Wil van der Klift
De voorgenomen verhoging van de AOW-leeftijd kan na de zomer weer tot veel gedoe in het parlement leiden. Minister Donner van Sociale Zaken staat in zijn opvattingen mijlenver af van de vakbonden en maakt het zijn coalitiepartner PvdA daardoor vaak moeilijk. Maar op dit punt is de kogel al door de kerk en kan er alleen nog sprake zijn van ketelmuziek door de oppositiepartijen. Of durft de PvdA na de zware verkiezingsnederlaag uiteindelijk toch niet door te zetten?
De bonden proberen samen met de werkgevers in de Sociaal Economische Raad alternatieven voor de AOW-maatregel te bedenken. Maar inmiddels hebben Donner en zijn sociaaldemocratische staatssecretaris Klijnsma alvast opgeschreven hoe de leeftijdsverhoging moet worden doorgevoerd. Het signaal van de regering Balkenende is duidelijk: elk SER-alternatief zal als het aan haar ligt een doodgeboren kindje zijn.
Banken te hulp schieten met miljarden belastinggeld en tegelijkertijd verlangen dat gewone werknemers twee jaar langer doorwerken is geen makkelijke politieke boodschap. Geen enkele partij loopt te springen om de kiezers voor het hoofd te stoten. Daarom wordt er alvast fors gemasseerd. De media trachten de noodzaak van de ingreep in het collectieve bewustzijn te prenten. Maar de Nederlandse bevolking heeft al eerder bewezen, als puntje bij paaltje komt, haar eigen mening te hebben. Voor de PvdA, onder druk van het heldere afwijzende standpunt van de SP, ligt het onderwerp erg gevoelig. Maar heeft de SP niet zelf ook een zeer magere verkiezingsuitslag achter de rug? Niet alleen de coalitie heeft een motie van afkeuring aan de broek gekregen. De AOW-verhoging zonder meer doorzetten is geen aantrekkelijke optie. Er kan dus zeker op dit punt de nodige ketelmuziek worden verwacht.
Donner heeft bij de strijd om het ontslagrecht al een keer ervaren dat overeenstemming binnen het kabinet nog geen garantie is op een akkoord met de PvdA-fractie in de Kamer. Onder druk van de dreigende acties van de vakbeweging heeft de Tweede Kamerfractie van de PvdA Donners plannen toen om zeep geholpen.
Maar of het deze keer ook zo zal verlopen valt te bezien. Donner heeft in ieder geval zijn politieke leven er min of meer aan verbonden. Voor het kabinet Balkenende, dat hoe dan ook een neoliberale politiek voert, gaat het om het doorvoeren van een belangrijke hervorming die wordt voorgeschreven door de Lissabon-agenda, zeker nu de crisis zorgt voor onoplosbare politieke en economische problemen.
Agnes Jongerius, voorzitter van de FNV, in tegenstelling tot haar CNV-collega Paas, die de bui al zag hangen en er als een haas vandoor ging, blaast hoog van de toren. Het lijkt erop dat zij serieus weigert om de AOW-verhoging te accepteren. Maar de politieke situatie maakt het nodig om het niet te laten bij een alternatief plan in de SER. Het wordt tijd om de achterban te gaan mobiliseren zodra de vakantieperiode voorbij is. De strijd om het ontslagrecht toonde aan dat alleen druk vanuit de basis indruk maakt in Den Haag. De strijd tegen de verhoging van de pensioenleeftijd is zeker te winnen, maar alleen als die strijd zichtbaar op straat wordt gevoerd.