltijd-WW kunnen ook de schade die deze crisis teweegbrengt aan Corus-werknemers minimaliseren. Dat wordt de inzet van de vakbonden: zo veel mogelijk schade, zowel aan het bedrijf als aan het inkomen van de leden, voorkomen.
De belangen van de fabrieken van Corus Internationaal worden in de huidige crisis vooral nationaal gedefinieerd, het is nu elk afzonderlijk onderdeel voor zich. Pijnlijk duidelijk wordt nu ook dat de Europese ondernemingsraad alleen met informatierecht is opgetuigd en geen adviesrecht en instemmingsrecht heeft. Hierdoor staat deze or machteloos om de belangen van de Corus-werknemers op Europees niveau goed te verdedigen. Er is zo goed als geen contact tussen de werknemers in de staalfabrieken van Nederland en Engeland wat betreft de te volgen actiestrategie tegen de bezuinigingsplannen.
Er heerst ook een veelzeggende stilte, volgens onze correspondent, over de desastreuze gevolgen voor de toeleveringsbedrijven van Corus IJmuiden en de bedrijven in de regio die afhankelijk zijn van de staalfabriek, tot en met de restaurants toe. Deze bedrijven kunnen niet rekenen op een kapitaalkrachtig moederbedrijf en een goede politieke lobby. Er moet sprake zijn van veel individueel leed bij de ontslagen flexkrachten, ZZP-ers zonder opdrachten, overtollige werknemers bij de toeleveringsbedrijven en de kleine zelfstandigen in de regio IJmuiden die hun omzet hebben zien kelderen.
Het wordt de komende maanden spannend wat betreft de houdbaarheid van het sociaal overleg bij Corus Nederland. De actiebereidheid om voor de baan en het inkomen te vechten is er wel, maar er is ook angst dat deze crisis dermate zwaar is en lang duurt dat afspraken in het sociaal overleg gemaakt snel door de realiteit worden ingehaald.