Zomer 2009: de instorting van het internationale monetaire systeem is nabij

Redactie Manifest

Ook in dit nummer van Manifest besteden we weer aandacht aan de website Europe2020 die maandelijks GEAB publiceert (Global Europe Anticipation Bulletin). De redactie van Manifest beschikt over het gehele rapport, maar is niet gemachtigd de inhoud ervan te publiceren. Daarom kunnen wij slechts het voor publiek vrijgegeven deel plaatsen in de krant. De inhoud van de analyses zijn echter overtuigend. Het LEAP/E2020-team (Laboratoire Européen d'Anticipation Politique/Europe 2020) beschouwt de G20-top van Londen als een tragische mislukking. De drie kernkwesties (zie Manifest nr. 4, 2009) zijn niet aan de orde geweest, en daardoor is de kans gemist om de mondiale systeemcrisis in duur te beperken tot drie à vijf jaar en gecontroleerd te laten verlopen. Terwijl de mogelijkheden om de loop van de gebeurtenissen te beïnvloeden steeds kleiner worden, duiden alle trends nu op een decenniumlange dramatische crisis, met ernstige gevolgen voor de internationale machtsverhoudingen. Zo hebben de Verenigde Staten jarenlang op de pof kunnen leven dankzij leningen uit China. Maar door de crisis wordt de waarde van de dollar steeds onzekerder en vreest China voor de inbaarheid van haar vorderingen op de Verenigde Staten, waardoor deze rijkdom van de Chinezen dreigt te verdampen.

Persbericht n.a.v. GEAB nr. 34 (15 april 2009)

"De volgende fase van de crisis is het resultaat van een Chinese droom. Want waar kan China in hemelsnaam nog van dromen, nu het land volgens Washington gevangen zit in de 'dollarval' van zijn dollarschulden ter waarde van 1.400 miljard [1]? Als we de Amerikaanse leiders en hun vele media-deskundigen mogen geloven, dan droomt China er alleen maar van om een gevangene te blijven en zelfs het gevangenisregime te verzwaren door steeds meer Amerikaanse staatsobligaties en dollars te kopen [2].

Iedereen weet toch waar gevangenen van dromen? Zij dromen er natuurlijk van te ontsnappen, uit de gevangenis te komen. LEAP/E2020 twijfelt er daarom niet aan dat Beijing nu [3] voortdurend op zoek is naar manieren om zo snel mogelijk af te komen van de berg 'giftige' activa, van die Amerikaanse staatsobligaties en dollars waarin de rijkdom van de 1.300 miljard Chinese burgers [4] opgesloten zit. In deze uitgave van GEAB (nr. 34) beschrijft ons team de 'tunnels en gangen' die Beijing in het geheim is beginnen te graven in het mondiale financiële en economische systeem met de bedoeling om tegen het einde van de zomer van 2009 te ontsnappen aan de 'dollarval'. Op het moment dat de Verenigde Staten hun schulden niet meer kunnen terugbetalen, zal in het internationale systeem de regel 'ieder voor zich' gaan gelden, in overeenstemming met de slotverklaring van de G20-top van Londen die zich laat lezen als een 'kroniek van een geopolitieke ontwrichting', zoals LEAP/E2020 in dit nummer van Global Europe Anticipation Bulletin uitlegt.

Achter het 'narrenspel' van Londen waarin iedereen net deed alsof een gebeurtenis van 'historische' internationale samenwerking [5] plaatsvond, onthulde de G20-top in werkelijkheid diepe verdeeldheid. De Amerikanen en de Britten (gevolgd door een gehoorzaam Japan) probeerden wanhopig hun positie te behouden om het mondiale financiële systeem te controleren, door elke hervorming van enige betekenis die de andere spelers meer macht zou geven te bevriezen of af te zwakken, maar in feite waren ze niet langer sterk genoeg om hun doelen te realiseren. De Chinezen, de Russen, de Indiërs, de Brazilianen, ... probeerden om de balans in het internationalemonetaire en financiële systeem in hun voordeel te wijzigen, maar waren niet in staat (of misschien, diep van binnen, niet bereid [6]) om hun hervormingen op te leggen. De Europeanen (de Europese Unie zonder het Verenigd Koninkrijk) hebben geen keuze kunnen maken tussen de enige twee resterende opties: de politiek van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk kopiëren en met hen ten onder gaan, of samen met de Chinezen, de Russen, de Indiërs en de Brazilianen de echte wortels van het huidige monetaire en financiële systeem ter discussie stellen. De Europeanen hebben er nu weliswaar van afgezien om Washington en Londen te volgen in hun eindeloze herhaling van een mislukte oude politiek [7], maar ze durven zich nog niet voor te bereiden op de toekomst.

De Europeanen kunnen er verantwoordelijk voor gehouden worden, als ze er in de resterende korte ontsnappingsperiode (momenteel minder dan zes maanden) niet in slagen om de noodzakelijke stappen te zetten om een 10 jaar lange tragische crisis [8] te voorkomen. Zij hebben immers de technische knowhow die een internationale valuta kan helpen creëren, gebaseerd op een mandje met de belangrijkste valuta's ter wereld. En zij weten welke politieke benadering nodig is om zo goed mogelijk de verschillende strategische belangen te combineren van een groep landen waarvan de valuta's de nieuwe internationale reservevaluta zouden gaan vormen.

Helaas lijken de leiders van de Europese Unie (met name die van de Eurozone) duidelijk niet in staat momenteel hun verantwoordelijkheden te nemen, alsof ze er de voorkeur aan geven om het westerse systeem te laten instorten (hoewel ze het tegendeel beweren), in plaats van te vechten om het om te vormen tot een brug die leidt naar een nieuw mondiaal systeem. Het kan een keuze zijn (LEAP/E2020 gelooft dat niet); het kan ook het resultaat zijn van de zwakheid van de leiders van de Europese Unie, die geselecteerd zijn op basis van hun volgzaamheid (ten opzichte van Washington en de belangrijkste Europese financiële en economische spelers). Deze neutraliteit is in elk geval gevaarlijk voor de wereld omdat ze de lancering verhindert van een effectief proces dat het optreden van een decenniumlange tragische crisis kan voorkomen [9].

In dit nummer van GEAB anticiperen onze onderzoekers op de verschillende vormen die de wanbetaling door de Verenigde Staten aan het einde van de zomer van 2009 kan aannemen; dat de Verenigde Staten hun betalingsverplichtingen niet zullen kunnen nakomen, zal vanaf april niet langer verborgen kunnen blijven (in de Verenigde Staten worden de meeste belastingen in april geïnd) [10]. Het vooruitzicht van een wanbetaling door de Verenigde Staten deze zomer wordt steeds duidelijker nu de openbare schuld volledig oncontroleerbaar wordt als gevolg van het omhoogschieten van de uitgaven (+41%) en het inzakken van de inkomsten (-28%), zoals LEAP/E2020 al meer dan een jaar geleden voorzag.

In maart 2009 alleen al is het federale tekort opgelopen tot bijna 200 miljard dollar (ver boven de meest pessimistische verwachtingen), dat is iets minder dan de helft van het tekort dat in heel 2008 (een recordjaar) werd geregistreerd [11]. Dezelfde trend is waarneembaar op elk niveau van de openbare organisatie van het land: de federale staat, de federatiestaten [12], de districten, de steden [13], overal smelten de belastinginkomsten weg waardoor het hele land verstikt wordt door alsmaar stijgende schulden die niemand meer onder controle heeft (zelfs Washington niet).

In dit nummer van GEAB (nr. 34) richten onze onderzoekers hun aandacht ook op het verklaren van het 'mysterie van de goudprijs'. Onze delvers (van informatie, niet van goud) hebben een aantal interessante aanknopingspuntengevonden om te begrijpen waarom [14] de prijs van goud al maanden rond hetzelfde niveau fluctueert, terwijl het aantal kopers van goud voortdurend stijgt en de vraag naar munten en staven in veel landen het beschikbare aanbod ver overtreft.

Tenslotte doet ons team aanbevelingen over hoe men zich kan voorbereiden op de crisis in de komende maanden, met bijzondere aandacht voor het sparen en de levensverzekering."

Bron: Persbericht GEAB nr. 34; 17 april 2009; www.leap2020.eu

Vertaling: Louis Wilms

Noten:

• [1] De totale Chinese deviezenvoorraad bedraagt 2.000 miljard dollar, waarvan maximaal 70 procent dollaractiva, gelijk aan 1.400 miljard dollar. De resterende 30 procent bestaat voornamelijk uit euroactiva.
• [2] Het zijn veelal dezelfde 'deskundigen' die eerder voorspelden dat de mondiale economie zou profiteren van de deregulering van de banken, dat de interneteconomie een tijdperk van eindeloze groei inluidde, dat de Amerikaanse tekorten een teken van kracht waren, dat de Amerikaanse huizenprijzen altijd zouden omhooggaan, en dat schulden maken een moderne manier van rijk worden was.
• [3] De boodschap over de noodzaak om over te stappen op een andere internationale reservevaluta, die Beijing aan de vooravond van de G20-top in Londen de wereld in stuurde, in het bijzonder naar de Amerikaanse autoriteiten, was niet slechts bedoeld als een proefballon en ook niet als een vage poging zonder hoop op succes. De Chinese leiders hadden niet de illusie dat dit onderwerp echt aan de orde gesteld zou worden op de G20-top, maar ze wilden dat het bediscussieerd zou worden in de wandelgangen, want ze wilden een onofficieel signaal zenden naar alle spelers in het internationale monetaire systeem: naar de mening van Beijing is het dollarsysteem voorbij! Als niemand voorbereidingen wil treffen voor een gemeenschappelijk alternatief systeem, dan zal dat op een andere manier tot stand moeten komen; we weten immers dat de acties die de Chinezen momenteel ondernemen, dit doel ondersteunen. Zo werd bijvoorbeeld juist onlangs (op politiek gebied gebeurt er in Beijing niets toevallig) een boek gepubliceerd, getiteld 'Ongelukkig China' waarin gesteld wordt dat de Chinese leiders zouden moeten opstaan en hun keuzes binnen de internationale arena zouden moeten opleggen. Bron: ChinaDailyBBS, 27-3-2009
• [4] Zeer gedetailleerde gegevens zijn te vinden op ChineInformation.
• [5] Angela Merkel was het dichtst bij de waarheid over de G20-top toen ze die "een bijna historische gebeurtenis" noemde. Het woord 'bijna' is symbolisch voor wat in Londen gebeurde: de G20-leiders creëerden 'bijna' een structuur voor een gemeenschappelijk actieprogramma, ze lanceerden 'bijna' nieuwe stimuleringsplannen en nieuwe internationale financiële regels, ze verboden 'bijna' de belastingparadijzen, en ze overtuigden 'bijna' iedereen ervan dat dat zou gebeuren. Maar 'bijna' is niet 'helemaal', en dat maakt een groot verschil voor de volgende fasen van de crisis.
• [6] In het vorige nummer van GEAB (nr. 33) heeft ons team dit dilemma met betrekking tot het huidige 'internationale systeem' uitgelegd. Soms is het in het belang van nieuwe spelers, die een nieuw systeem willen opbouwen, om gewoon te wachten tot het bestaande in elkaar stort, en niet te proberen dat te hervormen en een lange periode van onzekerheid tegemoet te gaan.
• [7] In het bijzonder het buitensporig lenen door de overheid, de zogenaamde 'economische stimulus', in Washington en Londen.
• [8] De beslissingen die op de G20-top in Londen zijn genomen, dragen rechtstreeks bij aan het langetermijnscenario van de crisis.
• [9] Met betrekking tot de Europese Unie benadrukt LEAP/E2020 de onnozelheidvan al die economische en politieke 'analyses', geproduceerd door vooraanstaande economen en deskundigen die nauw gelieerd zijn aan de Amerikaanse Democraten en verspreid door alle grote internationale mainstream media, die de Europeanen ervan beschuldigen dat ze niet in Washingtons voetspoor treden. Deze 'zeer goede vrienden' van Europa, met zo iemand als Paul Krugman voorop, denken beter dan Europa te weten wat het beste voor haar is (en wat er verder zou moeten gebeuren, namelijk haar uitbreiding met Turkije; zoiets als de opname van Israël in Centraal Azië), terwijl ze beter wat goede raad zouden kunnen geven aan hun eigen partij en hun nieuwe president om te voorkomen dat hun eigen land in elkaar stort, want daar gaat het momenteel werkelijk om. Het is ongelooflijk dat een groep deskundigen die gedurende al die jaren de loftrompet gestoken heeft op een systeem dat vandaag voor ieders ogen instort, nog steeds de rest van de wereld de les durft te lezen. Basale fatsoensnormen laten wereldwijd slechts één vorm van gedrag toe: de mond houden. In Europa is hun positie, ondanks het feit dat ze nog steeds de gebruikelijke academische en mediaondersteuning genieten, achterhaald en niet meer geaccepteerd. LEAP/E2020 is van mening dat het nodig en gerechtvaardigd is om de Europese Unie, haar leiders en haar politiek met een kritische blik te bekijken; maar het is niet langer acceptabel om dit te doen met als enige criterium de aanpassing aan de houding van Washington (of Londen). Op dezelfde wijze als financiers en concernleiders overduidelijk nog niet begrepen hebben dat de tijden veranderd zijn met betrekking tot hun aandelenopties en 'gouden handdrukken', hebben een aantal intellectuelen en politici nog niet helemaal in de gaten dat hun referentiepunten, waarden en theorieën inmiddels tot het verleden behoren. Ze zouden eens moeten denken aan de elites in het Sovjetblok, dan zouden ze begrijpen hoe en hoe snel een denksysteem verouderd kan raken.
• [10] Behalve het instorten van de belastinginkomsten is in de Verenigde Staten een protestbeweging op gang gekomen tegen het gebruik van belastingen om Wall Street te redden en tegen verdere tekorten, waarvoor de gehele leidende klasse van het land verantwoordelijk gesteld wordt. Bronnen: USAToday, 13-4-2009; MarketWatch, 16-4-2009.
• [11] Bronnen: USAToday, 11-4-2009; MarketWatch, 10-4-2009.
• [12] In Californië bijvoorbeeld duiden de eerste dagen van april op inkomsten die veel lager zullen zijn dan de slechtste voorspellingen, met als vermoedelijk resultaat een verdubbeling van de schuld van Californië ten opzichte van de vooruitzichten van enkele maanden geleden. Eenzelfde trend is op federaal niveau aan de gang en houdt de mogelijkheid in dat het jaarlijkse federale tekort uitkomt boven de 3.500 miljard dollar, of wel 20 procent van het bruto binnenlands product van de Verenigde Staten. Bron: CaliforniaCapitol, 8-4-2009.
• [13] Enkele steden, zoals bijvoorbeeld Auburn bij Seattle, zijn gedwongen om vrachtauto's te weren van hun belangrijkste transportroutes door gebrek aan financiële middelen voor onderhoud. Bron: SeattleBusinessJournal, 10-4-2009.
• [14] Zo is het anticiperen op komende trends mogelijk.

Vertaling en inleiding Louis Wilms.